8. «Қуу» етістігі ауыспалы мағынада қолданылған сөйлемді табыңыз.

А) Қызық қуып, той қуып жүріп, уақыт өткізіп алма!

Ә) Мына итті қуып жіберші!

Б) Сені бастық тағы да қуып жіберді ме?

В) Тазы ит алтайы түлкіні қуып берсін!

Г) «Қыз қуу» ойынында жігіт қызды қуып жетсе, бетінен сүйіп алады.

9. «Құлып» сөзі тура мағынасында қолданылған сөйлемді табыңыз.

А) Есікті құлыптап шыққаның дұрыс.

Ә) Құлыптаулы көңілдің кілтін табу қиын.

Б) Мен осы үйдің құлпына айналдым, - бірыңғай үйде отырамын;

В) «Құлпыдағы жүрегім бұлқынады...»

Г) Сен менің аузыма құлып салғың келе ме?

10. Бірігіп жазылатын сөзді көрсетіңіз.

А) бір(қазан);

Ә) бір(табақ);

Б) бір(екі);

В) бір(жер);

Г) бір(адам).

Блок 2. Көп нүктенің орнына септеулік шылауларды қойыңыз.

1. Транссібір темір жолы Қазақстан жері … өтеді. 2. Жүк пен жолаушыларды тасымалдау … жаңа жол қажет болды. 3. Осы жол … Ресейге мақта, жеміс-жидек, ауыл шаруашылығы өнімдері жөнелтіледі. 4. Қозғалысты ұйымдастыру ... түрлі құрылымдық өзгерістер жасауға болады. 5. Қозғалысты ұйымдастыруды жеңілдету ... шикізат жүктерінің тасымалдары қысқартылды. 6. Бұған ... де түрксібшілер барлық қиындықтарды жеңіп отырған еді. 7. Түрксібшілермен ... М. Тынышбаев та бұл темір жолға үлкен еңбек сіңірді. 8. Өткен ғасырдан ... Түрксіб темір жолы қазақ даласына қызмет атқарып келеді.

Блок 3. Болашақ мамандығыңыз туралы айтып беріңіз.

ҚазККА «Тілдер » кафедрасы

Емтихан билеті № 12 Пән: Кәсіби қазақ тілі

Бекітемін: кафедра меңгерушісі Жардамалиева Ж.Б. ________________________ «31» қазан 2013 ж. Хаттама № 2

Блок 1. Мәтін бойынша тесттерге жауап беріңіз.

1. М. Тынышбаев 1905 ж. Қандай оқиғаға қатысты?

A) Халықаралық конференцияға;

Ә) Республикалық жарысқа;

Б) төңкеріске;

В) институт көрмесіне;

Г) сот мәжілісіне.

2. Мұхамеджан 1905 ж. Министрлер комитетіне не мәселемен хат жолдайды?

A) өз басының мұқтажымен;

Ә) өз сыныптастарының мәселесімен;

Б) өз халқының мұңын жеткізеді;

В) өз достарының мәселесімен;

Г) өз елінің басшысы үшін.

3. М. Тынышбаев автономистер съезінде қандай тақырыпта баяндама жасады?

A) «Қазақтар және қоғам дамуы»;

Ә) «Қазақтар және әлем мәдениеті»;

Б) «Қазақтар және әлемдік өркениет»;

В) «Қазақтар және қоғамдық қозғалыс»;

Г) «Қазақтар және қоғамдық ой».

4. М. Тынышбаев Ресей империясының саяси өміріне қай жылдары араласа бастады?

A) 1905-1907 жж.;

Ә) 1907-1910 жж.;

Б) 1915-1917 жж.;

В) 1905-1937 жж.;

Г) 1910-1913 жж.

5. Жетісу өңірінен қай Думаның депутаты болып сайланды?

A) Ресей ІІ Мемлекеттік Думасына;

Ә) Ресей ІІІ Мемлекеттік Думасына;

Б) Ресей І Мемлекеттік Думасына;

В) Қазақстан ІІ Мемлекеттік Думасына;

Г) Ресей Думасына.

6. Кіріккен сөзді көрсетіңіз.

А) биыл;

Ә) Ақорда;

Б) қыркүйек;

В) ертең;

Г) желтоқсан.

7. Өнімді жұрнақтарды көрсетіңіз.

А) –лық; -лік; -дық; -дік;

Ә) –ист; -па; -пе;

Б) –лар; -лер; -дар; -дер;

В) –мақ; -мек; -гер: -мен;

Г) –да; -де; -та; -те.

