Metod_pedagog_ist

школы

(план

работы

закрепленных

собрании в 8 «Б»

социального

классах.

классе.

Подготовка

педагога). Знакомство

Проведенение

к

проведению

с работой

школы по

зачетных

уроков

второго

этапа

социальному

комбинированного

психологического

направлению.

типа.

Проверка

тестирования.

Помощь

учителю

тестовых

заданий

истории

в

разборе

учащихся 8 «Б»

учебного материала.

класса.

23―25.

Проведение

Проведение

Проверка дневников

10.

внеклассного

зачетных

уроков.

учащихся.

мероприятия.

Проверка

Проведение

Написание отчета по

письменных

внеклассного

психологии

и

заданий

по

мероприятия в 8 «Б»

характеристики

истории в классах.

классе.

учеников.

Проверка

рабочих

Оформление

задания

тетрадей

и

по педагогике.

конспектов

учеников.

26―31.

Работа

по

Проведение

Составление

10.

оформлению

зачетных

уроков

психолого-

отчетной

комбинированного

педагогической

документации

по

типа.

характеристики

итогам

прохождения

отдельного

педагогической

учащегося.

практики.

Ознакомление

Подведение

итогов

учащегося

с

педагогической

результатами

практики.

тестирования.

Заключительная

беседа с учениками

8

«Б»

класса.

Подведение

итогов

проведенных

воспитательных

мероприятий

и

заданий

по

психологии

Ход

Праца настаўніка

Праца вучняў

урока

1.

1.

Праверка наяўнасці вучняў,

1. Дзяжурны называе тых, хто

Арганіз

адзнака адсутных у журнале.

адсутнічае.

ацыйны

2.

Арганізацыя працоўнага месца

2. Вучні зачыняюць падручнікі і

момант

вучняў.

сшыткі.

(1―2

3.

Настройваю вучняў на актыўную

3. Адказваюць, ці ўсе

хв.)

працу.

падрыхтаваныя да занятку.

2.

1.

Індывідуальнае заданне для 4

Вучні займаюць першыя парты і

Правер

вучняў (пісьмова за партай).

атрымліваюць карткі з

ка

заданнямі. Заданне выконваецца

хатняга

на працягу 8 хвілін.

задання

Варыянт І.

Варыянт І.

(10―15

хвілін).

1) Назавіце храналагічныя рамкі

1)

1829―1850 гг.

дзейнасці Беларускай навучальнай

акругі.

2)

1831 г.

2) У якім годзе была скасавана

дзейнасць Статута ВКЛ 1588 г. у

Віцебскай і Магілеўскай губернях?

3)

1846―1849 гг.

3) Назавіце храналагічныя рамкі

дзейнасці падпольнай арганізацыі

«Саюз свабодных братоў».

4)

Ю. Яжоўскі, А. Міцкевіч.

4) Назавіце заснавальнікаў

таварыства філаматаў.

5)

Асветніцка-культурныя мэты,

5) Пералічыце мэты, якія ставіла

потым прыйшлі да ідэі

перад сабой таварыства філаматаў.

карэнных сацыяльна-

эканамічных рэформ:

ліквідацыя прыгоннага права,

увядзенне канстытуцыйнага

кіравання.

Варыянт ІІ.

Варыянт ІІ.

1)Калі на тэрыторыі Расійскай

1)

1820 г.

імперыі была забаронена дзейнасць

ордэна езуітаў?

2)

1848 г.

2)Калі адбылося пераўтварэнне

Горы-Горацкай земляробчай

школы ў Горы-Горацкі земляробчы

інстытут?

3)Калі адбыўся Полацкі царкоўны

3)

1839 г.

сабор і далучэнне уніяцкай царквы

да Рускай праваслаўнай царквы?

4)Назавіце прозвішчы ініцыятараў

4)

К. Ігельстром, А. Вягелін.

паўстання 24 снежня 1825 г.

Літоўскага піянернага (сапернага)

батальёна.

5)

Бітва за Вільню, 19 чэрвеня

5)Якая бітва стала кульмінацыяй

паўстання 1830―1831 гг.? Калі яна

1831 г.

адбылася?

2. Выкліканы вучань выходзіць

2. Выклікаю аднаго вучня для

адказу на пытанне: «Польскае

да дошкі і адказвае на пытанне:

паўстанне 1830―1831 гг. на

У лістападзе 1830 г. у Варшаве

беларускіх землях».

