05/?6(°O ol3) қолданылады.

СВ жүйесінде бііліктің дәлдік шегінің шифрін кіші h әрпімен, тесіктің дәлдік негізінің шифрін — кондырғы шифрінің үлкен латын әрпімен белгілейді (3,6 суреттеті белгілеулерді караңыз).

Дкөп рет кайталанатын, төмен дәлдікті өлшемдердің дәлдік шектерін әдетте, сызбаларда арнайы жазба түрінде көрсетеді, мысалы: «Өлшемдердің көрсетілмеген шектік мәндерін орындау керек: камтитын -— Н13 бойынша, камтылған — h 13 бойынша» немесе «Өлшемдердің көрсетілмеген шектік мәндерін: тесіктің Н14, біліктің hi4, басқаларды ±IT 14/2», яғни басқа өлшемдер үшін плюс-минус 14-nii квалитеттің дәлдік шегінің жартысы.

Жинаушы сызбада керілу түрін номиналь өлшемнен кекейін, алымына тесіктің дәлдік шегінің өрісін, ал бел1мше - бшжтің делдж шегш жазып, бөлшек туршде керсетеді 2 суретте 7-mi квалитетпен, ТЖ жүйесінде, білікшенің 1 жарты муфтымен 6 қосылысы көрсетілген, керілісті қондырғы: бөлшектің алымына Н7, ал бөліміне— г7 жазылады.

Номинальды және шектік өлшемдерді,тесік пен біліктің шектік ауытқуы мен дәлдік шегін шартты түрде белгілеу 4 суретте берілген. Келтірлген параметрлер арасындағы байланыс келесі формуламен өрнектеледі:

D_max = D + ES; d_max = D + es, (4)

D_min = D + EI; d_min = D + ei, (5)

TD = D_max - D_min; Td = d_max-d_min, (6)

TD = ES - EI; Td = es - ei. (7)

Әр түрлі квалитеттер мен номинал өлшемдер үшін тесіктер мен біліктердің дәлдік шектерін келесі формула аркылы есептейді

IT=ai или IT=aI, (8)

Мұндағы, а-дәлдік шек бірліктерінің саны (әр түрлі квалитеттер үшін [3] анықтаманың П15-кестесі бойынша қабылданады); i(I)-дәлдік шек бірлігі, мкм ([3] анықтаманың П16-кестесі).

500 мм-ге дейінгі өлшемдер үшін

. (9)

500 мм-ден жоғары өлшемдер үшін

i = 0,004D_m + 2,1, (10)

Мұндағы, D_m- D'және!)" интервалының шекті мәндерінің орташа геометриялық мәні

. (11)

Қондырғылар үшін саңылаулар мен керілістер келесі формулалар бойынша есептеледі

Ең үлкен саңылау S_max = ES - ei, (12)

Ең кіші саңылау S_roin = EI - es, (13)

Ең үлкен керіліс N_max = es - EI, (14)

Ең кіші керіліс N_min = ei-ES. (15)

Рисунок 4

Қондырғының дәлдәк шегі ТП қосылыстан тұратын тесік пен біліктің дәлдік шектернің қосындысына тең.

TП=TD + Td= TS = TN, (16)

мұндағы TS = S_max - S_min – саңылаудың дәлдік шегі; TN = N_max - N_min – керілістің дәлдік шегі.

Мысал 1. Жүйе бойынша қосылулардың шектік өлшмедері,созылуы және саңылауларын анықтау. H7/f7, H7/j7, H7/s7, тесік жүйесі бойынша қондырғы кезіндегі қосылыста шектік өлшемдерді,саңылауларды немесе керілістерді анықтау керек,номинальды өлшем — 8.

Шешімі. H7/f7 саңылауды қондырғыда 7-ші квалитетті дәлдік шек өрісі қолданылған.Анықтама деректері бойынша 8 мм номиналь өлшемінде .дәлдік шегінің өрісін анықтайық.Шектік өлшемдер, мм:

тесік - П_max = D_max = 8 + 0,015 = 8,015; П_min = D_min = 8 - 0 = 8;

білік — П_max = d_max = 8 + (-0,013) = 7,987; П_min = d_min = 8+(-0,028) = 7,972.

(8 мм номиналь өлшем бойынша дәл орындалған білік,берілген жағдайда жарамсыз болып саналытынын ескереміз).Мүмкін болатын саңылаулар, мм:

S_max = D_max - d_min = 0,043; S_min = D_min - d_max = 0,028.

H7/j7— қондырғысы ауыспалы; величины D_max и D_min өлшемдері өзгермей қалады,себебі тесік жүйесінде тесіктің дәлдік шегінің өрісі қондырғыдан тәуелді болмайды (берілген жағдайда тесік өрісі әрқашанда H7). Біліктің шектік өлшемі (мм) оның дәлдік шек өрісімен есептеледі :

d_max = 8 + 0,01=8,01; d_min = 8-0,005 = 7,995.

Ең үлкен мүмкін болатын керіліс пен саңылау (мм):

N_max = d_max - D_min = 0,01; S_max = D_mах -d_min = 0,02.

Қондырғылар H7/s7 — керіліспен;

Керілістер (мм):

N_max = d_max - D_min = 8,038 - 8 = 0,038;

S_max = D_mах -d_min = 8,023 - 8,015 = 0,008.