sotsiologia_test (1)

1

Әлеуметтанудың зерттеу объектісі :

тұрақты адамдардың бір ортақ мақсатқа бірігетін жиынтығы

қоғамдық қатынастардың белгілі саласын реттеуші ұйым

қоғам, адам, топтар және онда жүріп жатқан әлеуметтік үдерістер

экономикалық, саяси, мәдени құбылыстар

әлеуметтік қызметтер, іс-әрекеттер, мінез-құлықтар үрдістері

белгілі топ, жік өкілдерінің қызметін ұйымдастырушы мекемелердің жиынтығы

әлеуметтік институттардың көрсететін қызметтері

2

Әлеуметтанудың пәнін анықтаңыз:

қоғамдағы өзара әрекеттердің реттелудің жалпы заңдары

қоғамның әлеуметтік жүйе ретінде, оның құрамдас бөлшектерінің өзара әрекеттері

әлеуметтік мінез-құлықтың себептері

 әлеуметтік топтар мен әлеуметтік институттар жиынтығы

жекеліктердің, топтардың, ұйымдардың даму заңдары

қоғамның әлеуметтік құрылымы, оның мінез-құлыққа ықпалы

адамның қоғамдағы әлеуметтік мәртебесі

3

Әлеуметтік ұғымының мәнін көрсетіңіз:

қоғамдағы адамдардың өзара әрекеті

әлеуметтік өмірді бақылау мен басқару үдерісі

адамдардың қоғамдағы әлеуметтік мәртебесі мен орындайтың қызметі

нақтылы жағдайда жекеліктердің өзара әрекетінен туындайтын қасиеттер мен ерекшеліктер жиынтығы

 экономикалық және саяси өмірдің ықпалынан туындайтын қатынастар

 қоғамдағы топтар мен институттардың байланыстары мен қатынастары, өзара әрекеттерінің жиынтығы

 қоғамдық қатынастар жиынтығының адамның мінез-құлқында бейнеленуі

4

 Эмпирия – ол...

 өскелең ұрпақ

арнаулы топ

 әлеуметтік тәжірибе

 Тәжірибені қорыту

 сайлауға қатысушылар

5

Қоғамның әлеуметтік өмірі деп нені айтады 

 саяси және құқықтық қатынастарды

 адамдар қауымдастығы арасындағы қатынастарды

 әлеуметтік-экономикалық қатынастарды

 адамдардың мінез-құлықтарының көрінулері

 қоғамдық өмірдің рухани саласын

6

 Адамның мінез-құлқын, іс-әрекеттерін реттейтін ұйғарымдардың, ережелердің кешені – ол:

 білім саласы

 саяси сала

 құқық

 мәдениет

 әлеуметтік институт

7

О.Конт көрсеткен социология ғылымының бөлімдері қалай аталады? 

 әлеуметтік білім, әлеуметтік статистика

 әлеуметтік психология, әлеуметтік дарвинизм

 әлеуметтік мәртебе, әлеуметтік рөл

 әлеуметтік статика , әлеуметтік динамика

 әлеуметтік статистика , әлеуметтік дарвинизм

8

Әлеуметтік жүйе шеңберіндегі адамдардың алатын орны немен анықталады? 

ұлттық тегімен 

 жекелік қасиеттерімен

 мәдениеті және білімімен

 байлық көлемімен, жеке мүлкімен

 әлеуметтік мәртебесі және әлеуметтік рөлімен

9

 Әлеуметтік мәртебенің және әлеуметтік рөлдердің шығуы немен байланысты?

өндірістік қажеттілікпен 

 ой еңбегінің шығуымен

 әлеуметтік талаптармен

 қоғамдық еңбек бөлінісімен

мәдени дамумен 

10

 Символикалық интеракционизм ұйымдағы әлеуметтік әрекеттің себебін қалай көрсетеді?

адамаралық ынталандыруды  жиі қолдану арқылы

 ұйымдастыруды тиімді жүзеге асыру арқылы

 әрекет етушінің өзі беретін рәміздік мән арқылы

 әрекет етушінің пайымдау үдерістері арқылы

 әлеуметтік әрекетті сыртқы әсерлер арқылы көрсету

11

 Әлеуметтанудағы ғылыми теорияның мәні қандай?

 әлеуметтік құбылыстар мен үдерістерді талдап, әлеуметтік тәжірибені қорытындылау

 қоғамды зерттеудің құралы мен амалы

 әлеуметтік өмірді түсіндіретін әдіс

 әлеуметтік құбылыстар мен үдерістердің шығу себептерін түсіндіріп беру

 әлеуметтік құбылыстардың арасындағы ішкі және қажетті байланыстардыкөрсету

12

 Макроәлеуметтану деңгейіндегі зерттеулерге нені жатқызады?

 бүкіл қоғамды тұтастай алып және үлкен әлеуметтік топтар-дың және олардың өзара әрекеті деңгейіндегі зерттеулерді

 қауымдастықтың тұтастық ретінде қызмет етуі және дамуының жалпы заңдылықтарын анықтауды

 әлеуметтік жүйе туралы арнайы социологиялық теорияларды жасауды

 шағын топтардағы әлеуметтік құбылыстар мен үдерістерді

 адамзаттың даму болашағына қатысты теорияларды

13

 Социологиялық парадигма ұғымы қалай түсіндіріледі?

 бәрі мойындаған, басшылыққа алынатын әлеуметтік мәселені зерттеудің бағыт-бағдарын беретін теориялық тұжырымдама ретінде

саяси-экономикалық тұжырымдамалар ретінде

 әлеуметтік жүйе туралы арнайы теория ретінде

 басты шарттар мен қағидалардың жиынтығы ретінде

 адамзат қоғамының даму заңдылықтарына арналған теориялар

14

Рөлдердің қақтығысы дегеннің мәні:

 қарама-қарсы тұрған кәсіби мүдделер

 рөлдерді жете меңгермеуінің теріс салдары

 әйелдердің ерлердің жұмысын атқаруының қайшылығы

 бір адам орындайтын рөлдерге қойылатын талаптардың қарама-қарсы тұруы

 үстем таптың және бағынушы таптың өкілдері араларындағы қайшылық

15

 Микродеңгейдегі әлеуметтану нені зерттейді?

