Экономикалық теория
Микроэкономиканың макроэкономикадан қандай ерекшелігі бар?
Микроэкономика ғылымы осы проблемаларды жекелеген экономикалық субъектілердің дербес шешім қабылдауларына сәйкес шешеді. Макроэкономика болса аталған проблемаларды ұлттық экономика шеңберінде шешуге ұмтылып, экономиканы біртұтас жүйе ретінде зерттейтін экономикалық теорияның негізгі құрамдас бөлігі. Мысалы, микроэкономиканы – «бір тал ағаш» десек, онда макроэкономиканы –«біртұтас орман»деп қарастырсақ болады.
Қандай тауарлар алмастырушы тауарлар деп аталады?
Субститут тауарлар
Қандай тауарлар толықтырушы тауарлар деп аталады?
Сублемент
Монопсония дегеніміз не?
Монопсония – нарықта бір ғана сатып алушы болатын жағдай.
Монопсония нарығына мысал келтіріңіз.
Мысалы, кішігірім қалада жұмысшыларды жалдайтын бір ғана кәсіпорын бар және бұл қаланың тұрғындары осы кәсіпорында жұмыс істейді деп есептейік. Олай болса, кәсіпорын – еңбек нарығындағы басты жалғыз ғана сатып алушы және оның еңбекақы деңгейіне әсер етуге мүмкіндігі бар.
Монополияның артықшылығы.
Монополияның кемшіліктері.
Жетілген бәсекенің жетілмеген бәсекеден айырмашылығы.
Бағалық қақтығыстар.
Қазақстан нарығындағы негізгі монополиятер.
Қазақстан Республикасындағы монополияны реттеуші орган.
ҚР монополияға қарсы заң.
Негізгі өндірістік шығындар түрлері.
Негізгі өндірістік факторлар.
Жер, енбек, капитал.
Капитал – негізгі өндірістік фактор ретінде.
Еңбек- негізгі өндірістік фактор ретінде.
Жер –негізгі өндірістік фактор ретінде.
Жерден алынатын пайда қалай аталады?
Рента
Рентаның түрлері.
Дифференциалдық, абсолюттік
Рента дегеніміз не?
Қарыз пайызы дегеніміз не?
Қарыз пайызы – капитал иелеріне олардың қарыз құралдарын белгілі бір уақыт аралығында қолданғаны үшін төленетін бағасы. Басқа сөзбен айтқанда, пайыз дегеніміз – капитал факторынан түсетін табыстың негізгі түрі.
Жетілген бәсекенің кемшіліктері.
Жетілген бәсекенің артықшылықтары.
Жетлімеген бәсекедегі фирмалардың әрекеті.
Бәсекенің артықшылықтары.
Бәсекенің кемшіліктері.
Жаңа фирмалардың нарыққа ену шарты.
Жаңа фирмалардың нарыққа ену қажеттіліктері.
Жаңа фирмалардың нарықтағы әрекеттері.
Фирмалардың банкроттылығы.
Жабылу (банкроттық) тәртібі былай айтылады: егер тауарларды сатудан түскен түсім (TR) өзгермелі шығындарды (VC) өтей алмаса, онда фирма өз жұмысын тоқтатуы керек (TR<TC). Егер осы екі көрстекішті Q-ға бөлсек, онда жабылу тәртібінің басқа интерпретациясын аламыз:
TR / Q < VC / Q = P < AVC.
Фирманы банкрот деп тану шарттары.
Бәсекелестікті анықтаудың тәсілдері.
Икемділіктің түрлері.
Икемділік тура және айқас болуы мүмкін.
Икемділіктің микроэкономикадағы орны.
Бірлік икемділік дегеніміз не?
Бірлікті икемділігі бар сұраныс – бағаның пайыздық өзгеруі сұраныстың бірдей пайыздық өзгеруімен бірге жүреді, ал икемділік коэффициенті 1-ге тең
Икемсіз сұраныс дегеніміз не?
Мүлде икемсіз сұраныс – бұл жағдайда икемділік коэффициенті нөлге тең, өйткені бағаның ешқандай өзгерісі сұраныстың өзгерісіне әкелмейді (сұраныс бағадан тәуелсіз). Бұндай сұраныс өмірлік тұрмыста ең қажетті тауарларға жиі байқалады, оларды кейбір тұтынушылар бағасының өсуіне қарамастан сатып алады, мысалы, дәрі-дәрмектер.
Икемді сұраныс дегеніміз не?
Мүлде икемді сұраныс – бағаның аз ғана өзгеруінде де сұраныс айтарлықтай өзгереді (сатып алу мүмкіндіктердің шегіне дейін). Бұндай сұраныс бәсекелестік нарығында немесе инфляция жағдайында мүмкін (ол сатып алу күтулермен байланысты). Икемділік коэффициенті шексіздікке ұмтылады, ал сұраныстың қисық сызығы абцисс осіне жарыспалы түзу сызығына ұқсайды.
Тауар бағасының артуы сұраныс көлеміне әсер етпесе, онда сұраныс?
Тауар бағасының артуы сұраныс көлеміне әсер етсе, онда сұраныс?
Бағадан басқа қандай факторлар сұранысқа әсер етеді?
Нақты өмірде сұраныс көлеміне әсер ететін факторлар көп. Олар: сол берілген тауарлардың бағасы – Р, басқа тауарлардың бағасы (Ра, Рb...), тұтынушылардың табысы (1) және олардың талғамы (Т).
Бағадан басқа қандай факторлар ұсынысқа әсер етеді?
Әрине, бағадан басқа ұсыныс көлеміне әсер ететін басқа да факторлар бар. Оған жататындар: еңбектің (жұмыс күшінің) бағасы, тауарды өндіруге қажетті материалдар мен шикізаттардың бағасы, қолданылатын технология түрі, тура сондай ресурстардың көмегімен өндірілген ұқсас тауарлардың бағасы және нарықтағы сатушылардың саны.
Икемсіздіктің микроэкономикадағы орны.
Микроэкономикадағы негізгі қарастырылатын мәселелер?
Әлеуметтік сферадағы микроэкономика келесі жеке экономикалық субъектінің рационалдығы мен жеке кәсіпкерлік қызметтің бағалық жүйе мен нарықты қарастыру арқылы үйлестіру сұрақтарын қарастырады.
Микроэкономиканың әлеуметтік саладағы орны.
Микроэкономиканың қызмет саласындағы ерекшелігі.
Микроэкономиканың тұтынушы талғамын анықтаудағы орны.
Тұтынушылардың нарықтық ортадағы іс-әрекеттері «микроэкономиканың» тұтынушылар талғамы атты тарауында зерттеледі.