
матан
.pdf
Глава 26. Практикум вычисления неопределенных интегралов |
711 |
Освобождаясь от знаменателей, получаем:
4x2 + 16x − 8 = A(x2 − 4) + Bx(x − 2) + Cx(x + 2).
Поэтому |
A = 2, B = −3, C = 5. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
4x2 + 16x − 8 |
= |
2 |
|
|
3 |
|
|
+ |
|
5 |
|
. |
|
(2) |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
− x + 2 |
x |
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
x(x + 2)(x |
− |
2) |
|
|
|
|
− |
2 |
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Приняв во внимание (1) и (2), находим: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
x5 + x4 − 8 |
dx = |
|
x2 + x + 4 + |
2 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
+ |
5 |
dx = |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
x3 − 4x |
|
|
|
|
|
|
|
x |
− x + 2 x − 2 |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
x3 |
x2 |
+ 4x + ln |
x2(x |
2)5 |
|
+ C. |
|
|
||||||||||||||||||
|
3 + |
2 |
|
(x +−2)3 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ПРИМЕР 24. Найти
y2dy
y3 + 5y2 + 8y + 4.
Решение. Подинтегральная функция есть правильная дробь. Разложим знаменатель этой дроби на простые множители:
y3 + 5y2 + 8y + 4 = (y + 2)2(y + 1).
Представим данную подинтегральную функцию в виде суммы элементарных дробей:
y2 |
= |
A1 |
+ |
A2 |
|
+ |
|
B1 |
. |
2 |
|
|
2 |
y + 1 |
|||||
(y + 2) (y + 1) y + 2 (y + 2) |
|
|
|
Освободимся от общего знаменателя, получим:
y2 = A1(y + 2)(y + 1) + A2(y + 1) + B1(y + 2)2
или
y2 = (A1 + B1)y2 + (3A1 + A2 + 4B1)y + 2A1 + A2 + 4B1.

712 Глава 26. Практикум вычисления неопределенных интегралов
Приравнивая коэффициенты при одинаковых степенях y, получим систему трех уравнений:
|
A1 |
|
+B1 |
= 1 |
|
3A1 |
+A2 |
+4B1 |
= |
0 |
|
2A1 |
+A2 |
+4B1 |
= |
0 |
Решая эту систему, получим:
A1 = 0, A2 = −4, B1 = 1.
Следовательно,
|
|
|
y2 |
|
= |
|
−4 |
+ |
|
1 |
. |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
(y + 2)2(y + 1) (y + 2)2 |
|
y + 1 |
|
||||||||||
Поэтому |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
y2dy |
|
= |
−4 |
|
+ |
1 |
|
|
dy = |
||||
y3 + 5y2 + 8y + 4 |
(y + 2)2 |
y + 1 |
||||||||||||||
|
|
|
|
4
= (y + 2) + ln |y + 1| + C.
ПРИМЕР 25. Найти интеграл
xdx x3 + 1.
Решение. Подинтегральную функцию представим в виде суммы элементарных дробей
x |
|
x |
|
A1 |
|
M1x + N1 |
|
|
= |
|
= |
|
+ |
|
. |
x3 + 1 |
(x + 1)(x2 − x + 1) |
x + 1 |
x2 − x + 1 |
После освобождения от знаменателей получим:
x = (A1 + M1)x2 + (−A1 + M1 + N1)x + A1 + N1.