 жеке тұлға, отбасы, шағын топтар деңгейіндегі әлеуметтік әрекеттер мен өзара әрекеттерді

 жалпы социологиялық мәселелерді

 социологиялық зерттеулердің әдістемесін

 маргиналды жағдайдағы әлеуметтік таптарды

 әлеуметтік мінез-құлық пен жүріс-тұрысты

16

Қоғам ұғымына анықтама беріңіздер: 

 өз қажеттіктерін қанағаттандару мақсатында өзара байланысты адамдар жиынтығы

 байланысудың қалыптасқан нысанында біріккен қауым

  бір елде өмір сүретін адaмдардың жиынтығы

 жалпы ортақ мүддесімен біріккен адамдар жиынтығы

 өз қажеттіктерін қанағаттандыру мақсатында өзара байла-ныстырылған тарихи қалыптасқан адамдар жиынтығы

17

 М. Вебердің анықтауындағы социологияның негізгі мақсатына нені жатқызады?

 әлеуметтік әрекеттерді оның себептері арқылы түсіндіруді

 әрекет субъектісінің өз ісіне берген мағынасын анықтауды

 адамдардың әлеуметтік мінез-құлқын түсіндіруді

 адам санасындағы субъективті мағынаны анықтауды

  әлеуметтік мінез-құлық пен жүріс-тұрысты

18

 Әлеуметтік институттардың функцияларын негіздеген социо-логиялық бағыт:

 чикаголық

 франкфурттық мектеп

 құрылымдық-функционалдық

институционалдық

 бихевиористік

19

 Маңызды мұқтаждықтарды қанағаттандыру талабы қоғамды не жасауға ынталандырады?

 өндіріс орнын

 сауданы

 құралдарын

 әлеуметтік институтты

 әдет- ғұрыпты

20

 М.Вебердің еңбегін атаңыз:

 социология жүйесі

 социология негіздері

 қоғамдық еңбек бөлінісі

 протестанттық өнеге ғибрат және капитализм рухы

 заңдар рухы

21

 Қоғамның әлеуметтік құрылымы:

 әлеуметтік, топтардың, институттардың өзара әрекеттерінің және олардың арасындағы қатынастарының жиынтығы

 әлеуметтік байланыстарды құрайтын бөліктері

әлеуметтік таптар, топтар, жіктер  қайланастарды

 қоғамдық ұйымдар, институттар, партиялар

нақты өмір сүретін, эмпирикалық есепке алынған жеке адамдардың жиынтығы 

22

 Социологияда жеке адамның немесе топтың әлеуметтік позициясының өзгеруін анықтайтын термин:

 әлеуметтік өзгеріс

 әлеуметтік жылжымалылық

 әлеуметтік жіктер

 әлеуметтік көші-қон

 әлеуметтік ауыспалылық

23

 Дж. Хоманс өзара әрекеттің негізін немен түсіндірген?

 адамдардың тиімді жүріс-тұрысымен

 құндылықтарды өзара айырбастауға адамдардың ұмтылысымен

 қоғамның сыртқы мәнді жәйттерінің ықпалымен

 мінез-құлықтың мөлшерлерінің, ережелерінің ықпалымен

 адамдардың тұғырларының теңсіздігімен

24

 Әлеуметтік бақылаудың құралын таңдаңыздар:

 құндылықтар, мөлшерлер, үлгілер, ережелер

 тәрбие-білім беру институттары

 мақтау, ынталандыру, марапаттау

 жұмыстың орындалуын қадағалау

 бәрін оқумен, жұмыспен қамтамасыз ету

25

Нақты социологиялық зерттеулерде мәліметті жинаудың негізгі тәсілдерін атаңыздар?

 сұрау, бақылау, құжатты талдау

 демографиялық, статистикалық

 интерпретативті, талдаушы

 лабораториялық, далалық

 сынамалық тәжірибе

26

Әлеуметтік институттар қоғам мүшелерінің мінез-құлқына қандай жолмен басшылық етеді?

 қатал тәртіптің сақталуын қадағалау арқылы

 нақты ынталандыру жүйесін жүзеге асыру арқылы

 әр адамға толық еркіндік беру арқылы

марапаттау және жазалау жүйесі арқылы

 әділетті басқару жүйесін іске қосу арқылы

27

Әлеуметтік топтың тұтастығына ықпал ететін факторлар:

 басқарушының ұйымдастыруының әділеттілігі, тиімділігі

 құндылықтардың ұқсастығы, ынтымақтастықтың, өзара көмектің болуы

 ұжымның шағын, ынталандырудың жоғары болуы

 мәдени белгілерінің жағымдылығы

 еңбекті, әрекеттерді бірлесіп атқаруы

28

 Билікке жету әлеуметтік тәуелділіктен құтылу және әлеуметтік мәртебеге жету жолындағы тұлғалардың, топтардың, партиялардың, институттардың араларындағы қайшылық:

 үйлесімсіздік

 түсініспеушілік

 қақтығыс

 бақталастық

 бәсекелестік

29

 Марксистік ойтұжырым бойынша әлеуметтік құрылымның өзегі:

 таптар

 әлеуметтік топтар

 әлеуметтік жіктер

 демографиялық топтар

 тапаралық жіктер

30

 Жеке тұлғаның әлеуметтік жіктерінің бір түрінен дәрежесі жоғары түріне ауысуын қалай атаймыз?

