- •Кіріспе
- •Тарау I. Шетел инвестицияларының ұлттық экономиканың дамуындағы рөлі
- •Шетел инвестицияларын тартудың негізгі нысандары және механизмдері
- •Капитал импортының себептері:
- •Салу мерзіміне қарай капитал орта мерзімді және ұзақ мерзімді капитал болып бөлінеді.
- •1.2. Қазақстанға шетел инвестицияларын тартуды мемлекет тарапынан реттеу
- •Тарау II. Қазақстан республикасына шетел инвестицияларын тартуды талдау
- •2.1. Қазақстан Республикасына шетел инвестицияларын тартудың хал-ахуалының жағдайы
- •2.2. Қазақстан Республикасындағы шетел инвестициясының келіп түсүіне талдау
- •Кесте 1 Қазақстан Республикасына қызметтер нысандары бойынша тікелей шет инвестицияларының
- •1993 – 2004 Жылдары келіп түсуі
- •Кесте 2 Қазақстан Республикасына қызметтер нысандары бойынша тікелей шет инвестицияларының 1993 – 2004 жылдары келіп түсуінің салмақ үлесі
- •Қазақстан Республикасында шетелдік капиталы бар кәсіпорындардың саны және аймақтардың ондағы үлес салмағы
- •Инвестициялық қызметтің қаржылық шарттарын сипаттайтын көрсеткіштер
- •Тарау III. Қазақстан республикасына шетел инвестицияларын тартудың болашағы
- •3.1. Шетел инвестицияларын тартудың негізгі мәселелері
- •3.2. Шетел инвестицияларын тартудың жетілдіру жолдары
- •Қорытынды
- •Қолданылған әдебиеттер тiзiмi:
Кесте 1 Қазақстан Республикасына қызметтер нысандары бойынша тікелей шет инвестицияларының
1993 – 2004 Жылдары келіп түсуі
(млн.долл.)
Сала |
1993-2000 |
2001 |
2002 |
2003 |
2004 |
Ауыл шаруашылығы |
7,4 |
5,0 |
2,4 |
1,6 |
-2,02 |
Тау кен өңдеу өндірісі |
7841,2 |
3088,1 |
2123,4 |
2187,8 |
5431,54 |
Өңдеу өндірісі |
1766,4 |
832,4 |
993,7 |
993,7 |
515,77 |
Электрқуатын, газды, суды өндіру және бөлу |
433,0 |
33,8 |
19,0 |
67,7
|
11,39 |
Сауда және қызмет көрсету |
150,5 |
63,6 |
103,2 |
164,0 |
267,63 |
Мейрамханалар мен қонақ үйлері |
52,4 |
25,3 |
12,3 |
7,3 |
13,44 |
Көлік және байланыс |
160,0 |
161,1 |
95,2 |
75,8 |
81,89 |
Қаржы қызметі |
206,4 |
44,8 |
11,8 |
52,7 |
67,74 |
Жалға беру, кәсіпорындарға қызмет ету және жылжымайтын мүлікпен қызмет ету |
1432,8 |
454,5 |
845,7 |
987,1
|
1705,93 |
Мемлекеттік басқару, білім беру, денсаулық сақтау және әлеуметтік қызмет |
118,1 |
6,0 |
13,4 |
4,2
|
90,74 |
Қазақстан Республикасының статистикалық жылдығы (ежегодник) //Абдиев К.С. редакциясында, Алматы қаласы: Қазақстан Республикасының статистика агенттігі, 2004 ж., 315-316
Кесте 2 Қазақстан Республикасына қызметтер нысандары бойынша тікелей шет инвестицияларының 1993 – 2004 жылдары келіп түсуінің салмақ үлесі
(%)
Сала |
1993-2000 |
2001 |
2002 |
2003 |
2004 |
Ауыл шаруашылығы |
0,1 |
0,1 |
0,1 |
0,0 |
-0,02 |
Тау кен өңдеу өндірісі |
62,4 |
67,8 |
51,7 |
47,6 |
64,48 |
Өңдеу өндірісі |
14,1 |
14,1 |
20,3 |
21,6 |
6,12 |
Электрқуатын, газды, суды өндіру және бөлу |
3,4 |
0,7 |
0,5 |
1,5 |
0,14 |
Сауда және қызмет көрсету |
1,2 |
1,4 |
2,5 |
3,6 |
3,18 |
Мейрамханалар мен қонақ үйлері |
0,4 |
0,5 |
0,3 |
1,1 |
0,16 |
Көлік және байланыс |
1,3 |
3,5 |
2,3 |
1,6 |
0,97 |
Қаржы қызметі |
1,6 |
1,0 |
0,3 |
1,1 |
0,80 |
Жалға беру, кәсіпорындарға қызмет ету және жылжымайтын мүлікпен қызмет ету |
11,4 |
10,0 |
20,6 |
21,5
|
21,27 |
Мемлекеттік басқару, білім беру, денсаулық сақтау және әлеуметтік қызмет |
0,9 |
0,1 |
0,3 |
0,1
|
1,08 |
Қазақстан Республикасының стаистикалық жалдығы (ежегодник) // Абдиев К.С. редакциясында, Алматы қаласы: Қазақстан Республикасының статистика агенттігі, 2004 ж., 317-318 бет.
Қазақстанның жағдайында өзінің экономикалық мәселелерін шешу үшін шетел фирмалары өзін-өзі қамтамасыз ету қағидасымен жұмыс істейтін шаруашылық ұйымдарды құруы мүмкін. Мұндай ұйымдар қамтамасыз ету және бөлу торымен иемденуі керек. Мұндай жағдай батыстың шаруашылық тәжірибесіне қарама-қарсы, ол жерде жетілген рынокта бәсекелестің көбеюі кезінде компаниялар товарлармен қызметтердің бар түрлерін шығаруға, рыноктің бос жерлерін іздеуге саясат жүргізеді.
Қазақстанда бұл үрдістер керісінше жүреді, әсіресе экономикалық құлдырау және валюталық жүйенің тұрақсыздығы кезінде бартерлік және басқа да формалды емес мәмілелердің жасалуы өзіндік қамтамасыз ету көздерінің болуын талап етеді.
Қазақстан экономикасында тікелей шетел инвестициялары біріккен кәсіпорындар және 100% шетел капиталы бар кәсіпорындар түрінде ұсынылады (көрсетіледі). Республикада 2003 жылы мұндай кәсіпорынның 6597-сі қызмет етті және Алматы, Астана қалаларында және Атырау облысында орналасқан (кесте 3).
Кесте 3