Составим систему |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
A1 |
|
+M1 |
|
|
|
|
|
= 0 |
|
|
|
|
||||
|
|
|
A1 +M1 +N1 = 1 |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
−A1 |
|
|
|
+N1 |
= 0 |
|
|
|
|
|||||||||
Откуда |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
A1 = − |
|
, M1 = |
|
|
, N1 = |
|
|
. |
|
||||||||||
|
3 |
3 |
3 |
|||||||||||||||||
Следовательно, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
xdx |
|
|
1 |
|
|
|
dx |
|
1 |
|
x + 1 |
||||||||
|
= |
− |
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
dx = |
||||||
x3 + 1 |
3 |
x + 1 |
3 |
x2 − x + 1 |

Глава 26. Практикум вычисления неопределенных интегралов |
|
|
|
|
|
|
|
|
713 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
x + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z = x − 21 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
= − |
3 |
ln |x+1|+ |
3 |
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
x + 1 |
dx = |
x = z + 1 , dx = dz = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z + 23 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
= − |
|
ln |
|x + 1| + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dz = |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
3 |
3 |
z2 + z + 41 − z − 21 + 1 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= − |
1 |
ln |x + 1| + |
1 |
|
|
z + 23 |
|
dz = − |
1 |
|
|
|
|x + 1| |
1 |
|
|
|
|
zdz |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
ln |
+ |
|
|
|
|
|
|
+ |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
3 |
z2 + 43 |
3 |
3 |
z2 + 43 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 |
|
|
|
dz |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2z |
||||||||||||||||||||
+ |
|
|
|
|
= − |
|
|
|
ln |x+1|+ |
|
ln |z2 |
+ |
|
|+ |
|
√ |
|
|
|
arctg √ |
|
+C = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
z2 + 43 |
3 |
6 |
4 |
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
3 |
3 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
− |
1 |
ln |
x + 1 + |
|
1 |
ln |
x2 |
− |
x + 1 + |
1 |
|
|
arctg |
|
2x − 1 |
+ C = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
| |
|
|
√3 |
|
|
|
|
|
|
|
√3 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
= ln |
(x2 − x + |
|
|
|
1 |
|
|
+ 1 arctg 2x − 1 + C. |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
11)6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x + 1)3 |
|
|
|
|
|
√3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
√3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
ПРИМЕР 26. Найти интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x + 1)4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. При вычислении этого интеграла нецелесообразно применять общий метод интегрирования рациональных функций (с помощью разложения данной дроби на простейшие). Имеется более легкое решение этой задачи с использованием метода подстановки и метода разложения.
Пусть x + 1 = z, тогда dx = dz. Следовательно,
|
x3 |
|
dx = |
(z − 1)3 |
dz = |
|
|
dz |
|
|
|
3 |
|
|
dz |
+ |
||||||||||||
(x + 1)4 |
|
|
|
|
|
|
z |
− |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
z4 |
|
|
|
|
|
|
|
z2 |
|||||||||||||||
+3 |
dz |
− |
dz |
3 |
− |
3 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
= ln |z| + |
|
|
|
|
+ |
|
|
+ C = |
||||||||||||||||||
z3 |
z4 |
z |
2z2 |
|
3z3 |
|||||||||||||||||||||||
= ln |x + 1| + |
|
3 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
− |
|
|
|
+ |
|
+ C. |
|||||||||||||||||||||
x + 1 |
2(x + 1)2 |
3(x + 1)3 |
||||||||||||||||||||||||||
ПРИМЕР 27. Найти интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x2(1 + x2)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Решение. Разложение на простые дроби здесь достигается путем незамысловатых преобразований:
1 |
= |
(1 + x2) − x2 |
= |
|
1 |
− |
1 |
= |
|
x2(1 + x2)2 |
x2(1 + x2)2 |
x2(1 + x2) |
(1 + x2)2 |
||||||
|
|
|

714 |
Глава 26. Практикум вычисления неопределенных интегралов |
||||||||||
= |
(1 + x2) − x2 |
1 |
= |
|
1 |
|
1 |
|
1 |
. |
|
x2(1 + x2) − |
(1 + x2)2 |
x2 |
− |
1 + x2 |
− |
(1 + x2)2 |
|||||
|
|
|
Принимая во внимание ранее вычисленный интеграл IV (см. пункт "Простые дроби и их интегрирование"), получаем
|
|
dx |
|
|
|
1 |
1 |
|
x |
|
|
|
3 |
|
|
||||||
|
|
= − |
|
− |
|
· |
|
|
|
|
− |
|
|
arctg x + C. |
|||||||
x2(1 + x2)2 |
x |
2 |
1 + x2 |
2 |
|||||||||||||||||
ПРИМЕР 28. Найти интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 + x + 3 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
dx. |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
(x2 + 1)2 |
|
|
|
|
||||||||||||
Решение. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
2x3 + x + 3 |
|
|
|
M1x + N1 |
|
|
M2x + N2 |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
. |
||
|
|
(x |
2 |
|
2 |
|
x |
2 |
+ 1 |
|
|
(x |
2 |
2 |
|||||||
|
|
|
+ 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ 1) |
|
|||||||
Откуда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x3 + x + 3 = (M1x + N1)(x2 + 1) + (M2x + N2).