 тігінен болатын ауыспалылық

 көлденеңінен болатын ауыспалылық

 бір аймақтан басқасына көшіп-қону

 кәсіби ауыспалылық

  саяси ауыспалылық

31

 Қоғамда немесе топта белгілі бір тұғырнаманы ұстанатын адамнан күтілетін мінез-құлық:

 әлеуметтік рөл

 әлеуметтік мәртебе

 тұлғаның диспозициясы

 депривация

 девиация

32

Т. Парсонстың әлеуметтік әрекет жүйесінің бөлшектері:

актор, қоршаған орта, рәміздер жиынтығы, мөлшерлер жүйесі

қоғам, мәдениет, отбасы, тұлға

әлеуметтік, мәдени, саяси, діни жағдаяттар

табиғи-биологиялық орта, туысқандық, мәдениет, әлеуметтік қатынастар

адамның биологиялық құрылымы, саяси, экономикалық, мәдени қатынастар

33

Әлеуметтік институттар қандай себептен пайда болды?

әлеуметтік мөлшерлермен реттелетін адам өміріне ең қажетті талаптарды қанағаттандыру мақсатында,

адамдарды экономикалық мақсаттарға жұмылдыру үшін

адамдарды сырт жаудан қорғауды ұйымдастыру мақсатында

белгілі бір қажеттілікті кез келген жағдайда қанағаттандыру үшін

қажеттіліктің белгілі бір жағдайда қанағаттандырылуы үшін

34

Іріктеу жиынтығы деген нені білдіреді?

қоғамдағы таңдаулы топты

әр жағдайда сенімді адамдардың жиынтығын

кездейсоқ зерттелетін бір әлеуметтік топтың өкілдерін

тұтас жиынтықтың шағын үлгісін

зерттелетін тұтас жиынтықты

35

Отбасы әлеуметтік институт ретінде қашан пайда болды?

алғашқы қауым кезінде

құл иеленушілік дәуірінде

феодалдық құрылыс кезеңінде

ұлыстық құрылу тұсында

мемлекеттің шығу кезеңінде

36

 Белгілі бір құқықтар және міндеттер жиынтығымен анықталатын адамның қоғамдағы қалыптық жағдайы:

 әлеуметтік бедел

 әлеуметтік дәреже

 әлеуметтік мәртебе

 әлеуметтік атақ

 әлеуметтік билік

37

 Т. Парсонс социологияның назарын неге аударған?

 экономикалық жүйеге

 әлеуметтік әрекет жүйесіне

 әлеуметтік-мәдени жүйеге

 әлеуметтік құндылықтар жүйесіне

 әлеуметтік жүйеге

38

 Әлеуметтік жіктелуді төменгі анықтамалардың қайсысы дұрыс көрсетеді?

 отбасының тұрмыстық жағдайы

 әлеуметтік жиынтықтың топтарға, жіктерге бөлінуі

 әлеуметтік топтардың экономикалық белгілері

 жекеліктердің саяси белгілері бойынша жіктелуі

 қоғамдағы топтардың әлеуметтік-мәдени белгілері

39

 «Тұлға» ұғымы нені білдіреді?

 жеке адамның даму нәтижесін, адамдық бүкіл саналарының толық жүзеге асуын

 адамның әлеуметтік-психологиялық белгілерін – сананы, жігерді, қажеттілікті, мүддені

 адамның биологиялық және психофизиологиялық қасиеттерін

 «нақты адам» ұғымын

 жалпы адамдық қасиеттері мен қабілеттерін

40

Қоғамның ізгілендірусіздігі қашан күшейеді?

соғыс, революция кезінде

экономикалық гүлдену жемқорлықты асқындырғанда

экономикалық, саяси, құқықтық негіздері жойылғанда

демократиялық бостандықтардың, еркін сайлаудың жойылғанында

нарық экономикаға дайындықсыз өткенде

41

 Институционализацияның мән-мағынасын көрсетіңдер:

 әлеуметтік өмірді бақылау мен басқару үдерісі

 әлеуметтік басқарудың тиімділігін арттыру үдерісі

 қоғамдық байланыстар мен қатынастардың бір тәртіпке, үлгіге, қалыпқа келтіру үдерісі

 әлеуметтік ресмиленген байланыстар мен қатынастардың бір тәртіпке келтіру үдерісі

 әлеуметтік мұқтаждықтарды бағыттау мен шектеу үдерісі

42

 Әлеуметтік жіктелу қандай қағидаға негізделеді?

көп өлшемді объективті және субъективті белгілер бойынша 

 мәдени деңгейіне қарай бірігу

саяси белгілері бойынша 

 кірісі, кәсібі, білімі, біліктілігі, мәртебесі негізінде

 әлеуметтік тегі бойынша

43

 Шағын әлеуметтік топтардың негізгі сипаттамаларын көрсетіңдер:

 аз санды топтардың түрін білдіруі

 топ мүшелерінің мінез-құлқы мен іс-қимылын анықтайтын мөлшерлерді мойындау

 бейресми байланыстармен ерекшеленуі

 мүшелері арасында тікелей өзара әрекеттердің болуы және өзін топпен ұқсатыруы

 психологиялық үйлесімділігінің болуы

44

 Көлденең әлеуметтік жылжу белгісіне көрсетілгендердің қайсысы жатады?

