Расчет цепей постоянного тока
.pdfR" |
= R |
2−10 |
+ R |
2−11 |
+ |
|
|
R2−10 R2−11 |
|
= |
6 |
+ |
6 |
+ |
6 5 6 5 |
= |
96 |
Ом. |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
10−11 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R1−2 |
5 5 |
|
|
|
1 |
|
25 |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
||
|
|
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
10 |
|
|
|
|
7 |
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R’ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R’’ |
|
|
|
|
|
|
10-11 |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1-10 |
|
|
|
|
|
|
|
R’’ |
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R’ |
|
|
|
|
|
|
|
|
10-11 |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1-10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R’’ |
|
||||||||||
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
R’ |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1-11 |
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1-11 |
|
|
|
|
|
|
||||||
а |
|
|
|
|
а) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
|
б) |
|
|
|
|
|
|
|
Рисунок 8
В схеме (рисунок 9б) параллельные участки заменяются эквивалентными (рисунок 10а), сопротивления которых:
R |
= |
|
R'1−10 R''1−10 |
= |
|
|
8 5 16 5 |
= |
|
16 |
|
Ом; |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
1−10 |
|
|
|
R'1−10 +R''1−10 |
|
|
|
8 5 +16 5 |
|
|
15 |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
R |
= |
R'1−11 R''1−11 |
|
= |
|
8 5 16 5 |
= |
16 |
|
Ом; |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
1−11 |
|
|
|
R'1−11 +R''1−11 |
8 5 +16 5 |
|
|
|
15 |
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
R |
|
= |
R'10−11 R''10−11 |
|
= |
48 5 96 25 |
= |
96 |
Ом. |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
10−11 |
|
|
|
R'10−11 +R''10−11 |
48 5 +96 25 |
35 |
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
b |
||
6 |
|
|
7 |
|
|
|
|
10 |
|
|
|
|
|
7 |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
510
|
9 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
11 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
а) |
|
|
|
|
|
|
|
|
б) |
|||||||||||||||||||||||||||||
а |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
|
|
|
Рисунок 9
В схеме (рисунок 10а), треугольник 1-10-11 преобразуем в эквивалентную звезду с лучами 12-1, 12-10, 12-11 (рисунок 10б):
|
R12−1 = |
|
|
R1−10 |
R1−11 |
|
= |
|
|
|
16 15 16 15 |
|
|
|
= |
|
7 |
|
Ом; |
|||||||
|
R1−10 |
+ R1−11 + R10−11 |
16 15 + |
16 15 +96 |
35 |
|
30 |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
R12−10 |
= |
|
|
R1−10 |
R10−11 |
|
= |
|
16 15 96 35 |
|
|
|
= |
|
3 |
|
Ом; |
||||||||
|
|
R1−10 |
+ R10−11 + R1−11 |
16 15 +96 35 + |
16 15 |
5 |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
R12−11 |
= |
|
|
R1−11 |
R10−11 |
|
= |
|
16 15 96 35 |
|
|
|
= |
|
3 |
|
Ом. |
||||||||
|
|
R1−11 |
+ R10−11 + R1−10 |
|
16 15 +96 35 +16 15 |
5 |
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
а |
1 |
|
|
|
|
|
|
7 b |
|
|
|
|
а 1 |
12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 b |
||
|
|
|
|
|
11 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
а) |
|
|
Рисунок 10 |
|
б) |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Затем, преобразуя параллельное соединение участков между узлами 12 и 7, схема рисунка 10б примет вид последовательного соединения уча-
стков a -1, 1-12, 12-7 и 7- b :
R |
= |
(R12−10 + R10−7 ) (R12−11 + R11−7 ) |
= |
(3 5 +3 5) (3 5 +3 5) |
= |
3 |
Ом. |
|||||||||||||
|
(3 5 +3 5)+(3 5 +3 5) |
5 |
||||||||||||||||||
12−7 |
|
(R |
|
+ R |
)+(R |
+ R |
) |
|
|
|
||||||||||
|
|
12−10 |
|
10−7 |
|
12−11 |
11−7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R = R |
a−1 |
+ R |
|
+ R |
+ R |
|
=1 + |
7 |
+ |
3 |
+1 = |
17 |
Ом. |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
вх |
12−1 |
12−7 |
7−b |
|
|
30 |
5 |
6 |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задача 1.1.7 Используя метод преобразований определить параметры эквивалентной схемы (рисунок 11а), если E1=40 В, E2 =10 В, J =2 А,
R1 = R2 =10 Ом.