С помощью метода неопределенных коэффициентов найдем:
|
|
|
|
|
M1 = 2, M2 = −1, N1 = 0, N2 = 3. |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
Следовательно, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
2x3 + x + 3 |
dx = |
|
|
2xdx |
|
+ |
|
|
−x + 3 |
dx = |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 + 1 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
(x2 + 1)2 |
− |
|
|
(x2 + 1)2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
= |
|
|
d x2 + 1) |
|
|
|
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
( |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
||||||||||||||||
|
|
|
x2 + 1 |
(x2 + 1)2 |
(x2 + 1)2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
d(x2 + 1) |
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
= ln |x2 + 1| − |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|||||||||||||||||||
|
2 |
(x2 + 1)2 |
(x2 + 1)2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
= ln |x2 + 1| + |
1 |
|
+ 3 |
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2(x2 + 1) |
|
(x2 + 1)2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Используя интеграл IV (см. параграф "Простые дроби и |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
их интегрирование"), получаем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
x |
1 |
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
= |
|
|
+ |
|
arctg x+C. |
|||||||||||||||||||||||
|
(x2 + 1)2 |
|
|
2(x2 + 1) |
2 |
x2 + 1 |
2(x2 + 1) |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
Таким образом, получим: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2x3 + x + 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = ln |x2 + 1| + |
|
+ |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
(x2 + 1)2 |
|
|
|
2(x2 + 1) |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
+ |
2 |
|
|
|
|
|
x2 + 1 |
+ arctg x |
+ C. |
|
|
|
|

Глава 26. Практикум вычисления неопределенных интегралов |
715 |
|||
ПРИМЕР 29. Найти интеграл |
|
|||
2x4 |
− 4x3 + 24x2 − 40x + 20 |
dx. |
|
|
|
|
|
||
|
(x − 1)(x2 − 2x + 2)3 |
|
Решение. Прибегнем к выделению рациональной части интеграла (метод Остроградского). Имеем
|
Q1 = (x2 − 2x + 2)2, Q2 = (x − 1)(x2 − 2x + 2). |
|
|||||
Таким образом, |
|
|
|
|
|
||
|
2x4 − 4x3 + 24x2 − 40x + 20 |
= |
ax3 + bx2 + cx + d |
+ |
|||
|
(x − 1)(x2 − 2x + 2)3 |
|
|
(x2 − 2x + 2)2 |
|
|
efx + g
+x − 1 + x2 − 2x + 2,
причем мы заодно уже разлагаем на простые дроби то выражение, которое еще подлежит интегрированию (после выделения рациональной части интеграла). Тождество
2x4−4x3+24x2−40x+20 = (3ax2+2bx+c)(x2−2x+2)(x−1)− −(ax3 + bx2 + cx + d) · 2 · (2x − 2)(x − 1)+
+e(x2 − 2x + 2)3 + (fx + g)(x − 1)(x2 − 2x + 2)2
приводит к системе уравнений
6 |
|
| |
|
|
|
|
|
|
e |
|
|
+f |
|
= |
0, |
|||
x5 |
−a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
x4 |
| |
|
|
|
−6e −5f |
+g |
= |
0, |
||||||||||
x3 |
| |
−a −2b |
−3c |
+18e |
+12f |
−5g |
= |
2, |
||||||||||
x2 |
| |
8a |
+2b |
−32e |
−16f |
+12g |
= |
−4, |
||||||||||
x1 |
| −6a |
+4b |
+5c −4d +36e |
+12f |
−16g |
= |
24, |
|||||||||||
x0 |
| |
|
−4b |
|
+8d −24e |
|
−4f |
+12g |
= −40, |
|||||||||
x |
| |
|
|
−2c −4d +8e |
|
|
|
|
−4g |
= 20, |
||||||||
откуда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
a = 2, |
|
b = −6, |
c = 8, |
d = −9, |
e = 2, |
f = −2, |
g = 4. |
|||||||||||
|
2x4 − 4x3 + 24x2 − 40x + 20 |
dx = |
2x3 − 6x2 + 8x − 9 |
+ |
||||||||||||||
|
|
(x − 1)(x2 − 2x + 2)3 |
|
|
(x2 − 2x + 2)2 |
|
|
|
||||||||||
+ |
|
2 |
|
|
2x + 4 |
|
2x3 |
|
6x2 + 8x 9 |
|||||||||
|
|
dx + |
− |
dx = |
|
− − |
|
+ |
||||||||||
|
x − 1 |
x2 − 2x + 2 |
|
(x2 − 2x + 2)2 |
|
|||||||||||||
|
|
|
+ ln |
(x − 1)2 |
+ 2 arctg(x |
− |
1) + C. |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
x2 − 2x + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|


Глава 26. Практикум вычисления неопределенных интегралов |
717 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
= 6 · |
t |
− |
t |
|
+ |
t |
− t + arctg t |
+ C. |
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
5 |
3 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
Возвращаясь к переменной x, получим: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
= 6 · |
|
|
|
|
|
|
|
|
√6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
√xdx |
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
√x |
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
√3 |
|
+ 1 |
|
x |
|
|
|
|
− |
|
|
|
+ |
|
|
|
− √6 x + arctg √6 x + C. |
|||||||||||||||||||
|
|
7 |
|
|
|
5 |
|
3 |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
x |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
ПРИМЕР 32. Найти интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x + 1) |
3 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 + (x + 1) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
Решение. Пусть 1 + x = t2, тогда |
dx = 2tdt, |
3 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(1 + x)2 = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
t3, |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x + 1)2 = t. Следовательно, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
= |
|
|
|
|
2tdt |
|
= 2 |
|
|
|
dt |
|
= 2 arctg t+C = |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
3 |
1 |
|
|
t3 + t |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
(x + 1)2 |
+ (x + 1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