 бір жұмыс орнынан екінші табысы жоғары жұмыс орнына ауысу

 жекелікті оның әлеуметтік мәртебесін өзгертпестен бір әлеуметтік топтан екіншісіне ауысуы

 жекелікті әлеуметтік мәртебесін өзгертіп бір әлеуметтік жоғары орналасқан жікке ауыстыруы

 жекелікті оның әлеуметтік құндылықтарын өзгертіп бір әлеуметтік жіктен басқа бір әлеуметтік жікке ауыстыруы

 жекеліктің әлеуметтік мәртебесін өзгертпестен бір мекемеден екіншісіне ауыстыруы

45

Пилотажды зерттеуге жатпайтынды анықтап көрсетіңдер: 

 көлемді бағдарламаның дұрыстығын анықтау

 қоғамдық пікірдің бағытын анықтау

 зерттеудің құралдарын шындау

 тың мәселелерге алғашқы қадам жасау

 терең және көлемді зерттеуге дайындық жасау

46

М. Вебердің индивидтің іс-әрекеттерін жіктеуі:

мақсаттылықты-парасатты, құндылықты парасатты, дәстүрлі, сезімге бой ұру

 легитимді, рационалды, дәстүрлі

 құндылықты, түйсікті, утилитарлы, мөлшерлі

тиімді-құндылықты, субъективті-рационалды, аффективті, мөлшерлі

мақсаттылықты, тиімді, лайықты, дәстүрлі

47

Р.Мертон бюрократияға тән қандай кемшілікті атап көрсеткен?

дәлелсіз бұйрықтар, өкімдер шығаруға бейімділігі

институционалды құралдарды, талаптарды бұрмалауға бейімділігі

 мақсат пен құралдарды, талаптарды бұрмалауға бейімділігі

 жеке басының қамы үшін тікелей міндеттерін теріс пайдалану

 өз қызметінің мақсатын ұмыту, асыра сілтеушілікке бейімділігі

48

Ұлттың негізгі белгілері

 Ұлттың негізгі белгілерін көрсетіңіз:

тілі, жері, тарихы, салт дәстүрі, экономикалық өмірі, психологиялық қасиеттері ортақ адамдар жиынтығы 

 тілі, жері, тарихы, салт дәстүрі, экономикалық өмірі, ділі ортақ адамдар жиынтығы

бір аумақта орналасқан этникалық қауымдастық 

 бір аумақта орналасқан этникалық қауымдастық

бір тілде сөйлейтін әлеуметтік қауымдастық 

 бір тілде сөйлейтін әлеуметтік қауымдастық

саяси, экономикалық және әлеуметтік ұйымдасуы ортақ адамдар жиынтығы

 саяси, экономикалық және әлеуметтік ұйымдасуы ортақ адамдар жиынтығы

ртақ тарихи негізінде қалыптасқан этникалық жиынтық 

ортақ тарихы негізінде қалыптасқан этникалық жиынтық

49

 Азаматтық қоғамға тән белгілерді атап беріңіздер:

 әлеуметтік қатынастардың жан-жақты дамуы

 қоғамдық мүдделердің үстемдігі

 жеке тұлғаның азаматтық белсенділігі

 мемлекеттен тәуелсіздігін қорғайтын жағдайдың болуы

 демократиялық биліктің орнығуы

50

 Қауымдастықтың әлеуметтік байланыстарын нығайтатын мәнді жәйтті таңдаңыз:

 материалдық ынталандыру

 күштеуге көндіру

 ұлттық мүдделер

 тұлғаның мүдделері мен талаптары

 адамның қауымдастыққа мүше болуға тырысуы

51

 Әлеуметтену үдерісінің негізгі мәнді жәйтті атаңыздар:

 жеке тұлғаның белсенділігі

 жеке тұлғаның отбасында тәрбиеленуі

 мектепте білім алуы

 әлеуметтік қатынастарға тартылуы

 еңбек етуі

52

 Әлеуметтік-экономикалық саласына байланысты әлеуметтік заңдылықтарды зерттеу нені білдіреді?

 мемлекеттің әлеуметтік қорғау саясаты

 адамдардың әлеуметтік жағдайын социологиялық зерттеуін

 экономика социологиясының пәнін

 экономика социологиясының зерттеу затын

қоғам өмірін анықтаушы мәнді жәйтті анықтауды

53

Марксизм бойынша еңбекті ізгілендірудің басты мақсаты

еңбекақыны еңбегіне қарай қамтамасыз ету

әр адамның еңбек жағдайын оның әлеуетін ашуға және жан-жақты дамуына бағыттау

әлеуметтік ынтымақтастықты қамтамасыз ету

еңбекті ұйымдастырудың демократиялық және әлеуметтік теңдік талаптарын іске асыру

барынша еңбек өнімділігін және сапасын арттыруға ынталандыру

54

 Маслоудың уәждеме теориясы:

әлеуметтік мәртебелер иерархиясы

 әлеуметтік талаптар теориясы

 әлеуметтік қажеттіктер иерархиясы

 иерархиялық мұқтаждықтар теориясы

 әлеуметтік мұқтаждықтар теориясы

55

Отбасы институтының негізгі атқаратын міндетті қызметіне кірмейтіндерін атаңыздар:

адамды қайта өндіру

өскелең ұрпақты тәрбиелеу

билікке жету амалдарын үйрету

еңбек күшін қамтамасыз ету

рухани талаптар

56

Әлеуметтік жанжалдың негізінде меншік үшін күрес жатады деп пайымдайтын кім?

феноменология

марксизм

құрылымдық функционализм

неофункционализм

постпозитивизм

57

Мәртебелердің үйлеспеушілігінің психологиялық салдарын көрсетіңіздер:

жұмысқа, тұрмысқа теріс әсері

еңбек өнімділігінің төмендеуі

ажырасудың көбеуі

адамның түңілуі, өзіне сенімсіздікпен қарауы

денсаулықтың нашарлауы

58

Әлеуметтік жүйенің анықтамасын табыңыздар:

қоғамның немесе әлеуметтік топтың ішкі құрылысы

тұтас құрылымдық бірлік, оған адамдар мен қауымдастықтар, байланыстар мен өзара әрекеттер кіреді

белгілі бір құқықтар және міндеттер жиынтығымен байланыс-қан қоғамдық түрлі топтар

ынтымақтастық әрекеті арқылы байланыстырылған кез келген әлеуметтік тұтастықтар

ортақ әлеуметтік белгілердің болуымен біріккен ынтымақтас-тық жиынтығы

59

 Жалпы жиынтық деп социологиялық зерттеулерде нені айтады?