Решение:
Заменим параллельно соединенные ветви с источником тока J и сопротивлением R2 эквивалентной ветвью с источником ЭДС E3 (рису-
нок 11б):
E3 = J R2 = 2 10=20 В.
Затем преобразуем две параллельные активные ветви (рисунок 11в):
R = |
|
R1 R2 |
= |
10 10 |
=5 Ом; |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
||||
3 |
R1 + R2 |
10 +10 |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|||||
E3' = |
|
E1 R2 + E3 R1 |
= |
40 10 |
+20 10 |
=30 В; |
|||
|
|
10 |
+10 |
||||||
|
|
R1 + R2 |
|
Rэкв = R3 =5 Ом;
Eэкв= E3' + E2 =30+10=40 В.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
R3 |
E2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
R1 |
|
R3 E2 |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
R1 |
|
|
|
|
|
E |
E1 |
|
E3, |
||||
|
|
R2 |
|
|
2 |
|
E3 |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
||||||||
E1 |
|
|
|
J |
|
2 |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
а) |
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б) |
|
в) |
Рисунок 11
Решим задачу иначе. Воспользуемся формулой преобразования параллельных ветвей:
|
|
|
|
|
|
E = |
|
E1 |
R1 + J |
= |
|
40 10 +2 |
=30 В; |
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 10 +1 10 |
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 R +1 R |
2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
R = |
R1 R2 |
|
= |
10 10 |
=5 Ом; |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
3 |
|
|
R1 |
+ R2 |
10 +10 |
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
Eэкв= E + E2 =30+10=40 В. |
|
|
|
|
||||||||||||||
|
Задача 1.1.8 В цепи (рисунок 12) определить токи I1 , I2 , I3 методом |
|||||||||||||||||||||||
|
|
R1 |
|
|
a |
|
|
|
|
|
|
|
эквивалентных преобразований и соста- |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
вить баланс мощностей, если известно: |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
I |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R1 =12 Ом, |
R2 =20 Ом, |
R3 =30 Ом, |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
U |
1 |
|
I |
|
R |
I |
|
|
R |
U =120 В. |
|
|
|
|
||||||||||
|
Uab |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
2 |
|
2 |
3 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
Решение: Эквивалентное сопро- |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
тивление для параллельно включенных |
||||||||||
|
|
|
|
|
b |
|
|
|
|
|
|
|
сопротивлений: |
|
|
|||||||||
|
|
|
|
Рисунок 12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R23 = |
R2 R3 |
= |
20 30 |
=12 Ом. |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
20 +30 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R2 + R3 |
|
Эквивалентное сопротивление всей цепи:
Rэ = R1 + R23 =12+12=24 Ом.
Ток в неразветвленной части схемы:
I1 =URэ =12024 =5 А.
Напряжение на параллельных сопротивлениях:
U ab = R23 I1 =12 5 =60 В.
Токи в параллельных ветвях:
I2 =U ab R2 = 6020 =3 А; I3 =U ab R3 = 6030 =2 А.
Баланс мощностей:
Pист = I1 U = 5 120 =600 Вт;
Pпотр = I12 R1 + I22 R2 + I32 R3 = 52 12 +32 20 +22 30 =600 Вт.
Задача 1.1.9 В цепи (рисунок 13а), определить показания амперметра, если известно: R1 =2 Ом, R2 =20 Ом, R3 =30 Ом, R4 =40 Ом; R5 =10 Ом,
R6 =20 Ом, E =48 В. Сопротивление амперметра можно считать равным нулю.
|
|
|
|
|
|
|
А |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А |
IА |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
R2 |
|
|
|
|
R3 |
R4 |
|
|
|
R5 |
|
|
Rэ |
|
I1 |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Е |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a |
|
R1 |
|||||
a |
|
R1 |
Е |
|
|
b |
|
|
|
|
b |
|||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
R |
I6 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б) |
|
Рисунок 13
Решение:
Если сопротивления R2 , R3 , R4 , R5 заменить одним эквивалентным Rэ, то исходную схему можно представить в упрощенном виде (рису-
нок 13б).