t2 + 1 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
+ C. |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2 arctg(1 + x)2 |
|
|
|
|
|
Аналогично находятся интегралы, в которых подкоренное вы-
ражение является дробно-линейной функцией |
ax+b |
|
, где |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
cx+d |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ad − bc = 0. В этом случае делают подстановку вида |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ax + b |
= tk. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cx + d |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
ПРИМЕР 33. Найти интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
· x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 − x |
|
|
|
dx |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
1+1−xx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Решение. Положим |
= t2, откуда |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x = |
1 − t2 |
, |
|
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
4tdt |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
−(1 + t2)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 + t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Следовательно, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t2 · dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
1 − x |
|
|
dx |
|
= |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|||||||
|
1 + x |
· |
|
|
x |
|
− |
|
|
|
|
(1 − t2)(1 + t2) |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
= 2 |
|
(1 − t2) − (1 + t2) |
dt = 2 |
|
|
|
|
|
dt |
|
|
2 |
|
|
dt |
|
= |
|||||||||||||||||||||
|
(1 − t2)(1 + t2) |
1 + t2 − |
1 |
− t2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
1 |
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x− |
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
= 2 arctg t |
|
ln |
|
1 + t |
|
+ C = 2 arctg |
|
|
|
1 − x |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|

718 Глава 26. Практикум вычисления неопределенных интегралов
− |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + x− |
||||||
|
1−x |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
ln |
1 + |
|
|
1+−x |
+ C = 2 arctg |
1 − x |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ x + √1 |
|
x |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
√1 |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
− |
|
|
|
1+x |
|
|
√1 |
|
x |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
√1 + x |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
− |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
+ C. |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
ПРИМЕР 34. Найти |
интеграл |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
= |
x−1(1 + x5)−1/3dx. |
|||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||
|
x(1 + x5)1/3 |
В данном примере мы имеем дело с интегрированием биномиального дифференциала. Применим теорему Чебышева. Здесь m = −1, n = 5, p = −13 ; второй случай: mn+1 = 0. По-
ложим t = (1 − x5)1/3, x = (t3 − 1)1/5, dx = 53 t2(t3 − 1)−4/5dt, |
|||||||||||||||||||||||||||||
имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
dx |
x−1(1 + x5)−1/3dx = |
3 |
|
tdt |
= |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
x(1 + x5)1/3 |
5 |
t3 − 1 |
||||||||||||||||||||||||||
|
= |
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
t − 1 |
|
dt = |
1 |
ln |
|
(t − 1)2 |
+ |
|
||||||||
|
|
|
t − 1 − t2 + t + 1 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
5 |
|
10 t2 + t + 1 |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
2t + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
и т.д. |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
+ |
|
|
arctg |
√ |
|
|
|
+ C. |
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
ПРИМЕР 35. Найти интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
(x2 + a2)√ |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
a2 − x2 |
|
|
|
|
|
|
|
a) Так как корни подкоренного выражения вещественны, то |
|||||||||||||||||||||||||||||||
можно применить подстановку √ |
|
|
|
|
|
|
|
= t(a − x); здесь |
|||||||||||||||||||||||
a2 − x2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||
−a < x < a, t > 0. Имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
t2 − 1 |
|
|
|
|
|
4atdt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2at |
|
|||||
|
x = a |
|
, dx = |
|
, |
|
|
a2 |
− |
x2 = |
, |
||||||||||||||||||||
|
t2 + 1 |
(t2 + 1)2 |
|
|
|
|
t2 + 1 |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 + a2 = |
2a2(t4 + 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
(t2 + 1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
dx |
|
|
1 |
|
2t2 + 2 |
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
(x2 + a2)√ |
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
dt = |
|
|||||||||||||||||
|
2a2 |
t4 + 1 |
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
a2 − x2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
= |
|
|
|
t2 + t√ |
|
+ 1 |
+ |
t2 − t√ |
|
+ 1 |
|
dt = |
|
|||||||||||||||||
|
2a2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
2 |
|

Глава 26. Практикум вычисления неопределенных интегралов |
719 |
||||||||
|
|
1 |
|
√ |
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
= |
a2 |
√ |
|
(arctg(t |
2 + 1) + arctg(t 2 − 1)) + C, |
|
|||
2 |
|
куда еще нужно подставить для получения окончательного результата
a + x t = a − x.