 кездейсоқ зерттелетін адамдар тұтастығын

 әлеуметтік белгілері зерттеу кезінде анықталатын тұтастықты

 ортақ мәнді нышандары бар белгілі әлеуметтік құбылыстар мен үдерістер жиынтығын

 кәсібі, тегі, табысы, жынысы еленбейтін жалпы адамдардың тұтастығын

 зерттеуге арнаулы белгіленген бір әлеуметтік құбылысты бейнелейтін адамдар жиынтығын

60

 Әлеуметтік мәдениеттің негізгі белгілеріне төмендегілердің қайсыларын жатқызады?

 тіл, әдет-ғұрып, мөлшерлер, құндылықтар, заңдар

 материалдық және материалдық емес мәдениет

 ұлттық, кәсіптік, ауылдық, қалалық мәдениет

 субмәдениет, қарсы мәдениет

 әскери мәдениет, өндіріс мәдениеті, мектеп мәдениеті

61

Жанжалдасу анықтамасына сай келетін төменгі пайымдау-ларды таңдаңыздар:

 қарсы жақты осалдату немесе жою мақсатымен екі немесе одан да көп жекеліктердің құндылық, иелік үшін күресі

 билікке жету, әлеуметтік тәуелділіктен құтылу және мәртебеге жету жолындағы тұлғалардың саналы қақтығысы

 өз мүшелері үшін екі әлеуметтік институттың саналы да тікелей күресі

 партиялардың билікке жету жолындағы саналы тартысы

 ұлттар арасындағы мәдени талаптар үшін жанжал

62

«Адамдар қатынастары» теориясының туындыгері кім?

 А.Маслоу

 З. Фрейд

 Ч. Кули

 Г. Тард

 Э. Мэйо

63

Әлеуметтік өзгерістерге ықпал ететін түпкі себепке марксизм нені жатқызады?

ақыл-ой күресін

мәдениеттер арасындағы қайшылықты

басқарушылар мен бағынушылар арасындағы күресті

таптық күресті

өркениеттер күресін

64

 Әлеуметтік құрылым жеке тұлғаға қалай әсер етеді?

 ынталандырады

 мінез-құлықты қалыптастырады

мінез-құлықты шектейді және белгілі арнаға бағыттайды 

 ұжымдасуға, топтасуға үйретеді

 әлеуметтік өмірге араластырады

65

 Кеңес Одағында жіктелу үдерісі қандай мәнді жәйтке тәуелді болды?

 табиғи

мұнайдың  бағасына

әлеуметтік әділеттілікке

 әкімшілік тұтқаларға

 еңбек өнімділігіне

66

Әлеуметтік институттың мазмұнын не көрсетеді?

орындаушылардың әлеуметтік рөлдерінің жиынтығы

әр салада міндетті қызметтердің жиынтығы

әлеуметтік қызметті орындаушылардың үлгіге келтірілген жүріс-тұрысының жиынтығы

негізгі әлеуметтік мұқтаждықтардың жиынтығы

үйлесімді әлеуметтік мәртебелердің жиынтығы

67

  Жеке тұлғаның әлеуметтік әрекетін басқаша қалай атаймыз?

 әлеуметтік ұстаным

 әлеуметтік рөл

 әлеуметтік әрекет

 әлеуметтік дүниетаным

 әлеуметтік мінез-құлық

68

 Моногамиялық отбасының пайда болуының әлеуметтік-тарихи себептері:

әйелдердің махабат сезімінің жетілуі  

 адамзаттың мәдени жетілуінің нәтижесі

 экономикалық қажеттіліктің салдары

 жеке меншіктің және әлеуметтік жіктелудің қажеттілігі

 жаңа ұрпақтың ата-анасын анықтау қажеттігі

69

 П. Сорокин төменгі аталған терминдердің қайсысын енгізген?

 әлеуметтік әрекет жүйесі

 әлеуметтік аналитика

 әлеуметтік экология

 әлеуметтік жылжымалылық

 әлеуметтік айна

70

 Әлеуметтік жіктелудің ең басты белгілері қандай?

 физиологиялық және психологиялық ерекшеліктері

 аумақтық ерекшеліктері

 саяси-партиялық қатынаста болуы

 мәртебесі, білім деңгейі, табысы, билігі

 әлеуметтік және ұлттық тегі

71

Жабық қоғамда жеке тұлғаның әлеуметтік мәртебесін немен сәйкестендіреді?

дене күшімен 

 әскери қабілетімен

 әлеуметтік тегімен

 іскерлігімен

 байлығымен

72

 Құқықтық сананы қалыптастыратын мәнді жәйттер:

 саяси жүйе

 мәдени қатынастар

 экономикалық құрылым

 тұрмыстық, отбасылық қатынастар

 қоғамдық өмірдің бүкіл жиынтығы

73

Ауытқыған мінез-құлықты бағалаудың қандай негізі бар?

 экономикалық зиян тұрғысынан

 заңда көрсетілген мөлшер тұрғысынан

 осы қоғамда қабылданған мәдениет тұрғысынан

 көпшілік ұстанатын пікірге сүйену

 қоғамдық-тарихи жағдайдың талаптары тұрғысынан

74

 Рөлдер үйлеспеушілігіне жататынды көрсетіңіздер:

 ата-ананың тыңдамайтын баласын қаталдықпен көндіруі

 дәрігер – мейірімділікпен емдеуші және зор ақыны талап етуші

 ұстаз – білікті маман және ұлағатты тәрбиеші

 жастардың ата-анасымен және достарымен болатын қатынастарының қайшылығы

 жетекші – қатал тәртіпті орнатушы менсыйластықты сақтаушы

75

Әлеуметтік заңдар нені білдіреді?