шляхецкія рэвалюцыянеры

паўсталі супраць расійскага

самадзяржаўя. Прычынамі

паўстання былі 1)

незадаволенасць шляхты

падзеламі РП і 2) парушэнне

царскім урадам канстытуцыі

1815 г. Абапіраючыся на армію

Царства Польскага яны

дамагаліся незалежнасці РП у

межах 1772 г. Беларусь павінна

была ўліцца ў склад незалежнай

Польшчы. Ядро паўстанцаў

складала шляхта, навучэнцы,

афіцэры-палякі, каталіцкае і

ўніяцкае духавенства. Быў

створаны Віленскі цэнтральны

паўстанцкі камітэт. У жніўні

1831 г. паўстанне было

задушана па ўсёй Беларусі і

Літве, а потым і ў Польшчы.

Многія яго ўдзельнікі былі

арыштаваны і высланы ва

3. Падчас індывідуальнага

ўсходнія губерні імперыі.

3. Вучні дапаўняюць і

апытання сачу за актыўным

адказваюць на ўдакладняючыя

далучэннем да працы ўсяго класа:

пытанні.

прашу ўдакладніць ці дапоўніць

пэўныя пункты адказу.

4. Пасля вуснага адказу збіраю

4. Вучні занімаюць свае

пісьмовыя работы, правожу

рабочыя месцы, слухаюць

праверку выкананых работ з

правільныя адказы і мой аналіз

паслядоўным яго аналізам і

пісьмовых работ.

выстаўленнем адзнак.

5. Вучні падаюць дзённікі для

5. Вынікі праверкі хатняга задання:

выстаўлення адзнак.

выстаўляю адзнакі ў журнал,

дзённікі, выказваю свае пажаданні

ў адносінах да наступнай працы.

3.

1. Уводнае слова: На мінулым

1. Вучні ўважліва слухаюць.

Падрых

уроку мы з вамі пазнаёміліся з

тоўка

грамадска-палітычным рухам у

вучняў

Беларусі ў першай палове ХІХ ст.,

да

выявілі прычыны і ход паўстання

ўспрым

на тэрыторыі Польшчы, Літвы,

ання

Беларусі, прасачылі змены ва

новага

ўрадавай палітыцы ў заходніх

матэры

губернях Расіі, выявілі, як

ялу

праходзіла аб’яднанне ўніяцкай і

(2―3

праваслаўнай цэркваў. Сёння мы з

хв.).

вамі разгледзім асноўныя

буржуазныя рэформы на тэрыторыі

Беларусі ў другой палове XIX ст. і

паспрабуем вылучыць асаблівасці

развіцця капіталізму на беларускіх

землях.

2. Вучні запісваюць тэму ў

2. Агучваю і запісваю на дошцы

тэму ўрока: «Асаблівасці

сшыткі.

буржуазных рэформ у Беларусі ў

другой палове ХІХ ст.». Прашу

вучняў запісаць тэму ў сшыткі.

3. Вучні занатоўваюць план у

3. Знаёмлю вучняў з запісаным на

дошцы планам выкладання новага

сшыткі.

матэрыялу і прашу занатаваць яго

ў сшыткі:

I) Асаблівасці адмены

прыгоннага права ў беларускіх

губернях.

II) Буржуазныя рэформы 1860-

1870-х гг. і іх вынікі.

III) Станаўленне

прадпрымальніцкай гаспадаркі і

фарміраванне аграрнай буржуазіі.

Спецыялізацыя сельскай

гаспадаркі Беларусі.

4. Адказ на пытанне: Адмена

4.

Задаю

пытанні

па

ўсталяванню

сувязі

новага

прыгоннага права.

матэрыялу

з

вывучаным

на

папярэднім уроку: Узгадайце, якая

падзея

(рэформа)

паклала

пачатак пераўтварэнняў у Расіі ў

60-я гг. ХІХ ст.?

4.

1. Выкладанне матэрыялу

1. Вучні ўважліва слухаюць і

Паведа

праводжу па плану.

запісваюць найбольш важныя

мленне

I) Першай рэформай на шляху

моманты.

новага

да буржуазнага грамадства ў Расіі

матэры

стала адмена прыгоннага права.

ялу

19 лютага 1861 г. Аляксандр ІІ

(15―20

падпісаў «Маніфест» і зацвердзіў

хв.).

усе заканадаўчыя акты, якія

тычаліся адмены прыгонніцтва.

Усе гэтыя дакументы можна

падзяліць на 3 групы:

І. Агульныя палажэнні;

ІІ. Мясцовыя палажэнні;

ІІІ. Дадатковыя правілы.