8. Өнімсіз жұрнақтарды көрсетіңіз.

А) –паз; -кеш; -саң;

Ә) –ын; -ін; -н;

Б) –лар; -лер; -дар; -дер;

В) –ға; -ге; -гер: -мен;

Г) –ма; -ме.

9. Тұрақты тіркесті көрсетіңіз:

А) ит байласа тұрғысыз;

Ә) қызық оқиға куәгері;

Б) мен бір жұмбақ адаммын;

В) сары ала күз;

Г) ақылды да саналы.

10. Дұрыс сөйлемді табыңыз:

А) Қазақстанда бірнеше ұлттың өкілі тұрады.

Ә) Қазақстанда бірнеше халықтың адамдары тұрады.

Б) Қазақстанда бірнеше халықтар мен ұлттар тұрады.

В) Қазақстанда көптеген елдер тұрады.

Г) Қазақстанда әлденеше мемлекет тұрады.

Блок 2. Көп нүктенің орнына керекті жұрнақтарды қойыңыз.

1. Дамы... елдердің қаржы жүйесі – мемлекет... бюджетті қамтитын жүйе. 2. Шығыстың көп бөлігі мемлекет... бюджеттен жұмсалады. 3. Олар: әскери мақсатқа экономиканы реттеуге жұмсалатын шығыс, әлеумет... шығыс, мемлекеттік басқару аппаратын ұстау, даму... елдерге жәрдемқаржы мен несие. 4. Дамыған елдердің қаржы жүйесінің тағы бір буыны бюджеттен тыс арнау... қорларды қамтиды. 5. Бұл қорлардың қаражаты қарттығы, мүгедек...і, асырау...сынан айырылуы бойынша зейнетақы, еңбекке уақытша жарам...дығы, жүкті...і, бала тууы, жұмыс...дығы бойынша жәрдемақы төлеуге пайдаланылады. 6. Дамыған елдердің бар...ы нарық... экономиканы қолдайды. 7. Кәсіпорындар қызмет...лері өз ісінің нағыз мамандары болуы шарт. 8. Нарық... экономикасы дамыған елдерде ұлт... сақтандыру қорлары аса ірі бюджеттен тыс қорлар болып табылады.

Блок 3. Түрксіб тарихы туралы айтып беріңіз.

ҚазККА «Тілдер » кафедрасы

Емтихан билеті № 13 Пән: Кәсіби қазақ тілі

Бекітемін: кафедра меңгерушісі Жардамалиева Ж.Б. ________________________ «31» қазан 2013 ж. Хаттама № 2

Блок 1. Мәтін бойынша тесттерге жауап беріңіз.

1. М. Тынышбаев 1917 ж. Орта Азия, Жетісу болысында қандай қызмет атқарды?

A) теміржол бастығы;

Ә) теміржол инженері;

Б) теміржол жобалаушысы;

В) теміржол қызметкері;

Г) теміржол бастығының орынбасары.

2. М. Тынышбаев Түркістан комитетінің мүшесі және Жетісу облысындағы комиссары болған жыл:

A) 1905 ж.;

Ә) 1911 ж.;

Б) 1912 ж.;

В) 1917 ж.;

Г) 1920 ж.

3. М. Тынышбаевтың «Алаш» партиясына қатысы қандай?

A) «Алаш» партиясына қарсы шыққан комиссар;

Ә) «Алаш» партиясына ешқандай қатысы жоқ;

Б) «Алаш» партиясын құрған басшысы;

В) «Алаш» партиясын құруға тікелей атсалысып, он бес мүшесінің бірі болған;

Г) «Алаш» партиясын жапқан адам.

4. М. Тынышбаев 1917 ж. Қандай съезге қатысты?

A) бүкілтүркістандық ІҮ мұсылмандар съезі;

Ә) бүкілқазақтық ІҮ мұсылмандар съезі;

Б) бүкілтүркістандық құрылтай;

В) бүкілтүркілік ІҮ съезі;

Г) бүкілтүркістандық ІҮ коммунистер съезі.

5. М. Тынышбаев қандай автономияның премьер-министрі болып сайланды?

A) ҚазАССР;

Ә) Түркістан («Қоқан»);

Б) Түркі жұрты;

В) Қазақстан Республикасының;

Г) Тәуелсіз қазақ елінің.

