- •Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі
- •615.1 (075.8)
- •Мазмұны
- •1 Тарау. Жалпы фармакология...............................................................11
- •2 Тарау. Жалпы рецептура.....................................................................32
- •3 Тарау. Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер...............48
- •4 Тарау. Эфференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер. Холинорецепторларға әсер ететін дәрілер
- •5 Тарау. Адренорецепторларға әсер ететін дәрілер
- •6 Тарау. Жалпы медиаторлық әсерлі дәрілер.................................137
- •7 Тарау. Наркозға арналған дәрілер. Этил спирті........................157
- •8 Тарау. Гамқ (гамма-аминомайлы қышқылы) рецепторларына
- •9 Тарау. Ауыруды басатын дәрілер................................................224
- •11 Тарау. Иммунотропты дәрілер..........................................................292
- •1 Тарау. Жалпы фармакология.
- •Фармакокинетикалық кезең
- •1.1.2. Дәрілердің сіңірілуі
- •1.1.3. Дәрілердің таралуы
- •1.1.4. Дәрілердің өзгеруі
- •1.1.5. Дәрілердің шығарылуы (экскреция)
- •Негізгі фармакокинетикалық өлшемдер.
- •Фармакодинамикалық кезең
- •Фармакодинамика мен фармакокинетиканың арасындағы байланыс
- •1.3.1. Сурет Дәрі мен жүктілік
- •1.4. Дәрілердің негізгі ықпалдары
- •1.5. Дәрілердің жанама әсерлерінің көрінісі
- •1.6. Фармацевтикалық кезең
- •13. “Аффинитет” – бұл:
- •15. «Биотрансформация» дегеніміз:
- •17. «А» тізіміне жататын дәрілер:
- •18. Дәріге тәуелділік – бұл:
- •19. Рецептор – бұл:
- •22. Ағзаға дәрілерді энтералді жолмен енгізу:
- •29. Фармакодинамика – бұл фармакологияның зерттейтін бөлімі:
- •30. Мутагендік – бұл фармакологияның зерттейтін бөлімі //
- •2. Тарау Жалпы рецептура
- •2.1. Қатты дәрілік түрлер
- •2.2. Жұмсақ дәрілік түрлер
- •2.3. Сұйық дәрілік түрлер.
- •2.4. Егуге арналған дәрілік түрлер
- •2.5.Аэрозоль және басқада дәрілік түрлер.
- •2. Сыртқа қолдануға арналған ұнтақтар келесі мөлшерде жазылады:
- •7. Наркотикалық және соларға теңестірілген дәрілерге рецептті жазудың ерекшеліктері:
- •8. Флакон түріндегі шығатын мөлшерленген дәріге жазылған дұрыс рецептті көрсетіңіз:
- •9. Суспензия – бұл:
- •10. Драже – бұл:
- •11. Драженің мөлшерленген түріне жазылған дұрыс рецептті көрсетіңіз:
- •12. Рецепт – бұл дәрігердің жазбаша жүгінуі:
- •І бөлім. Шеткі жүйке жүйесінің бөліміне әсер ететін дәрілер.
- •3 Тарау. Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер
- •3.1.1. Беткейлік жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (кокаин, бензокаин, тетракаин, лидокаин, бумекаин)
- •3.1.2. Инфильтрациялық жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (прокаин, лидокаин, бупивакаин, тримекаин)
- •3.1.3. Өткізгіштік жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (прокаин, лидокаин, тримекаин, бупивакаин, артикаин)
- •3.1.4. Мидың өрмек қабықшасының астындағы кеңістікті жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (лидокаин, тримекаин, артикаин, бупивакаин жоғарыда 3.1.1.; 3.1.2. Және 3.1.3 қара)
- •3.1.5. Эпидуральды және каудальды жансыздандыру үшін қолданылатын
- •Дәрілер (лидокаин, бупивакаин, ропивакаин).
- •Тұтқыр, қаптағыш және сорғыш дәрілер.