әлеуметтік құбылыстар мен үдерістердің өзгеруінің себептерін

құбылыстар мен үдерістердің араларындағы ішкі қажетті, қайталанатын, тұрақты өзара байланыстарды

тұлғалар мен олардың топтарының өзара қарым-қатынастарының себептерін ашуды

әлеуметтік байланыстар мен қатынастардың мәнді жәйттерін белгілейді

әлеуметтік және саяси жүйелердің, олардың құрылымдарының өзара байланыстарын

76

Азаматтық қоғамның анықтамасын беріңіз: 

 капиталистік елдердегі өнеркәсіп негізінде құрылған демократиялық қоғам

 азаматтар мен ұлттардың құқығын қамтамасыз ететін өркениетті қоғам

 нарықтық қатынастары дамыған демократиялық қоғам

 мемлекеттен тәуелсіз, әлеуметтік-экономикалық және рухани өмірі дамыған, азаматтарының белсенділігі жоғары қоғам

 азаматтардың саяси-құқықтық мәдениеті мен қатынастары жетілген қоғам

77

  Әлеуметтік теңсіздіктің зияны қандай?

 байлық аз ғана адамдардың қолына шоғырланады

 ұрлық,алаяқтық, алдау, пайдақорлық күшейеді

 адамды адамның қанаушылығы кең етек жаяды

 әділеттілік қатынастар жойылады

 шиеленістің шектен тыс күшеюі

78

   Әлеуметтік ұйым қай негіздерде қалыптасады?

 еңбек бөлінісі мен оның функционалдық белгілеріне қарай мамандырылуы

 психологиялық талаптарды орындау үшін әлеуметтік ұжым түрінде ұйымдасуды

 қарама-қарсы әлеуметтік мүдделердің болуынан

 халыққа еңбекті үлестіру қажеттігінен

 қоғамдағы реттілікті орнатудан

79

Нақты социологиялық зерттеулерде  «құжат» ұғымы деп нені айтады?

 қоғамдық – мемлекеттік ақпарат беруші анықтаманы

 ресми заңдастырылған ұйым

жеке тұлғаның өміріне байланысты анықтаманы 

 статистикалық органдар беретін мәліметтердіы

 барлық жазу түрлерінің үнтаспаға, сүретке және киноға түсірілген мәліметтерінің жиынтығы

80

Ф. Херцберг гигиеналық мәнді жәйтке нені жатқызады?

жұмыстың мазмұнын

денсаулыққа әсер ету жағдайларын

жұмыс жағдайларын

еңбек сипатын

әлеуметтік жағдайды

81

 А. Маслоудың иерархиялық мұқтаждықтарының әлеуметтік талаптарына не жатады?

 өмірлік жағдайларды қамтамасыз ету

 ертенгі күнге сенімнің болуы

 біліктілігін арттыруға ұмтылысы ескен

 әрекеттестікке мұқтаж болу

 өзін танытуға қажеттіліктің шын болғанын

82

 Әлеуметтік мөлшерлердің талаптары қандай жағдайда бұзылуы мүмкін?

 жеке тұлғаның мәдениетінің төмендігінен

 құқық қорғау органдарының міндетінің тиімді атқарылмауынан

 әлеуметтік теңсіздіктің шектен асып кетуінен

 кәсіби талаптарға сай болмағандықтан

 билік басындағылардың парақорлығынан

83

 К. Маркс әлеуметтік дамудың негізіне нені жатқызады?

 қауымдастықтың тұтастық ретінде қызмет етуін

 топаралық ынтымақтастықты

 әлеуметтік өмірді заң арқылы реттеуді

 қоғамдық топтар арасындағы күресті

 антагонистік таптар арасындағы күресті

84

 Дж. Хоманстың ойтұжырымын көрсетіңіз:

 шиеленіс теориясы

 айырбас теориясы

 әрекет теориясы

 әлеуметік бақылау

 әлеуметік мұқтаждық

85

 Азаматтық қоғамның белгілерін көрсетіңіз:

 тіл, әдет-ғұрып, мөлшерлер, құндылықтар, заңдар

 мемлекет, партия, кәсіподақ, институттар, ұйымдар

 әлеуметік мәртебе, табыс, билік, білім, біліктілік

 БАҚ, Конституция, көппартиялық, жеке меншік, құқықтық мемлекет

 әлеуметік таптар, жіктер, топтар, отбасы, ұжым

86

 Мемлекеттің әлеуметтік қызметіне не жатады?

 экономиканы реттеу, табысты қайта бөлу, кәсіпкерлікті дамыту

 қоғамдық тәртіпті, заңның орындалуын, әкімшілік басқару жұмысын ұйымдастыру

 экологиялық, денсаулық, отбасы-некелік қатынастар, тұрғын үй мәселесін шешу

 мәдени, білім, спорт, ғылым саласын дамыту

 халықтың өзін-өзі басқаруын қамтамасыз ету

87

Адамдар арасындағы байланысты қамтамасыз ету қалай жүзеге асырылады?

инфрақұрылымдық жүйені жасау арқылы

иерархиялық қарым-қатынастарды орнату арқылы

әлеуметтік коммуникация арқылы

әлеуметтік әрекеттесу арқылы

әлеуметтік қатынастар арқылы

88

Ашық қоғамда жеке тұлғаның әлеуметтік мәртебесін немен сәйкестендіруге ұмтылады?

табыс деңгейімен

қабілет деңгейімен

әлеуметтік тегімен

 кәсібімен

ұлтымен

89

Өзара әрекет барысында тұлға әлеуметтік құндылықтарды, мөлшерлерді, түсініктерді, ұстанымдарды, таптаурындарды меңгеру үдерісін қалай атайды? 

 интерпелляция

 интерпретация

 интернализация

 интернационализация

 идентификация

90

 Құқықтықтық мемлекеттің анықтамасына төменгі пайымдаулардың қайсысы сәйкес келеді?