Величина эквивалентного сопротивления:
R |
э |
= |
R2 R3 |
+ |
R4 R5 |
= |
20 30 |
+ |
40 10 |
=20 Ом |
||||
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
R |
2 |
+ R R |
4 |
+ R |
|
20 +30 40 +10 |
|
|||||
|
|
|
|
3 |
|
|
5 |
|
|
|
|
|
Преобразовав параллельное соединение сопротивлений Rэ и R6
схемы (рисунок 13б), получим замкнутый контур, для которого по второму закону Кирхгофа можно записать уравнение:
|
|
|
|
|
|
Rэ R6 |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
I1 |
R1 |
+ |
|
|
|
|
|
|
|
= E , |
|
|
|
|
R |
э |
+ R |
|
|||||||||
откуда ток I1: |
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|||
|
|
E |
|
|
|
|
|
|
|
|
48 |
|
||
I1 = |
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
=4 А. |
|||
|
|
|
Rэ R6 |
|
|
|
|
20 20 |
||||||
|
R |
+ |
|
|
|
|
2 + |
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
1 |
|
Rэ + R6 |
|
|
|
|
20 +20 |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Напряжение на зажимах параллельных ветвей U ab выразим из урав-
нения по закону Ома для пассивной ветви, полученной преобразованием
Rэ и R6 :
|
|
|
|
U |
ab |
= I |
1 |
|
Rэ R6 |
. |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
э |
+ R |
|
|||||
Тогда амперметр покажет ток: |
|
|
6 |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
I |
A |
= I |
1 |
|
|
|
|
R6 |
|
= 4 |
20 |
=2 А. |
||||
R |
э |
|
6 |
20 +20 |
||||||||||||
|
|
|
|
+ R |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задача 1.1.10 Методом эквивалентных преобразований определить все токи в схеме (рисунок 14а), если E1=60 В, E2 =120 В, E5 =10 В,
R1 = R2 = R3 = R4 =10 Ом.
Решение:
Сначала преобразуем исходную схему до одного контура, и определим ток I5 в неразветвленной части. Для этого определим величины экви-
валентных сопротивлений и эквивалентных ЭДС (рисунок 14б):
R |
6 |
= |
R3 R1 |
= |
10 10 |
=5 Ом; |
E |
6 |
= |
|
E1 R3 |
|
= |
|
60 10 |
=30 В; |
||||||||||||
R3 + R1 |
|
|
|
|
R1 + R3 |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
10 +10 |
|
|
|
|
|
|
|
10 +10 |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
R |
7 |
= |
R2 R4 |
|
|
= |
10 10 |
|
=5 Ом; |
E |
7 |
= |
|
E2 R4 |
= |
120 10 |
=60 В. |
|||||||||||
R2 + R4 |
|
|
|
|
|
|
R2 + R4 |
|
||||||||||||||||||||
|
|
10 +10 |
|
|
|
|
|
|
10 +10 |
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
I3 |
R3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
E6 I5 |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I5 |
|
|
|
|
R6 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
R1 |
|
|
|
E1 |
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
U1-2 |
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
U3-4 |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
E2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R7 |
E7 |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
3 |
|
|
|
|
I2 |
R4 |
4 |
|
|
|
4 |
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I4
а) б) Рисунок 14
Составим уравнения по второму закону Кирхгофа для данного конту-
ра:
I5 (R6 + R7 )= E6 + E7 − E5 ,
тогда |
|
|
|
|
|
|
E6 + E7 − E5 |
|
|
|
30 +60 −10 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
I5 |
= |
|
|
|
= |
=8 А. |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
R6 + R7 |
|
|
|
|
|
5 +5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
Определим напряжения на зажимах параллельных ветвей 1-2 и 3-4 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
по закону Ома: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I |
5 |
= |
U1−2 + E6 |
|
|
|
|
U |
1−2 |
= I |
5 |
R |
6 |
− E |
6 |
=8 5 −30 =10 В |
|||||||||||||||||
|
|
|
R6 |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
I |
5 |
= |
U3−4 + E7 |
|
|
|
|
U |
3−4 |
|
= E |
7 |
− I |
5 |
R |
7 |
= 60 −8 5=20 В |
||||||||||||||||
|
|
|
R7 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Определим токи ветвей: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
I1 |
= |
U1−2 + E1 |
= |
10 +60 |
=7 А; |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
R1 |
|
|
|
|
|
|
|
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
I2 |
= −U3−4 + E2 |
= −20 +120 =10 А; |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
R2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
I3 |
= |
U1−2 |
= |
|
10 |
=1 А; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
R3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
I4 |
= |
U3−4 |
= |
|
|
|
20 |
=2 А. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
R4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задачи 1.1.11 Определить токи ветвей схемы (рисунок 15а), если
R1 = R2 = R3 = R4 =3 Ом, J =5 А, R5 =5 Ом.
