6.1 Сурет – Бирорамдык олшеуиш тт

ТТнын кателиктери нормалангандыктан оларды олшеуиш трансформаторлар деп атайды:

а) токтык кателиги ₁ = (I₂K_тн – I₁) I₁100%; (6.2)

а) бурыштык кателик О₁ (6.2 сурет), (рад; град).

6.2 Сурет – Бурыштык кателик

Осы кателиктердин денгейине карай ТТ артурли далдик кластарга болинеди: 0,2; 0,2S; 0,5 и 0,5S (6.1. кесте)

Номинальдык жуктеме деп екинши тизбектеги барлык кедергини айтады, онда Cos= 0,8 болу керек.

Далдик класс жуктеменин шамасы 25 тен 100% дейин озгергенде руксат етилген катенин пайызын корсетеди (6.1 кесте).

6.1 кесте – Токтык трансформатордын руксат етилген кателиктери

Далдик класы	Биринши ток, Iном канша %	Руксат етилген кателиктер шеги			Екинши жуктеменин шеги, номиналдан канша %
		Токтык %	Бурыштык
			град.	рад
0,5	5 20 100-120	1,5 0,75 0,5	90 45 30	2,7 1,35 0,9	25-100
0,5S	1 5 20 100-120	1,5 0,75 0,5 0,5	90 45 30 30	2,7 1,35 0,9 0,9	25-100

Токтык трансформаторга олшеуиш аспаптарды биринен кейин бирин косуга болады, бирак бул кезде екинши орамдагы токтын шамасы коп озгермеу керек. Коскан олшеуиш аспаптын саны коп болуы мумкин, бирак олардын косынды жуктемеси завод корсеткен трансформатордын номиналдык жуктемесинен артпау керек.

Токтык трансформатордын жуктемеси деп онын екинши орамасына косылган барлык кедергилердин косындысын айтады. Оган токты алып келетин сымдардында кедергилери киреди. Трансформатордын жуктемеси Ом аркылы корсетиледи жане куаттын коэффициенти де бериледи. Суйтип токтын трансформаторга косылган аспаптардын жалпы кедергиси онын номинальдык жуктемесинен аспау керек. Егер биринши орамада токтын куши озгермесе, екинши орамада да токтын куши онша озгермейди. Бул кезде басты кателиктин шамасы далдик кластын шамасынан аспауы керек. Бул жагдай тек кана токтык трансформатордын кыска туйыкталу режимде истегенде гана болады. Трансформатор бул режимде истегенде биринши орамдагы токтын кушинен пайда болган озекшедеги магнит ориси карама-карсы багытталган екинши орамдагы токтан пайда болган магнит ориси мен тепе-тен. Тек кана аз шамалы магнит ористеринин айырмашылыгы калады, бирак онын шамасы екинши магнит ористен ен болмаганда 100 есе аз. Озекшенин колеми осы магнит ористеринин айырмашылыгына сайкес алынады.

Егер трансформатордын екинши орамынын уштары еш нарсеге косылмай ашык болса, биринши токтан пайда болган барлык магниттик орис озекшени жуктемелейди. Сондыктан озекше катты кызады, трансформатор жумыстан шыгып калуы мумкин. Трансформатордын екинши орамасында трансформациялык коэффициентке сайкес омирге кауипти жогары кернеу пайда болады. Сондыктан олшеуиш аспаптар тиркелген тизбекти тек кана 2 жагдайда ажыратуга болады, олар: кашан трансформатордын екинши орамасы кыска туйыкталган, не трансформатордын биринши орамында ток жок. Осы себептен трансформатордын екинши орамына сактандыргыш койылмайды.

Кернеуди олшеуиш трансформаторлар (КТ) бир болат озекшеге оралган 2 орамадан турады, олар бир-биринен жане озекшеден жаксы окшаулатылган. Биринши ораманын кыспактарын А,Х деп, ал екинши ораманын кыспактарын а,х деп белгилейди (6.4 сурет).

Вольтметрге, вольтметр мен

санагыштардын параллельдик

орамаларына