6. Аяқталмаған сөйлемді көрсетіңіз:

А) Барлығына бұйрықты ауызша;

Ә) ҚТЖ қызметкерлерін марапаттау;

Б) Жол қауіпсіздігінің ережелерін сақтау керек;

В) Қызметкерге берілген тапсырма;

Г) Жылына көп қаржы бөлінеді.

7. “Сезікті” сөзінің синонимі:

А) күдікті, күмәнді;

Ә) жақын, туыс;

Б) сезімді, сезімтал;

В) бақылаушы, анықтаушы;

Г) тексеруші, тергеуші.

8. Сөз тіркесін табыңыз:

А) мемлекеттік орган;

Ә) мен тыңдаушы;

Б) парламент депутат;

В) сен кеше;

Г) заң баптар.

9. ҚР Конституциясының 7 бабында не туралы айтылған?

А) мемлекеттік тіл туралы;

Ә) азаматтардың құқықтары туралы;

Б) азаматтардың міндеттері туралы;

В) мемлекет құрылысы туралы;

Г) Президент туралы.

10. Қай сөз бірге жазылады?

А) жолсерік;

Ә) жолкөрсетуші;

Б) жолнұсқаушы;

В) жолболсын;

Г) жолбастау.

Блок 2. Тиісті тыныс белгілерін қойып шығыңыз.

1. Кез келген құрылыс - қайта құрылымдау ғимаратты жөндеу және құрылыс жұмыстары адамдар үшін де, техника үшін де қауіп төндіреді 2. Сол сияқты, жақын маңдағы нысандар үшін де жоғары қауіп тудырады 3. Сондықтан да, құрылысшылар мен мердігерлер моральдық, материалдық жағынан жауапты 4. Кез келген құрылыс компаниясы құрылыс жұмыстарын жүргізу барысында құрылыс нысанына, сондай-ақ үшінші тұлғалардың денсаулығы мен мүлкіне келтірілген шығындарды өтеп бере алмайды 5. Құрылыс инженерінің міндеті- құрылыс орнындағы жұмыстың барлығын жүргізіп, бақылап, уақытында тапсыру 6. Бұдан басқа инженердің кешенді жобалаудағы пайда болған түрлі мәселелерді шешу сияқты міндеттері де,мысалы: сәулет-дизайн жағынан бастап конструктивті-коммуналдық жағына дейінгі кездесетін мәселелер көп 7. Сондай-ақ құрылыс аумағының дайын болуы, жолдың ыңғайлылығы, құрылыс материалдарының сақталуы және т.б да инженердің мойнында болады 8. Құрылыс инженері болудың бұдан басқа да қиындықтары, жауапкершіліктері жеткілікті

Блок 3.Қазақстанның ұлттық теңгесі туралы айтып беріңіз.

Тәуелсіз ел тірегінің бірі – ұлттық валюта тенеге болып табылады. Оның айналымға енуі-егеменді еліміздің тарихындағы көп өзгерістердің бірі

Тәуелсіз қазақстанның тенгесі тұнғыщ рет айналымға дайындалды , сондықтан онын әншейін қаңаз күйнде қалмауы қорңанысы мықты болуы қарастырылды . Теғгені дайындауға ілемге әйгілі аңылшыннығ Харисон фирмасы тандап алынды ол фирма төл валютамызды төрт ай мерзім ішінде әзірлеп берді Ұлттық валюта теңге ҚР 1993 жылы қарашаның 15 нен бастап айналымңа енгізілді . теңге ҚР бірден бір заңды төлем құралы . ол жүз тиыннан тұрады.

Теңгенін өзге білмейтін 12 түрлі қорғанысы бар . оныны жасалу қорғанысы қағазыда ерекше.

Ұлттық валюта теңге тәуелсіз елдің тұтқасы , даму көзі , әлемдік деңгейге тенелудің алғашқы факторларынын бірі

2006 жылдың 15 қарашасында алғашқы шыққан теңгелер өздерінің түрлерін өзгертті . оның барлығы заманан талабы. 2007 жылдын сәуір айында кытай жерінде өткен валюталар арасындағы салыстырмалы тексеру кезінде он мың теңгелік наминал дүние жұзінде өзінің дизайны және қорғанышы мықтылыңы жөнінін бірінші орын алды .

Қазақстан теңгесі — Қазақстан Республикасының ұлттық валютасы. Қазақстан Республикасы Президентінің 1993 ж. 15 қарашадағы жарлығы бойынша айналысқа енгізілді.