 адамдар мен халықтардың құқықтары мен бостандықтарын заңның қатал үстемдігін қамтамасыз ету негізінде жүзеге асыратын мемлекет

 құқық пен моральдық мөлшерлерге сүйеніп үстемдігін жүзеге асыратын билік – басқару жүйесі

 қоғамның эволюциялық дамуын қамтамасыз ететін мемлекеттің бір түрі

басқарушы биліктің кәсіби қызметкерлерінің бұқара халыққа кеңінен сүйенетін әлеуметтік-саяси институты

 әлеуметтік-экономикалық, саяси-құқықтық, рухани-өнегелік қатынастары дамыған, азаматтардың саяси-құқықтық белсенділігі жоғары мемлекет

91

 Әлеуметтік құндылықтар деп төменгі ұғымдардың қайсыларын айтуға болады?

 біліктілік, шеберлік, ұстамдылық, сыпайылық, мейірімділік

 кәсіпкерлер, білімгерлер, зейнеткерлер

 әлеуметтену, жекешелендіру, жіктелу, қалаландыру

 бостандық, теңдік, әділеттілік, азаматтық парыз,бауырластық

 бәсекелестік, ұқыптылық, орындаушылық дәлдігі

92

 Мазмұн-талдау нақты социологиялық зерттеудің қай әдісіне жатады?

сынама тәжірибелік

 құжаттарды талдау

 байқау

 сұрау жүргізу

 бақылау

93

 Л. Уорнер этникалық топтардың мәртебелік сыйыспаушылық дәрежесін қандай көрсеткіштер арқылы өлшеген?

 мүліктік, кәсіптік, саяси белгілері

 кәсібі, қонысы, табысы

 әлеуметтік, демографиялық, отбасылық көрсеткіштері

 беделі, билігі, байлығы

 білімі, қабілеті, әлеуметтік тегі

94

  Белгілі жеке, ұжымдық және қоғамдық мүдделер мен мақсаттарды орындауға бағытталған өзара әрекет етуші адамдар жиынтығы:

  әлеуметтік ұйым

 әлеуметтік институт

 әлеуметтік топ

 саяси партия

 кәсіподақ

95

 Пилотажды зерттеудің мәні қандай?

 дайындалған сауалнаманың сапасын тексеру үшін барлау жасау

 әлеуметтік құбылысты қайталап зерттеу

 ұзақ уақыт бір құбылысты бақылау

 жан-жақты дайындалған зерттеу

 ондай зерттеу мүлдем жүргізілмейді

96

 Социологиялық құжаттардың сыртқы талдау нені анықтайды?

 тарихи, әлеуметтік шығу жағдайларын

 әлеуметтік оқиғаны

көркемдік сапасын 

 орындау тәсілін

 ресмилігін

97

 Зерттеуге белгіленген әлеуметтік жіктер мен топтардың жиынтығы қалай аталады?

 негізгі жиынтық

 іріктелген жиынтық

 бас жиынтық

 ұйымдасқан жиынтық

 әлеуметтік жиынтық

98

 Мәдени әмбебаптықтар жөнінде жазған ғалым:

 К. Леви-Стросс

 К.Клакхон

 Дж.Мердок

 Э.Тайлор

 А. Кребер

99

 Алғашқы әлеуметтік топқа жататындар:

жұмысшылар, оқытушылар, дәрігерлер ұжымы

отбасы, бірге туғандар, достар

әйелдер, зейнеткерлер, балалар ұйымдары

ұйым, партия, кәсіподақ

тап, топ, жік

100

Саяси партияның шығуы мен қалыптасуының объективті негізі қандай?

 қоғамдағы қарсылықтың психологиялық себептерінің болуы

билікке ұйымның көмегімен жетуге ұмтылған серкелердің болуы 

 белгілі әлеуметтік топтың мүдделерін қорғау және әлеуметтік жіктелу

 саяси билік үшін мансапқорлар мен данққұмарлардың күресі

 өздерінің рухани талаптарымен өршіл ұмтылыстарын адамдардың бір бөлігінің қанағаттандыруы

101

Дж. Кейнс экономиканы мемлекеттік реттеудің қажеттілігін немен түсіндірген?

монополияларды шектеудің жалғыз амалы ретінде

салықты жинаудың ең сенімді жолы ретінде

капиталистік шарашылықтың өзін-өзі экономикалық тепе-теңдігін қалпына келтіру тетігінің жоқтығымен

бағаларды реттеудің және халықтың өмір сүрудеңгейін арттырудың амалы ретінде

халықтың әл-ауқатын қамтамасыз етудің әділетті жолы ретінде

102

Маслоудың иерархиялық мұқтаждықтар теориясында мәртебелі талаптарға не жатады?

мансаптық, атаққұмарлық, мақсаттық

табысы жоғарылауазымға жетуді мақсат тұту

сыйластыққа, қызметтің өсуіне ұмтылыс

қызметтің табысты, сапалы орындауға ұмтылу

өзін көрсетуге, танытуға ұмтылу

103

 Ажырасқандардың әлеуметтік жағдайын қалай атауға болады?

әлеуметтік өзгеріс 

көлбеу қозғалмалылық 

 құлдырау қозғалмалылық

 тік қозғалмалылық 

 өрлеу қозғалмалылық 

104

Диктаторлық және жаппай өктемдік тәртіптің саяси әлеумет-тенуге ықпалы келесі тұрақты мінез-құлықтың таптаурындары-ның қалыптасуынан білінеді:

ықылассыздық, жауапкершіліктен қорқу, заңсыздықпен талаң- тараж жасауға ұмтылуы

торығушылық-тұнжыраңқы көңіл, жабырқаңқылық хал-жай, өзін-өзі төмен бағалауы

идеализм – дәстүрлі мөлшерлерге сыны көзбен қарамаушылығы

реализм – парыз, шүбәланушылық, өзін-өзі бақылау сезімдерінің дамуы

гедонизм – рахаттану сезіміне бөлену ықыласын тұтынушылық арқылы қанағаттандыруы

105

Социологиялық сауалнамадағы дайын тұрған жауаптарды қалай атайды?

