Айналымдағы иммундық кешендердің концентрациясын анықтау

Экзо- және эндогендік антигендер адам ағзасында керекті антиденелермен иммундық кешен түзіп, жүйелік немесе мүшелік патологияның себебі болуы мүмкін, Антидененің (жиі ІgМ немесе IgG кластары) антигенмен серпілісі кезінде иммундық кешен түзіледі. Айналымдағы иммундық кешендердің (АИК) құрамы үш бөліктен тұрады: антиген, антидене және олармен байланысқан комплемент (40-шы сурет ). Ағзада иммундық кешеннің дамуы иммунитеттің физиологиялық серпілісі болып табылады. Бұл кезде қан тамырда немесе тіндерде антигендерді нейтрализациялайды және ағазадан шығарады.

Микробтық аитигенмен иммундық кешеннің кұрылуы жұқпаларға қарсы физиологиялық қорғаныс болып табылады. Айналымдағы иммундық кешендер табиғаты әр түрлі антигендерді, сонымен қатар, зақымдалған жасушаларды жою арқылы ағзаның гомеостазын ұстап тұруға ықпал жасайды. АИК тек қана қан айналым жүйесінде немесе тіндерде түзіліп, сол тіндердің жасушааралық сұйықтығынан келіп түседі.

АИК негізіен қан тамырдан фагоцитоз арқылы шығарылады. Иммундық кешендердің фагоциттердегі Ғс-рецепторларымен байланысу арқылы фагоцитоз үрдісін белсендіреді. Бұдан басқа фагоцитоздың белсендіреді комплементтің классикалық жолымен белсенділігі жүреді (құрамында ІgМ және ІgG (1, 3) бар иммундық кешендер үшін).

Құрамында Ig A бар иммундық кешендер арнайы Fс-рецепторлары арқылы бауырдың купфер жасушаларымен ұсталады. Әрі қарай бұл кешендер өтшығару жүйесі арқылы ішекке түседі. Егер иммундық кешендердің концентрациясы қажет деңгейден артық болмаса, ағза оларды жояды, бұл кезде ешқандай зиян келтірмейді. Егер де концентарциясы артық болса, көбінесе, жүйелі аутоиммундық, жұқпалы ауруларда, аллергияда және қатерлі ісік ауруларында АИК кейбір тіндер мен мүшелерге шөгіліп, депозиттер құрайды және компелементгің белсенділігі аркылы қабыну деструктивтік үрдісті тудырады.

Физиологиялық жағдайларда иммундық кешендердің түзілу жылдамдығы ағзаның оларды элиминациялау жылдамдығымен салыстырғанда төмен. Сондықтан қалыпты жағдайда қан сарысуында АИК деңгейі төмен (55 у.е. дейін). Қанда иммундық кешендер эритроцитпен байланысты ғана емес, сонымен бірге, плазмада бос түрінде кездеседі. Эритроцитпен байланысқан кешендер сирек зақымдаушы әсер көрсетеді, сондықтан да бос АИК деңгейін анықтауында көп көңіл бөледі.

Әдістің қағидасы. Қан сынақтарын сұрыптаған кезде бірқатар сақтықты сақтау қажет, себебі байланысқан кешендер ұйынды түзілген кезде I фак-торлардың әсерінен оңай бөлінеді. Сондықтан да, осы үрдіс болмау үшін эритроциттерді плазмадан тез арада бөліп алу қажет.

Құрамында ІgG антиденелері бар орташа және ірі кешендерді иденти-фикациялау үшін 0,1 натрий-бораттық буфердегі рН 8,4 полиэтиленгликоль (ПЭГ 6000) ерітіндісінде тұнбаланған иммунды кешендеді қолданады. Кейін тұнбада ІgG анықтайды. Жұмыс қоспасын науқастың 100 мкл қан сарысуын және 200 мкл буфер есепте дайындайды. ПЭГ 0,9 мл ерітіндісінде 100 мкл жұмыс қоспасын қосады, ал бақылау пробиркасында 100 мкл жұмыс қоспасына 0,9 буферді қосады, Екі шыны ыдысты (пробирканы) 1 сағ. бөлме температурасында, кейін СФ 26-та толқын ұзындығы 450 нм тең спектрофотометрияда ұстайды. АИК санын бақылауға қарағанда оптикалық тығыздықтың айырмашылығы арқылы анықтайды және шартты бірлік түрінде белгілейді. Осы қағида бойынша иммундық кешенді анықтауда бірқатар коммерциялық жүйелер негізделген.

Көбінесе, айналымдағы иммундық кешендердің тіндерге жиналуын емес, олардың рөлін назарға алу керек. Көптеген АИК өз бетімен зиянсыз. Тек олардың тіндерге жиналуы кезінде ғана зақымданулар пайда болады. Сондықтан тіндер сынамасының тікелей талдауы бағалы болып табылады. АИК концентрациясын анықтау, иммунды кешен ауруларда үрдістің белсенділігін бағалау және қан құюдың, плазмаферездің, гемосорбцияның нәтижелігін бақылау кезінде тиімді.