Решение:
Преобразуем «треугольник» сопротивлений R1 , R2 , R3 в эквивалентную «звезду» R6 , R7 , R8 (рисунок 15б) и определим величины полученных сопротивлений:
R |
= |
|
|
R1 R2 |
= |
|
|
3 3 |
|
=1 Ом; |
|||
|
|
|
|
|
|
||||||||
6 |
|
|
R1 |
+ R2 + R3 |
3 +3 +3 |
|
|||||||
|
|
|
|
||||||||||
R = |
|
R1 R3 |
|
|
= |
3 3 |
=1 Ом; |
||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||
7 |
|
|
R1 |
+ R2 + R3 |
3 +3 +3 |
|
|||||||
|
|
|
|
||||||||||
R = |
|
|
R2 R3 |
|
|
= |
3 3 |
|
=1 Ом. |
||||
|
|
|
|
|
|||||||||
8 |
|
|
R1 |
+ R2 + R3 |
3 +3 +3 |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
Преобразуем параллельное соединение ветвей между узлами 4 и 5.
R |
= |
(R4 + R7 ) (R5 + R8 ) |
|
= |
(1 +3) (1+5) |
=2,4 Ом. |
||||
|
1 +3 +1 +5 |
|||||||||
9 |
|
(R |
4 |
+ R |
)+(R |
+ R ) |
|
|
||
|
|
|
7 |
5 |
8 |
|
|
|
|
Ток в контуре, полученном в результате преобразований, считаем равным току источника тока J , и тогда напряжение:
U54 = J R9 = 5 2,4 =12 В.
|
|
1 |
|
|
|
I2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
I1 |
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R6 |
|
|
|
|||
J |
|
R |
|
|
|
J |
|
|
|
R7 |
|
|
|
|
R8 |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
R3 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
5 |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
3 |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
R |
|
|
I4 |
I3 |
R |
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
4 |
|
|
|
|
|
I5 |
5 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
4 |
а) |
|
|
|
|
|
б) |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рисунок 15 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
И теперь можно определить токи I4 и I5 : |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
I4 = |
U54 |
|
= |
12 |
|
|
=3 А; |
|
|
I5 = |
|
U54 |
|
= |
|
12 |
=2 А; |
|||||||
|
|
1+3 |
|
|
R8 + R5 |
|
1 +5 |
|||||||||||||||||
|
R7 + R4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Возвращаясь к исходной схеме, определим напряжение U32 из уравнения по второму закону Кирхгофа:
U32 + I4 R4 − I5 R5 = 0 U32 = I5 R5 − I4 R4 = 2 5 −3 3 =1 В.
Тогда ток в ветви с сопротивлением R3 определится:
I3 = U32 = 1 =0,33 А.
R3 3
Величины оставшихся неизвестными токов можно определить из уравнений по первому закону Кирхгофа для узлов 3 и 1:
I 2 −I3 −I5 = 0 |
I 2 = I3 + I5 =0,33+2=2,33 А; |
J −I1 −I 2 = 0 |
I1 =J −I 2 =5-2,33=2,67 А. |
Задача 1.1.12 Методом эквивалентных преобразований найти ток I0
(рисунок 16а), если E0 =40 В, E1= E2 = E3 =10 В, R1 = R2 = R3 =4 Ом, R4 =10
Ом.
Решение: Для преобразования активной «звезды» введем дополнительные узлы 1’, 2’ и 3’. Образовавшуюся пассивную «звезду» преобразуем в пассивный «треугольник» (рисунок 16б), сопротивления которого равны:
R12 = R1 + R2 + R1R3R2 = 4 +4 + 444 =12 Ом;
R |
23 |
= R |
2 |
+ R + |
R2 R3 |
=12 Ом; |
|
R |
= R + R + |
R1 R3 |
=12 Ом. |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
R1 |
|
|
13 |
|
1 |
3 |
|
|
|
R2 |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
I0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
E0 |
|
|
E1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
E0 |
|
|
E1 |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
R |
|
|
1’ |
|
|
R |
|
|
|
R |
|
|
1’ |
|
R |
|
||||||||||
|
6 |
|
|
R1 |
|
|
4 |
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R |
|
|
|
|
|
|
|
R |
12 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
13 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
3’ |
|
|
|
|
|
|
|
|
2’ |
|
|
|
|
3’ |
|
|
|
|
R23 |
|
2’ |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
R3 R2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
E3 |
|
|
|
|
|
E3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
3 |
|
|
|
|
|
R5 |
|
|
E2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
R5 |
E2 |
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
||
|
|
|
|
|
|
a) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б) |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рисунок 16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Перенесем |
источники |
ЭДС |
через дополнительные узлы (рису- |
||||||||||||||||||||||||
нок 17а) и определим параметры эквивалентных источников ЭДС. |
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