1992 жылдың 27 тамызы күні Ұлттық банк теңге купюрасының үлгілерін бекітті. Ертесіне қазақ валютасын өмірге келтірген суретшілер Тимур Сүлейменов, Меңдібай Алин, Ағымсалы Дүзелханов, Қайролла Әбжәлеловтер Англияға аттанды. 1992 жылы теңге дизайнындағы портреттер бекітілді. Теңге Ұлыбританияда басылып шықты. 1993 жылдың 12 қарашасы күні Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақстан Республикасында ұлттық валюта енгізу туралы» Жарлыққа қол қойды. ^[1]

1993 жылғы 15 қарашада Қазақстанның ұлттық валютасы — теңге айналысқа енгізілді. Ескі ақшаны қазақстандық теңгеге айырбастау 1993 жылы 15 қарашада сағат 8.00-де басталып, 20 қарашада сағат 20.00-де аяқталды. Ұлттық Банк бастапқыда 1 теңгені сол кездегі мың рубльге бағалаған болатын. Дегенмен, еліміздің саяси, әлеуметтік мәселелері және мемлекетаралық қатынастар ескеріліп 1 теңге 500 сомға бекітілді. Теңге бірінші айналымға кірген күні 1 доллар 4,75 теңге болып бекітілді.

1992 жылы құпия жолмен біздің алғашқы валюталарымыз 1, 3, 5, 10, 20, 50, 100 номиналдағы банкноталар түрінде төрт ғасырлық тәжірибесі бар ағылшынның пошта маркілері мен банкнота жасауды кәсіп еткен «Харрисон және оның ұлдары» компаниясымен өзара жасалған келісімшартқа байланысты шығарылды.

1993 жылдың 12 қарашасында Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Қазақстан Республикасы аумағында ұлттық валютаның енгізілуі туралы шешім қабылданып, 15—18 қарашада КСРО-ның 1961 — 1991 жылдарда шығарылған рубльдерін ұлттық валютамыз теңгеге айырбастау шаралары жүзеге асты.

Осы сәттен бастап Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі эмиссиялық банк болып табылады. Қазақстан Республикасы Ұлттық банктің эмиссиялық қызметі оның, құрылымдық бөлімшелері: Алматы қаласында орналасқан Қазақстан Республикасы Банкнот фабрикасының банкноттары мен Өскемен қаласында Монета сарайында дайындалған монеталар көмегімен іске асады.

Банкноттар мен монеталарды шығару, олардың айналысын ұйымдастыру, жалған ақша жасаушылармен күрес бірте-бірте ғаламдық проблемалар болып отыр. Бірқатар мемлекеттер банкноталар мен монеталарды алдыңғы қатарлы технологиялары бар компанияларға ішінара және толық бере отырып, өздері оларды жасаудан бас тартады.

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Банкнот фабрикасы қорғалған баспа үшін қазіргі заманғы баспа жабдықтарымен жарактала отырып, тек ұлттық валюта банкноталарын ғана шығарып кана қоймай, мемлекеттік және коммерциялык тапсырыстар бойынша қорғалған полиграфиялық өнімді де шығарады.

Қазақстан теңге сарайы Берлинде (Германия) беделді Монеталар сарайы көрмесінде жоғары бағаланатын монеталарды шығарады және оған деген мамандар мен коллекционерлер арасындағы қызығушылық күннен-күнге өсіп отыр.

Қазақстан теңге сарайы IS0-9001:2000 халықаралық стандарт бойынша сапа менеджменті жүйесін ендірді және монета өнімдері мен мемлекеттік наградаларды шығаруға сертификаттар алды. Кәсіпорындар үшін шығарылған наградалар ең үздік әлемдік стандарттарға сәйкес келетін зергерлік өнердің тамаша үлгілері болып табылады.

ҚазККА «Тілдер » кафедрасы

Емтихан билеті №14 Пән: Кәсіби қазақ тілі

Бекітемін: кафедра меңгерушісі Жардамалиева Ж.Б. ________________________ «31» қазан 2013 ж. Хаттама № 2

Блок 1. Мәтін бойынша тесттерге жауап беріңіз.

1. М. Тынышбаев қай жылдардан бастап Кеңес үкіметінің жағына шықты?

A) 1911 ж.;

Ә) 1917 ж.;

Б) 1920 ж.;

В) 1937 ж.;

Г) 1941 ж.