Воспользовавшись формулой для суммы арктангенсов, а также очевидным соотношением
|
|
|
|
|
1 |
|
= − arctg α ± |
π |
|
(α = 0), |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
arctg |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
α |
2 |
|
||||||||||||||||||||||||
можно придать результату более простую форму |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
x√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a2 |
√ |
|
|
arctg |
√ |
|
|
+ C1, |
|||||||||||||
C1 = C + |
2a2π√ |
|
|
. |
|
2 |
a2 − x2 |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
2 |
|
|
же интегралу |
применить подстановку |
|||||||||||||||||||||||||||
√ |
б) Если к тому |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
a2 − x2 |
= tx − a, то получим, что |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
(x2 + a2)√ |
|
|
= |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
a2 − x2 |
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
= − |
a2 |
√ |
|
(arctg( 2 + 1)t + arctg( |
|
2 − 1)t) + C2 |
||||||||||||||||||||||||
|
2 |
√
при t = a+ a2−x2 . Этот результат годится в отдельности для
x
промежутка (−a, 0) и для промежутка (0, a); легко сообразить, что изменяя значение постоянной C2 при переходе x через 0, можно сделать его пригодным во всем промежутке (−a, a). Наконец, если преобразовать его по формуле для суммы арктангенсов, то он отождествится с предыдущим результатом.
ПРИМЕР 36. Найти интеграл
1 − √1 + x + x2
√dx.
x 1 + x + x2
Воспользуемся одной из подстановок Эйлера. Положим
1 + x + x2 = tx + 1,
тогда 1 + x + x2 = t2x2 + 2tx + 1, откуда
x = |
2t − 1 |
, |
dx = 2 |
1 − t + t2 |
dt. |
1 − t2 |
|
||||
|
|
|
(1 − t2)2 |

720 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Глава 26. Практикум вычисления неопределенных интегралов |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Далее, находим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 − t + t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
, t = |
1 + x + x2 |
|
|
1 |
. |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1 + x + x2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
− |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 − t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Таким образом, |
|
|
|
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 − |
1 + x + x2 |
|
|
|
|
−2tdt |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x√1 + x + x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 − t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ C = ln 1 |
− |
√ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 1 |
|
2 + C. |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
= ln |
| |
1 |
− |
|
t2 |
| |
1 + x + x2 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
ПРИМЕР 37. Найти интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x(2 + cos x − 2 sin x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2t |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. Положим tg x2 |
|
|
|
= |
|
|
|
|
t, |
тогда |
sin x |
= |
|
|
|
, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1+t2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
cos x = |
1−t22 |
, |
|
|
|
dx = |
2tdt |
. Следовательно, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1+t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+t |
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2t |
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+t2 |
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
sin x(2 + cos x − 2 sin x) |
|
|
|
|
|
2t |
|
|
|
(2 + |
1+1−tt22 |
− |
4t |
) |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
1+t2 |
1+t2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
(1 + t2 dt |
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
(1 + t2 |
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
) |
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
t(t2 − 4t + 3) |
|
t(t − 3)(t − 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
1 |
ln |t| − ln |t − 1| + |
5 |
|
ln |t − 3| + C = |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
= |
|
|
ln | tg |
|
| − ln | tg |
|
|
|
|
− 1| |
+ |
|
|
|
|
ln | tg |
|
|
|
− 3| + C. |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
3 |
2 |
2 |
|
|
3 |
2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ПРИМЕР 38. Найти интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin3 x |
|
|
|
|
dx. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + cos2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
Решение. Так как |
(− sin x)3 |
= |
− |
|
|
sin3 x |
, то делаем подстановку |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1+cos2 x |
|
1+cos2 x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
cos x = t, − sin xdx = dt. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
sin3 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin2 x |
|
|
|
sin xdx |
|
|
|
(1 |
|
|
|
|
|
cos2 x) sin xdx |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
dx = |
|
|
|
|
|
· |
|
= |
|
|
|
|
|
− |
1 + cos2 x |
|
= |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1 + cos2 x |
|
|
|
|
|
1 + cos2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
− |
|
(1 − t2)dt |
= |
|
1 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
dt = |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 1 + t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= t − 2 arctg t + C = cos x − 2 arctg(cos x) + C.