Вегетативті түйіндер

Жоғарыда айтылғандай, үшкіл нервтің барлық тармақтарының бойында вегетативтік (парасимпатикалық) түйіндер орналасқан. Кірпіктік түйін, ұзындығы 1,5мм сопақша түйір түрінде парасимпатикалық нерв клеткаларынан құралған дене., көз ұясының артқы бөлігінде, көру нервінің бүйір жағында жатады. а) кірпіктік түйінге сезімтал нерв талшықтар мұрын-кірпікті нервтен келіп косылады.Бұл түйінде сезімтал талшықтар үзілмей өтіп, түйін арқылы өтетін симпатикалық, парасимпатикалық нерв талшықтарымен қосылып, нұрлы қабықпен кірпікті денені нервтендіреді.б) парасимпатикалық нерв талшықтары ми аяқшасының жамылғысының ішінде орналасқанЯкубович ядросынан басталады. парасимпатикалық түйінге дейінгі нерв талшықтары кірпікті түйіннің ішінде үзіліп, түйіннің парасимпатикалықклеткалрының сыртқа тепкен талшықтары қысқа кірпіктік нервтің құрамына кіріп нұрлы қабықты, және кірпікті дененің сақина бағытта орналасқан бірыңғай салалы етін нервтендіреді.в) симпатикалық нерв талшықтары ішкі ұйқы артериясының симпатикалық өрімінен басталып кірпікті түйінмен жалғасып, нұрлы қабықтың радиарлы бағытта орналасқан бірыңғай салалы бұлшықетін нервтендіреді.

Қанат таңдай түйіні қанат таңдай шұңқырында көлемі 2-3мм тең парасимпатикалық нерв клеткаларынан құралған дене. Түйінде вегетативтік ядродан басталып, құрамында өтетін түйін алды парасимпатикалық талшықтар үзіледі. Қанат-таңдай түйіні арқылы өтетін сезімтал, симпатикалық, және парасимпатикалық нерв талшықтары мұрын, ауыз қуысының кілегей қабықшасын және олардың бездерінің қызметін реттейді. Бұл түйінде үлкен тастық нервтің парасимпатикалық түйінге дейінгі дейінгі нерв талшықтары үзіліп, түйіннен кейінгі нерв талшықтары түйіннен сыртқа тепкен нервтердің сабағын құрайды. Симпатикалық нерв талшықтары қанат-таңдай түйініне самай сүйектің ішкі ұйқы артериясының өзегіне кіреберіс жеріндегі ішкі ұйқы артериясының симпатикалық өрімінен келіп қосылады.

Құлақтың түйін, бас қаңқасының астында орналасқан, сопақша тесіктің медиальды жағында, онша үлкен емес дөңгелек дене болып табылады.Симпатикалық нерв талшықтары бұл түйінге ми қабығының ортаңғы артериясының маңында орналасқан симпаикалық өрімнен басталып, құлақ түйінде үзілмей шықшыт безін нервтендіреді. Түйін алды парасимпатикалық талшықтар оған тіл жұтқыншақ нервісінің (ІХ жұп) клеткаларынан келеді. Түйіннен кейінгі талшықтар түйіннен құлақ- самай нервісінің құрамында (V жұптың тармағы) құлақ түбі безіне барып, оған секреторлық нервтену береді.

Жақ асты түйін, жақ асты сілекей безінің үстінде орналасқан. Түйін алдылық парасимпатикалық талшықтар түйінге құрамында (VIIжұп) клеткаларынан келеді.Тіласты парасимпатикалық түйіндермен жалғасатын сезімтал нерв талшықтары, ол түйінде үзілмей, түйіннен кейінгі симпатикалық, парасимпатикалық талшықтарға қосылып, тіласты және жақ асты бездерін сезімтал нерв талшықтармен қамтамасыз етеді. Симпатикалық нерв талшықтарбұл түйінге тіл артериясының симпатикалық өрімінен келіп қосылады.Бұл түйіннің ішінде сезімтал және симпатикалық нерв талшықтары үзілмей өтіп түйіннен кейінгі парасимпатикалық сезімтал талшықтармен қосылып тіласты, жақасты бездерді нервтендіреді.

Көрнекі құралдар: планшеттер, плакаттар, таблицалар, муляждар, слайдтар.