2. Қай жылдардан бастап Қазақ педагогикалық институтында жұмыс істеді?

A) 1920 ж.;

Ә) 1921 ж.;

Б) 1922 ж.;

В) 1924 ж.;

Г) 1925 ж.

3. М. Тынышбаев қай жылдан бастап Түркістан-Сібір теміржолын салуға қатысты?

A) 1926 ж.;

Ә) 1927 ж.;

Б) 1930 ж.;

В) 1932 ж.;

Г) 1937 ж.

4. М. Тынышбаев кімнің қолдауымен Түркістан-Сібір теміржолын салуға қатысты?

A) Ә. Бөкейханов;

Ә) М. Шоқай;

Б) Т. Рысқұлов;

В) М. Жұмабаев;

Г) А. Байтұрсынов.

5. Қай жылдары М. Тынышбаев ғылыми-зерттеу жұмыстарымен айналысып, қазақ шежіресін жазды?

A) 1920 ж.;

Ә) 1921 ж.;

Б) 1922 ж.;

В) 1924 ж.;

Г) 1925 ж.

6. Қай сөз бөлек жазылады?

А) тасжол;

Ә) жолсерік;

Б) жұмыскер;

В) халықаралық;

Г) парақор.

7. «Қорқу» сөзінің мағынасын беретін фразелогизмді табыңыз.

А) Төбе шашы тік тұру;

Ә) Салы суға кетті;

Б) Санын соғып қалу;

В) Аузына құм құйылу;

Г) Мұзға отырғызып кету.

8. «Здоровый образ жизни» сөзінің қазақшасы:

А) Салауатты өмір салты;

Ә) Салтанатты өмір салты;

Б) Салиқалы өмір салты;

В) Салауатты өмір түрі;

Г) Салауатты өмір күні.

9. Дұрыс нұсқадағы сөйлемді табыңыз.

А) Автомобиль көлігі табиғи ортаға зиян әкеледі.

Ә) Автомобиль көлігі ортаға табиғи зиян әкеледі.

Б) Автомобильдің көлігі табиғи ортаға зиян әкеледі.

В) Автомобиль көлігінен табиғи ортаға зиян әкеледі.

Г) Автомобиль көлігінің табиғи ортаға зияны әкеледі.

10. Терминдерді табыңыздар.

А) қатты материал, отын мөлшерi;

Ә) қатты аяз, отын жару;

Б) қатты айту, отын жағу;

В) қатты күлу, отын тасу;

Г) қатты құлау, отын жоқ.

Блок 2. Тиісті септік жалғауларын қойыңыз.

1. Алматы метрополитенінің... құрылысы 1988 жылы 7 қыркүйекте... басталған болатын. 2. Жылжымалы пойыздарды... радиоарнаны... қолдану арқылы басқару әдісі де осы метрода... тұңғыш рет қолданылды. 3. Пойыздар мен технологияларды... басқару мықты қорғалған сандық жүйеде... іске... асады. 4. Пойыздар автономды түрде 4 сағатқа... дейін кідіріссіз қызмет ете алады. 5. Бұл жобаның... жүзеге... асуы қоғамдық көліктің... сапасын... арттырып, көлік, құрылыс секторларында... жаңа жұмыс орындарының... пайда болуына ықпал етеді. 6. Алматы метрополитені ТМД елдері ішінде... ең үздік, ал әлемдік деңгейде... ең алдыңғы саптағы ірі кешен болмақ. 7. Автоматты желілердің... жоғары деңгейде... жұмыс жасауы... 29 кешен қамтамасыз етеді. 8. Олар – метрополитендегі... автоматика, белгі беру, байланыс және қауіпсіздік жүйелері болып табылады.

Блок 3. Автоматика және энергетика туралы айтып беріңіз.

Автоматты және көпканалды электрлік байланыстың құрамы бірнеше күрделі бөліктерден тұрады.Олардың біріншісі әр түрлі дыбыстық сөйлесу жазба –сызба құжаттық бейнелік және теледидар хаюарларын электр сигналына айналдырып , оларды бірнеше қайтара түрлендіретін құрылғылар екіншісі сол сигналдарды бір желіден екінші желіге жеткізуге арналған сымды кабель жолдары .