- •3.2.1. Тұтқыр дәрілер
- •3.2.2. Қармаушы дәрілер
- •3.2.3. Сорғыш дәрілер
- •3.2.4. Тітіркендіргіш дәрілер
- •«Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •4.1. Антихолинэстеразды дәрілер
- •4.1.1 Кесте. Антихолинэстеразды дәрілермен жедел улану (прозерин, фоқ).
- •4.2. М-холиномиметиктер
- •4.3. Н-холиномиметиктер
- •4.4. М-холинотежегіштер
- •4.5. Ганглиотежегіштер
- •4.6. Миорелаксанттар
- •«Холинорецепторларға әсер ететін заттар» тақырыбы бойынша тестілік тапсырмалар.
- •14. Ганглиотежегіштерге жатады:
- •5.1. Адреномиметиктер
- •5.1.1. Α - және β – адреномиметиктер
- •5.1.2. Α - адреномиметиктер
- •5.1.3. Β – адреномиметиктер
- •5.2. Адренотежегіштер
- •5.2.1. Α - адренотежегіштер
- •5.2.2. Β – адренотежегіштер
- •Симпатомиметикалық және симпатолитикалық дәрілер
- •Симпатомиметикалық дәрілер
- •5.3.2. Симпатолитикалық дәрілер
- •«Адренорецепторларға әсер ететін дәрілер» тақырыбы бойынша тест сұрақтары.
- •Іі бөлім. Орталық жүйке жүйесіне әсер ететін дәрілер
- •6 Тарау. Жалпы медиаторлық әсері дәрілер (дофаминді, серотонинді және пкринергиялық рецепторлар)
- •6.1. Дофаминергиялық дәрілер
- •6.2. Серотонинергиялық дәрілер
- •6.3. Пуринергиялық дәрілер
- •1. Бас ми қабығына айқын қоздырушы әсер береді:
- •7.1.1. Тыныс арқылы берілетін наркозды дәрілер
- •7.1.2 Тыныс арқылы берілмейтін наркозды дәрілер
- •7.2. Этил спирті
- •«Наркозға арналған заттар мен этил спирті» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •8.1.Ұйықтататын дәрілер
- •8.1.1. Гамқ (бензодиазепиндерге ұқсас болып келеді) рецепторларының агонисттері
- •8.1.2. Наркотикалық типті әсері бар ұйықтататын дәрілер
- •8.1.3. Әр түрлі топтағы ұйықтататын дәрілер
- •8.2. Қояншыққа қарсы дәрілер
- •8.2.1.Үлкен тырысу ұстамаларында қолданылатын дәрілер
- •8.2.2. Кіші тырысу ұстамаларында қолданылатын дәрілер
- •8.2.3. Психомоторлы эквивалент кезінде қолданылатын дәрілер
- •8.2.4. Миаклонуста қолданылатын дәрілер
- •8.2.5. Қояншық статусын шеттетуде қолданылатын дәрілер
- •8. 3. Паркинсонизмге қарсы дәрілер
- •8.3.1. Холинергиялық дәрілер
- •8.3.2. Дофаминергиялық дәрілер
- •«Гамқ-рецепторларына әсер ететін дәрілер» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •9 Тарау. Ауыруды басатын дәрілер
- •Ағзадағы ауыруды жалпыландыратын және басатын механиз
- •9.1. Орталыққа әсер ететін наркотикалық (опиоидтық) ауыруды басатын дәрілер
- •9.1.1. Опиоидты рецепторлардың (табиғи анальгетиктер) толық агонисттері
- •9.1.2. Опиоидты рецепторлардың – (жасанды анальгетиктер) толық агонисттері
- •9.1.3. Опиоидты рецепторлардың жартылай агонисттері мен агонист-антагонисттері
- •9.1.4. Наркотикалық ауыруды басатындардың антагонистері
- •9.2. Орталыққа әсері ететін наркотикалық емес ауыруды басатын дәрілер
- •9.2.1. Қызуды және ауырсынуды басатын ықпал әсері бар дәрілер
- •9.2.2. Ауырсынуды басатын ықпал әсері бар әртүрлі топтағы дәрілер
- •9.2.3. Әсер ету механизмі аралас ауыруды басатын дәрілер