қарапайым

ашық

жабық

жасырын

күрделі

106

Білім беру жүйесінің құрылымдық бөліктеріне не кіреді?

 бала бақша, орта мектеп, кәсіби білім беру

 орта мектеп, арнаулы білім беру

орта, кәсіптік,техникалық, гуманитарлық білім беру

 бастауыш, орта, жоғары, жоғарыдан кейінгі білім беру

 орта мектеп, кәсіби, арнаулы білім беру

107

 Әлеуметтік мәртебенің анықтамасын таңдаңыз:

 қоғамды және әлеуметтік жіктердің өзін-өзі реттейтін және байланыстыратын жүйесі

 адамдардың немесе олардың топтарының қызметін анықтайтын көрсеткіш

 белгілі бір құқықтар мен міндеттер жиынтығымен байла-нысқан қоғамдағы тұлғаның немесе топтың қалыптық жағдайы

 туасынан берілетін әлеуметтік белгілер жиынтығы

 тұлғаның өзінің жеке еңбегімен қолы жеткен қоғамдық жағдайы

108

Қауымдастықтағы әлеуметтік байланыстарды нығайтатын мәнді жәйтті таңдаңыз:

жеке қасиеттері

материалдық ынталандыру

күштеумен көндіру

 адамның қауымдастыққа мүше болуға тырысуы

тұлғаның мүдделері мен талаптары

109

Еңбекті ізгілендірудің алғышарттары

әр адамның меншікпен қамтамасыз ету және оның қорғалуына кепілдік беру

жұмыс күнін барынша қысқартып, бос уақытты білім алуға пайдалану

өндіріс орны бірінші жұмысшының әлеуметтік жағдайын жасап беруі тиіс

кәсіпкерліктің еркін дамуына барынша жағдайларды жасау

еңбек жағдайларын адамның әлеуетін ашуға және жан-жақты дамытуға қолайлы болуы

110

Й. Шумпетер қандай адамды кәсіпкер деп атаған?

қоғам экономикасын дамытуға ең елеулі үлес қосатынды

жаңа өнімді шығаруда тиімді менеджментті қолданушыны

жаңа өндірісті жаулаушы, ұйымдастырушы және саудагер қасиеттерін көрсетушіні

жаңа технологияны, өнімді, қорларды, базарды, өндірісті ұйымдастырушыны

шаруашылықты парасатты және үнемдеп ұйымдастырушыны

111

 Қазақстанда ажырасу деңгейі қай шамада деп ойлайсыз?

 15-18%

 32-35%

 25-27%

 27-30%

12-15%

112

 Бұқаралық ақпарат құралдары атқаратын маңызды қызметтері:

 қоғам дамуын реттеуші

 саяси ақпаратты таратушы

 ақпаратты өндіруші, түсіндіруші, жаңартушы

 экономикалық ақпаратты насихаттаушы

 әлеуметтік маңызды ақпаратты таратушы

113

  Білім беру институтының ең негізгі қызметтері:

 қауіпсіздік пен әлеуметтік тәртіп

 әлеуметтік бақылау мен әлеуметтік тәртіп

 әлеуметтендіру мен кадр дайындау

 білім, құндылық, тәжірибе беру

 билікке бейімделу, құқықты орындау

114

Э. Дюркгеймнің пікірінше, жазалаудың мақсаты:

қылмыскерді қорқыту арқылы түзеу

қылмыстың алдын алу

қоғамның қалыпты өмірін қамтамасыз ету

қылмыстың қоғамдық қатынастарға оңды ықпалын қолдану

қоғамның әлеуметтік қатынастарын салауаттандыру

115

Қазақстанның шикізаттық тәуелділігін азайтуға бағытталған саясат қалай аталады?

инвестициялық саясат

бәсекеге қабілетті Қазақстан

үдемелі инновациялық-индустриялық даму бағдарламасы

ұзақ мерзімді даму бағдарламасы

инновациялық-өндірістік басқару

116

 Қазақстанда білім берудің көздейтін мақсаты:

 жаппай жоғары білім беру

 жаппай орта барнаулы білім беру

 дербес табыс жасаушыларды дайындау

 адам капиталын арттыру

 экономикалық білімді арттыру

117

Демократиялық қоғамда еңбектің мазмүнын байытудың мақсаты

мүшелері арасында тікелей өзара әрекеттерді орнықтыруы

адамаралық қатынастардың үйлесімділігін орнату

ізгілікті және теңқұқылы қатынастарды орнату

әлеуметтік-экономикалық қатынастарды жетілдіру

экономикалық бәсекелестікті арттыру

118

 А. Маслоудың пікірінше, адамның мінез-құлқын анықтайтын мәнді жәйт:

 физиологиялық қажеттіктер

 әлеуметтік талаптар

 өзін-өзі жүзеге асыру және өзін-өзі көрсету талабы

 нақты жағдайда басым болатын мұқтаждық

 өмір сүретін ортаның ықпалы

119

 Мәдени релятивизм қағидаларының мәнін анықтаңыздар:

 мәдени дамудың шарттылығын көрсету

 артта қалған халықтардың мәдениетін зерттеу

 мәдениеттің бірегейлігі мен бірдейлігі

 мәдениеттердің айырмашылығы мен ерекшеліктерін түсіндіру

 ұлттық мәдениеттердің тең құқығын қорғау

120

  Г. Маклуеннің коммуникациялардың жалпы теориясында коммуникациялық құралдардың дамуы нені анықтайды?

 жеке тұлғаның дамуын

 қоғамның тарихи даму кезеңдерін

 мәдениеттің жалпы сипатын

 демократиялық даму кезеңдерін

 мәдениеттің жалпы сипаты мен дәуірлердің ауысуын