Үшіншісі әр түрлі кедергі бедеуліктерден қорғап , қателітерін түзетіп , сенімділігін арттырушы құрылғылар . төртіншісі солардың барлыгғын баскарып реттеуші заманымыздығ қазіргі денгейіне сай электрондық аппартуралар мен жоғары компьютерлеер . осындай құрылғылардың аркасында ,ньют йорк пен алматы немес е сидней арсындағы мұхиттарды , орман тауларды сахара шөлдерін көктей өтетін кабельдін тек бір ғана талшығымен ондаған мың адам қатар тұрып сөлееседе, тіпті жүздесе де алады

ҚазККА «Тілдер » кафедрасы

Емтихан билеті № 15 Пән: Кәсіби қазақ тілі

Бекітемін: кафедра меңгерушісі Жардамалиева Ж.Б. ________________________ «31» қазан 2013 ж. Хаттама № 2

Блок 1. Мәтін бойынша тесттерге жауап беріңіз.

1. М. Тынышбаевты қай жылы жер аударды?

A) 1930 ж.;

Ә) 1932 ж.;

Б) 1922 ж.;

В) 1924 ж.;

Г) 1925 ж.

2. М. Тынышбаевты қай жерге жер аударды?

A) Воронеж облысына;

Ә) Мәскеуге;

Б) Украина жеріне;

В) Моңғолияға;

Г) Сібірге.

3. М. Тынышбаев неше жылға жер аударылды?

A) 3;

Ә) 10;

Б) 5;

В) 15;

Г) 2.

4. Айдауда жүргенде қай жерде жұмыс істейді?

A) Міскеу теміржолында;

Ә) Мәскеу-Донбасс теміржолының жобалау бөлімінде;

Б) Мәскеу-Спасск теміржолында инженер;

В) Алматы қаласының теміржолында;

Г) жұмыс істеген жоқ.

5. М. Тынышбаев қай жылы ату жазасына кесілді?

A) 1930 ж. ақпанында;

Ә) 1931 ж.;

Б) 1937 ж. қарашасында;

В) 1934 ж. желтоқсанда;

Г) 1935 ж.

6. Алғашқы көлік түрі:

А) түйе;

Ә) шайтан арба;

Б) қоларба;

В) ағаш ат;

Г) отарба.

7. Төмендегі терминдердің дұрыс аудармасын көрсетіңіз: Американская схема разъезда, природная среда, развивать народное хозяйство.

А) Бекеттің американдық сызбасы, табиғи орта, халық шаруашылығын өркендету;

Ә) Разъездің американдық сызбасы, қоршаған орта, халық шаруашылығын дамыту;

Б) Стансаның американдық сызбасы, қоршаған табиғат, елдің шаруашылығын өркендету;

В) Американдық сызба бекеті, табиғат ортасы, халық шаруашылығын өсіру;

Г) Американдық сызбалар бекеті, айнала табиғат, халық шаруашылығын көбейту.

8. Төмендегі терминдердің дұрыс аудармасын көрсетіңіз: годовой отчет, финансовая система, начисленные проценты.

А) жылдық есеп, қаржы жүйесі, есептелген пайыздар;

Ә) жылма-жыл есеп, қаржы торабы, есептелген проценттер;

Б) жыл сайынғы есеп, қаржы есебі, есеп пайыздары;

В) жылдық жауап, қаржылық жүйе, есептік пайыздар;

Г) жылдық сыйақы, қаржы жүйесі, есептелген проценттер.

9. Төмендегі терминдер қай салаға жатады: құн өлшемі, төлем құралы, жинақтау құралы, жылдық қор, өсімақы.

А) экономика;

Ә) логистика;

Б) техника;

В) лингвистика;

Г) геодезия.

10. Еркін тіркесті табыңыз:

А) торы ала қаз;

Ә) ит өлген жер;

Б) таяқ тастам жер;

В) қас пен көздің арасы;

Г) тырнақ астынан кір іздеу.

Блок 2. Сан есімдерді жазбаша жазып, сан есімнің қай түріне жататынын айтыңыз.

1) Бірінші кезектің екі жолды ұзындығы – 8,56 км(бөлшектік). 2) Орташа тереңдігі – 40 метр.(есептік) 3) Жер асты үңгілеу жұмыстарының ұзындығы - 21,74 км(бөлшектік). 4) Метро қызметін тұтынушыларға 6(есептік) стансада 24(есептік) эскалатор, 9(есептік) желдеткіш және көтергіштер мен лифттер қызметі ұсынылған. 5) Бір пойыздың сыйымдылығы – 940(есептік)адамды құрайды. 6) 2011(реттік) жылдың 1(реттік) желтоқсанынан бастап Алматы метрополитені іске қосылды. 7) Автоматты желілердің жоғары деңгейде жұмыс жасауын 29(есептік) кешен қамтамасыз етеді. 8) Пойыздар автономды түрде 4(есептік) сағатқа дейін кідіріссіз қызмет ете алады.