- •9.3. Шетке әсер ететін ауыруды басатын дәрілер (стероидты емес қабынуға қарсы дәрілер)
- •Ііі бөлім. Қабынуды тежейтін және иммундық үрдістерге әсер ететін дәрілер
- •10 Тарау. Қабынуға қарсы дәрілер
- •10.1. Стероидты қабынуға қарсы дәрілер
- •10.1.1. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының табиғи гормондары
- •10.1.2. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының жасанды гормондары
- •10.1.3. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының фтордан тұратын гормондары
- •10.1.4. Ингаляциялық жолмен қолдануға арналған глюкокортикоидты препараттар
- •10.1.5. Жергілікті қолдануға арналған глюкокортикоидты препараттар
- •10.2.1. Стероидты емес қабынуға қарсы қышқылдар тобының дәрілері
- •10.2.1.1 Салицил қышқылының туындысы
- •10.2.1 Пиразолидин туындысы
- •10.2.1.3. Индол сірке қышқылының туындысы
- •10.2.1.4. Фенил сірке қышқылының туындысы
- •10.2.1.5. Оксикам туындысы
- •10.2.1.6. Пропион қышқылының туындысы
- •10.2.2. Стреоидты емес қабынуға қарсы – қышқылдық емес топтар
- •10.2.2.1 Алканон туындысы
- •10.2.2.2. Сульфонамид туындысы
- •10.3. Әртүрлі топтардағы қабынуға қарсы дәрілер
- •10.3.1. Алтын препараттары
- •10.3.2. Жиынақ түзеуші қосылыстар
- •10.3.3. Безгекке қарсы дәрілер Хлорохин, гидроксихлорохин (Безгекке қарсы дәрілер 2-ші бөлімді қара)
- •11.1. Иммуносупрессорлы дәрілер
- •11.1.1. Цитостатикалық дәрілер
- •11.1.2. Глюкокортикоидтар
- •Антибиотиктер
- •Антиденелер препараттары
- •Иммунды белсендіруші дәрілер
- •11.2.1. Эндогенді жолмен алынған полипептидтер және олардың үйлестері
- •11.2.2. Жасанды препараттар
- •Микробтардан алынған препараттар және олардың үйлестері
- •Интерферондар (ифн)
- •Интерферонның индукторлары (интерфероногендер)
- •Интерлейкиндер
- •11.2.7. Иммуноглобулин препараттары
- •11.3. Аллергияға қарсы дәрілер
- •11.3.1. Гистаминге қарсы дәрілер
- •11.3.2. Мес жасушасының түйіршіксізденуіне кедергі жасайтын дәрілер
- •11.3.3. Глюкокортикоидтар (10.1. Стероидты қабынуға қарсы қолданылатын дәрілер тақырыбын қарау)
- •11.3.4. Симптоматикалық аллергияға қарсы қолданылатын дәрілер
- •«Иммунотропты дәрілер» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •Пәндік көрсеткіш
- •Е ж з
12. Рецепт – бұл дәрігердің жазбаша жүгінуі:
а/ дәріханаға науқасқа дәріні босатуы туралы берілген жазба//
б/ фармацевтке дәрілік препаратты дайындау тәсілі туралы жазба//
в/ науқасқа дәрілік препаратты көрсету және қолдану ерекшеліктері туралы жазба//
г/ провизорға белгілі науқасқа қажетті дәріні көрсету үшін берілген жазба//
д/ дәріханаға науқасқа дәрілік препаратты белгілі дәрілік түрде және мөлшері мен
оны қолдану әдісі көрсетіген түрде босатуы туралы жазба//
13. Галенді дәрілік түрге жататын препараттарды көрсетіңіз:
а/ тұнба, қоспа, линимент//
б/ кілегей, қайнатпа, таблетка//
в/ эмульсия, суспензия, тұнба//
г/ тұнба, сығынды, суспензия
д/ тұнба, қайнатпа, тұндырма//
14. Мөлшерленген дәрілік түрді көрсетіңіз:
а/ ұнтақ, таблеткалар, көз тамшылары//
