2. ТУРБО ПАСКАЛЬ ТІЛІНДЕ ПРОГРАММАЛАУ БАСТАМАЛАРЫ

2.1. Паскаль тілінің негізгі элементтері

Паскаль тілінің алфавиті және атаулар сөздігі Тіл деп – информацияны символдық жүйеде ұсынуды айтады.

Кез келген программалау тілдің өінің символдық жүйесі, алфавиті болады.

Алфавит ол – тәртібі анықталған, шектеулі белгілерден, әріптерден, арнайы символдардан тұратын жиын.

Стандартты Паскаль тілінің алфавитіне мына символдар жатады:

1)латын алфавитінің 26 бас және кіші әрптері;

2)араб цифрлары: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9

3)арнайы символдар: + – * / ; , : . < > = ‘’ ( ) [ ] { } $ _ # ^ @

Сонымен қатар Паскаль тілінде арнайы символдардың комбинацияларынан құрылған мына символдар да қолданылады:

Паскальдағы сөздер

Паскаль тілінде қолданылатын сөздер жиынын үш топқа бөлуге болады: резервтелген сөздер, стандартты атаулар (идентификаторлар), пайдаланушының атулары.

Резервтелген деп – бір арнайы мәні бар, жазу үлгісі бекітілген сөздерді айтады.

Мысалы: Program – программаның басы, Procedure– процедураның басы, Function – функцияның басы, Begin – бастау, End-бітіру, Var – айнымалылар, Const – тұрақты т.б.

Төменде Паскаль тілінің дербес компьютерге арналған

10

Идентификатор

Программаны, айнымалыларды, тұрақтыларды, әр түрлі процедураларды және функцияларды т.б. объектілерді белгілеу үшін идентификаторлар (атаулар) қолданылады.

Латынша identification сөзі – объектіге кейбір символдар жиынын сәйкестіру, біркелкілендіру мағнасын береді.

Тілдің деректер типтерін, тұрақтыларын, процедураларын және функцияларын белгілеуге стандартты атаулар қолданылады.

Мысалы: integer, Sin, Cos, Ln, Sqr, Sqrt, Read, Readln, Write, Writeln.

Стандартты атаулар өзгертілмейді.

Идентификаторларды жазудың жалпы ережелері:

1)идентификаторда латын алфавитінің бас және кіші әріптері, цифрлар, астын сызу белгісі қолданылады;

2)идентификатор міндетті түрде әріппен басталады;

3)екі идентификатордың арасында кем дегенде бір пробел болуы тиіс.

4)резервтелген сөздерді, арнайы символдарды, функция есімдерін, стандартты атауларды идентификатор ретінде қолдануға болмайды.

11