У Віцебскай і Магілеўскай

губернях, дзе захавалася

абшчыннае землекарыстанне,

вызначаліся ніжэйшы (ад 1 да 2

дзесяцін) і вышэйшы (ад 4 да 5,5

дзесяцін) памеры надзелаў зямлі на

адну мужчынскую душу. У

Гродзенскай, Віленскай, Мінскай

губернях існавала падворнае

Запісваюць.

землекарыстанне. Уся зямля ў

Часоваабавязаныя ―

маёнтку прызнавалася ўласнасцю

асабіста свабодныя сяляне, якія

памешчыка. За карыстанне сваімі

працягвалі выконваць

надзеламі асабіста свабодныя

павіннасці на карысць

сяляне на працягу, не меньш як 9

памешчыка.

гадоў павінны былі адбываць

Выкупная сума за

паншчыну або плаціць аброк. Свой

сялянскія надзелы вылічвалася

надзел зямлі сяляне выкупалі ва

такім чынам, каб паклаўшы яе

ўласнасць. Правілы выкупной

ў банк пад 6% гадавых,

аперацыі былі аднолькавымі для

памешчык мог штогод

ўсёй Расіі.

атрымліваць даход, роўны

Такім чынам, агульная сума,

гадавому аброку з гэтага

якую сяляне вымушаны былі

надзелу. На працягу 49 гадоў

вярнуць за атрыманыя надзелы, у

трэба было вярнуць

3-4 разы перавышала рыначны

запазычанасць у выглядзе

кошт гэтай зямлі. Указ ад 1

выкупных плацяжоў.

сакавіка 1863 г. уводзіў

абавязковы выкуп надзелаў

Віленскай, Ковенскай і Мінскай

губерняў. 9 красавіка 1863 г. у

Беларусі былі створаны

павятовыя камісіі для праверкі і

выпраўлення ўстаўных грамат.

II) У 1860―1870-х гг. урад

Аляксандра ІІ прыняў шэраг

пастаноў аб правядзенні земскай,

У Беларусі уводзіць

судовай, гарадской, ваеннай,

школьнай і цэнзурнай рэформаў.

выбарныя ўстановы ўрад не

Земская: 1 студзеня 1864 г.

адважыўся.

прадуглежвала стварэнне ў паветах

У Беларусі міравыя суды

і губернях выбарных устаноў для

кіраўніцтва гаспадаркай, асветай і

не выбіраліся, а прызначаліся

г.д.

міністрам юстыцыі.

Судовая: у Расіі 20 лістапада

1864 г., а ў Беларусі толькі ў 1872

г. пачалася з увядзення міравых

судоў.

Гарадская: у Расіі ў 1870 г., у

Беларусі 1875 г.

Рэфармаванне арміі: у Расіі

пачалося ў 1862 г. калі было

створана 15 ваенных акругоў. У

1874 г. быў прыняты закон, які

ўвёў замест рэкруцкіх набораў

усесаслоўную вайсковую

павіннасць. Усе мужчыны з 21-

гадавога узросту павінны служыць

у войску. У арміі ― 6 год, на

флоце ― 7 год, пасля ВНУ ― 6

месяцаў, гімназіі ― 1,5 год,

пачатковай школы ― 4 гады.

Выснова: рэформы

1860―1970-х гг. ― зямельная,

земская, судовая, гарадская,

ваенная ― насілі абмежаваны

характар. Тым не менш яны

спрыялі фарміраванню

капіталістычных адносін.

Адтэрміноўка ў правядзенні

рэформаў на тэрыторыі Беларусі

ўскладняла сацыяльна-

эканамічную сітуацыю ў рэгіёне.

III) Рэформа 1861 г.

праведзеная ў інтарэсах

памешчыкаў, абумовіла «прускі»

варыянт развіцця капіталізму ў

сельскай гаспадарцы. У Беларусі

пераважала памешчыцкае

землеўладанне. З прычыны

Найважнейшай галіной

малазямелля сялян таварная

вытворчасць іх гаспадарак была

земляробства заставалася

нізкай. Шмат памешчыцкіх

вытворчасць збожжа, потым

гаспадарак перайшлі на

стала малочная

капіталістычны шлях развіцця.

жывелагадоўля, вінакурэнне,

У іх адкрываліся вінакурныя,

вытворчасць тэхнічных

смалакурныя заводы, млыны,

культур.

лесапільні.

Аб развіцці капіталізму ў

сельскай гаспадарцы Беларусі

сведчыць паступовая

спецыялізацыя вытворчасці. У

выніку сусветнага аграрнага

крызісу цэны на яго рэзка

панізіліся. У краі з’явіліся

высокапрадукцыйныя пароды

кароў. Ад продажу спірту

памешчыкі атрымлівалі буйныя

даходы. Развівалася свінагадоўля,

высокага ўзроўню дасягнула

танкарунная авечкагадоўля.