б/ таблетка, драже, балауыз//
в/ балауыз, суспензия, паста//
г/ таблетка, драже, пластыр//
д/ паста, май, линименттер//
15. Ерітінді деп келесі жолмен алынған сұйық дәрілік түрді айтады:
а/ бір немесе бірнеше сұйықтықты тазартылған суда араластыру жолымен алған//
б/ дәрілік заттарды спирте, майда ерітіп, шайқау арқылы алынған//
в/ бензилпенициллин натрий тұзын 0,5% новокаин ерітіндісінде еріту арқылы алған//
г/ қатты немесе сұйық дәрілік заттарды сұйықтықтарда еріту жолымен алған дәрілік
түр//
д/ оларды глицеринмен аралстыру жолымен алу//
16. Дәрілік зат – бұл:
а/ жеке химиялық қосылыс, препарат ретінде қолданылатын//
б/ химиялық синтез өнімі, әртүрлі ауруларды емдеу үшін қолданылатын//
в/ ерітінді, ұнтақ және т.б. түрінде қолданылатын зат//
г/ тәжірибелік қолдану үшін қолайлы дәрілік препарат//
д/ ауруларды емдеу үшін қолданылатын біріктірілген дәрілік препарат//
17. Дәрілік препарат – бұл:
а/ өсімдік бөлігі, жануарлар мүшесі және химиялық синтез өнімі//
б/ дәрілік зат белгілі дәрілік түрде дайындалған//
в/ фармакологиялық қасиетке ие химиялық қосылыстар жиынтығы//
г/ адамның ауруын емдеу үшін қолданылатын химиялық қосылыс//
д/ жануарларға зерттелетін химиялық зат//
18. Дәрілік препараттардың халықаралық патенттелмеген атауы - бұл:
а/ химиялық құрылысы негізіндегі атауы//
б/ дәрілік заттың патенттелген атауы//
в/ Әлемдік Денсаулық сақтау ұйымының қабылдаған әсер етуші заттың химиялық
құрылысының атауы//
г/ химиялық құрылысы негізіндегі әсер етуші зат атауы//
д/ Әлемдік Денсаулық сақтау ұйымының қабылдаған дәрілік атауы//
19. Дәрінің Патенттелген коммерциялық атауы – бұл:
а/ фармацевтикалық фирма қабылдаған әсер етуші заттың атауы//
б/ химиялық құрылысы негізіндегі патенттелген атауы//
в/ Әлемдік Денсаулық сақтау ұйымының қабылдаған әсер етуші дәрілік атауы//
г/ фармацевтикалық фирма қабылдаған дәрінің саудалық атауы//
д/ химиялық құрылыстың әсер етуші заттының патенттелген атауы//
20. «Дженерик» немесе дженерикалық препараттар – бұл:
а/ химиялық құрылысы негізіндегі әсер етуші зат атауы//
б/ фармакологиялық қасиетке ие дәрілік заттың атауы//
в/ өндіріп шығарушы фирманың патенттелген атауы//
г/ өндіріп шығарушы фирманың халықаралық патенттелмеген атауы//
д/ химиялық құрылысы негізіндегі халықаралық патенттелмеген атауы//
Жеке фармакология
Жеке фармакология бөлімінде дәрі-дәрмектердің белгілі топтық қатынасына байланысты бір жүйеге немесе мүшеге әсер етуімен бірге, олардың тианақты өзіне тән емдік ықпалына, жанама және қатерлі әсерлеріне, мөлшерлеріне, дәрілік түрі мен рецепт үлгілеріне түсініктеме береді.
Жұмыс бағдарламасына сәйкес келесі тарауларды қарастырады:
І бөлім. Шеткі жүйке жүйесінің бөліміне әсер ететін дәрілер.
ІІ бөлім. Орталық жүйке жүйесін реттейтін дәрілер.
ІІІ бөлім. Қабынуды басушы және иммундық процесске әсер ететін дәрілер.
IV бөлім. Антибактериальды және химиотерапевтік дәрілер.
V бөлім. Тоғышарларға қарсы қолданылатын дәрілер.
VI бөлім. Қатерлі ісік кезінде қолданылатын дәрілер.