I0 |
|
|
|
|
|
|
1’ |
|
|
|
I0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
E0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
E0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
E1 |
E1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
R6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R4 |
|
|
|
R7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
R8 |
|||
|
|
|
|
R13 |
R12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
E |
|
|
|
|
E2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
3’ E3 |
|
3 |
|
R23 |
2’ |
|
|
|
|
|
|
|
|
R9 |
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
E2 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
R5 |
|
а) |
|
|
|
|
|
|
|
б) |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рисунок 17
Очевидно, что при одинаковых значениях ЭДС и их разнонаправленности, величины эквивалентных источников ЭДС равны нулю. Полученный пассивный «треугольник» преобразуем с «треугольником» R4 − R5 − R6 (рисунок 17б):
R = |
R6 R13 |
= |
12 12 |
=6 Ом; |
R |
= |
R4 R12 |
=6 Ом; |
|
|
|
|
|||||||
7 |
R6 |
+ R13 |
12 +12 |
|
8 |
|
R4 + R12 |
||
|
|
|
|
|
|
R |
|
= |
R5 R23 |
=6 Ом. |
|||
|
|
|
|
|
|||||
|
|
9 |
|
|
R5 + R23 |
||||
|
|
|
|
|
|||||
Заменяем соединение полученных сопротивлений одним эквива- |
|||||||||
лентным: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rэк = |
R7 (R8 + R9 ) |
6 (6 +6) |
|||||||
|
|
|
|
= |
|
=4 Ом. |
|||
R |
+(R |
|
+ R ) |
6 +6 +6 |
|||||
7 |
8 |
|
9 |
|
|
|
|
||
Для образовавшегося контура запишем уравнение по второму закону |
|||||||||
Кирхгофа, из которого выразим ток I0 : |
|||||||||
I0 Rэк = E0 |
|
I0 = E0 Rэк = 40 4 =10 А. |
Задача 1.1.13 Используя метод эквивалентных преобразований схемы (рисунок 18а) определить ток I0 , если E0 =50 В, E1=30 В, E2 =10 В,
R2 = R4 =5 Ом, R1 = R3 = R5 =15 Ом.
|
|
E0 |
|
|
E0 |
|
||
|
I0 |
3 |
|
|
I0 |
3 |
|
J1 |
|
|
|
|
|
||||
|
R4 |
|
E1 |
|
R4 |
|
|
|
1 |
R3 |
|
R1 |
2 1 |
R3 |
|
R1 |
2 |
|
|
|||||||
E2 |
R2 |
|
R5 |
E2 |
R2 |
|
|
R5 |
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
||||
|
4 |
|
|
4 |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
a) |
|
|
б) |
|
Рисунок 18
Решение:
В активной ветви «треугольника» сопротивлений R1 - R3 - R5 преобразуем источник ЭДС в эквивалентный источник тока (рисунок 18б):
J1 = E1 = 30 =2 А.
R1 15
Полученный пассивный «треугольник» сопротивлений преобразуем в «звезду». Величины полученных сопротивлений, в силу равенства величин исходных сопротивлений, будут равны:
15 15
R6 = R7 = R8 =15 +15 +15 =5 Ом.
Затем ветвь с источником тока между узлами 2 и 3 заменяем двумя, включенными параллельно с сопротивлениями R6 и R8 , и преобразуем в
источники ЭДС (рисунок 19а):
E6 = R6 J1 = 5 2 =10 В;
E8 = R8 J1 = 5 2 =10 В.
Преобразуем параллельные ветви между узлами 1 и 5 (рисунок 19б):
|
Rэк = |
|
(R4 + R6 ) (R2 + R7 ) |
(5 +5) (5 +5) |
=5 Ом; |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
5 +5 +5 +5 |
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
(R |
4 |
+ R |
)+(R |
2 |
+ R ) |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
Eэк = |
|
E2 (R4 + R6 )+ E6 (R2 + R7 ) |
= |
10 (5 +5)+10 (5 +5) |
|
=10 В. |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
R4 + R6 + R2 + R7 |
|
|
|
|
|
5 +5 +5 +5 |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
E0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
E0 |
|
|
|
|
|
|
|
I0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I0 |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
E6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
R6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
R4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rэк |
|
Eэк |
E8 |
R8 |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
1 E2 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
E8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
R2 |
|
R7 |
|
|
|
R8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
a) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рисунок 19 |
|
|
|
|
|
|
|
Для полученного контура запишем уравнение по второму закону Кирхгофа:
I0 (Rэк + R8 )= E0 − E8 − Eэк
откуда выразим ток I0 : |
|
|
|
|
|
|
|
|
I0 = |
E0 |
− E8 − Eэк |
= |
50 −10 |
−10 |
=3 А. |
||
(R |
эк |
+ R ) |
10 |
|
||||
|
|
|
8 |
|
|
|
|