Потым яна прыходзіць у заняпад.

Значнае месца ў беларускіх

губернях у канцы ХІХ ст. займала

прамысловае вырошчванне

садавіны і агародніны.

5.

Выснова: другая палова ХІХ

Вучні ўважліва слухаюць,

Асэнса

ст. стала пераломнай у развіцці

асэнсоўваюць пачутае.

ванне

Расійскай імперыі ў цэлым,

і

выклад

Беларусі

ў

прыватнасці.

зенага

Буржуазныя

рэформы

―

матэры

зямельная,

судовая,

земская,

ялу

гарадская, ваенная ― прывялі

да

(2―3

значных змен у палітычным жыцці

хв.).

і

спрыялі

пераўтварэнню

феадальнай

манархіі

ў

буржуазную. Разам з тым яны былі

непаслядоўнымі і абмежаванымі, а

вялікія адрозненні і адтэрміноўка ў

правядзенні

рэформ на

Беларусі

надавалі

ім

яшчэ

больш

абмежаваны характар у параўнанні

з іншымі рэгіёнамі Расіі і тармазілі

развіццё рэгіёну.

6.

Прапаную вучням на падставе

Назва

Дата

Асаблівасц

Авалод

тэксту падручніка скласці табліцу:

рэфор

правяд

і

анне

«Асаблівасці

правядзення

мы

зення

ўмення

буржуазных рэформ 60-70-х гг. на

Судова

1872 г.

Міравыя

мі і

Беларусі»*.

я

суддзі

навыка

Назва

Дата

Асабліва

прызначалі

мі

рэформ

правядзе

сці

ся

(5―7

ы

ння

Земска

1911 г.

Земствы

хв.).

я

створаны

ва

*У дадзеным выпадку заданне

выконваецца

падчас

выкладання

ўсходніх

новага матэрыялу (пункт III плану

губернях

)

Гарадс

1875 г.

Па

кая

расійскім

узоры

Ваенна

1862

Па

я

г.,

расійскім

1874 г.

узоры

Школь

1864 г.

«Часовыя

ная

правілы

для

народных

Цэнзур

1865 г.

школ».

Па

ная

расійскім

узоры

7.

Прапаную

вучням

Вучні

разважаюць

.

Прымя

паразважаць і адказаць на пытанне:

Магчымы змест адказу:

нне

«Чаму ў 80―90-я гг. XIX ст.

1) забойства Аляксандра ІІ;

новых і

правядзенне

рэформ

было

2) імкненне

ўраду ўмацаваць

раней

спынена?»

сваю сацыяльную базу ― клас

засвоен

памешчыкаў,

пазіцыі якога

ных

аказаліся

значна

падарванымі

ведаў,

аб’ектыўнымі

ўмовамі

умення

сацыяльна-эканамічнага

ў

і

развіцця парэформеннай Расіі.

навыка

Замаца

з вучнямі па наступных пытаннях:

1)Судовая, земская, гарадская,

ванне

1). Назавіце асноўныя

матэры

рэформы, праведзеныя ў 60―90-я

ваенная, школьная, цэнзурная/

ялу

гг. ХІХ ст. на тэрыторыі Беларусі?

(3―4

2). Якія з іх мелі найбольш

2) Земская і судовая.

хв.).

абмежаваны характар? Чаму?

3) Часоваабавязаныя ―

3). Дайце азначэнні паняццяў:

выкупныя пляцяжы,

асабіста свабодныя сяляне, якія

часоваабавязаныя сяляне.

працягвалі выконваць

павіннасці на карысць

памешчыка.

Выкупныя

плацяжы

―

правілы выкупной аперацыі,

якія сяляне

выконвалі

на

працягу 49 гадоў.

9.

Запісваю

на

дошцы

хатняе

Вучні запісваюць у дзённікі

Хатняе

заданне ― § 8 (с. 50―57).

хатняе заданне.

заданне

Прачытаць і адказаць на пытанні

(1―3

пасля параграфа

хв.).

Пісьмова: раскрыйце прычынна-

выніковую сувязь

паміж

адменай

прыгоннага

права і

іншымі

буржуазна-дэмакратычнымі

рэформамі 1860-1870-х гг.

10.

Метад «Выспы».

Адзначаюць

сваё

Рэфлек

меркаванне.

сія (1

хв.)