Блок 3. Радиобайланыс, электроника туралы айтып беріңіз.

Радиобайланыс- радиотолқын көмегімен ақпарат алмасу. Радиобайланыс жүйесінің ақпарат беруші жағында радиотаратқыштан және таратушы антенналардан тұратын радиотарату құрылғысы, ал қабылдаушы жағында қабылдау антенналары мен радиоқабылдағыштан тұратын радиоқабылдау құрылғысы орналасады. Таратқышта қоздыратын тасымалдаушы жиіліктегі тербеліс берілетін ақпарат сигналының заңына сәйкес өзгертіледі, ал қабылдаушы жақта кері процесс жүргізіледі. Байланыс біржақты және екіжақты болуы мүмкін. Радиобайланыс қозғаламайтын объектер мен жылжымалы объект арасында, сондай-ақ жылжымалы объектілер арасында байланыс орнатудың бірден бір тәсілі.

1888 ж. орыс ғалымы А.С. Попов электромагниттік толқындар арқылы алыс қашықтарға сигнал жеткізудің ғылыми болжамын ұсынды. Бұл проблеманың практикалық шешімін ол 1896 ж. тапты. Сол жылдың 24 наурызында Ресейдің физика-химия қоғамының мәжілісінде А.С. Попов әлемде бірінші рет 250 м қашықтыққа сымсыз радиограмма арқылы Генрих Герц деген екі сөзді жеткізді. Поповпен бір мезгілде радиобайланыс идеялаарын дамытып, радиоаппаратура жасау мәселесімен италияндық ғалым Г. Маркони да шұғылданды. Ол 1897 ж. электромагниттік толқындарды пайдаланып, хабар таратуға болатыны жөнінде патентті А.С. Поповтан бұрын алды.

19 ғасырдың аяғы мен 20 ғасырдың басында электромагниттік толқындар көзі ретінде электр ұшқындары қолданылды. Электр ұшқындарының табиғатта кездесетін түрі- найзағай. Бірақ мұндай ұшқынды разрядтар электромагниттік тербелестердің өшпелі кездері болып табылады. 1913 жылдан бастап үшэлектродты радиошамдарды пайдаланатын өшпейтін мәжбүрлі(еріксіз) тербелестердің генераторлары жасалды. Өткен ғасырдың 50- жылдарынан бастап шамды генераторларды транзисторлар ығыстырып шығара бастады.

Электроника- ғылым мен техниканың вакуумда, газда, сұйықта, қатты дене мен плазмада, сондай-ақ олардың бір-бірімен жанасу шекарасында байқалатын электрондық және иондық құбылыстарды зерттеуге және оларды қолдануға арналған саласы. Оның физикалық электроника және техникалық электроника деп аталатын басты екі саласы бар. Физикалық электроникаэлектрондық және иондық құрбылыстарды, электрондық және иондық приборларды, құрылғылар мен қондырғыларды құрастыру принципін, элетрондық және иондық приборлардың көмегімен электр энергиясын қабылдау, түрлендіру және беру принциптерін, электрондар мен иондар ағының затқа әсер ету механизмін теор. және тәжірибелік жолмен зерттейді. Техникалық (қолданылмалы) электроника, электрондық және иондық приборларды, құрылғылар мен қондырғыларды ғылымда, өнеркәсіпте, байланыста, ауыл шаруашылығында, құрылыста, көлікте, т.б. салаларда пайдаланудың теориясын мен практикасын қамтиды. Электроника пайда болмастан бұрын электр доғасы (1802),газдағы солғын разряд(1850), катод сәулелері(1859), т.б. ашылып, қыздыру шамы(1873) құрастырылды. Ғылым мен техниканың дербес саласы ретінде электроника тек 19-ғ-дың соңы мен 20-шы ғасырдың басында қалыптасты.

ҚазККА «Тілдер » кафедрасы

Емтихан билеті № 16 Пән:Кәсіби қазақ тілі

Бекітемін: кафедра меңгерушісі Жардамалиева Ж.Б. ________________________ «____»_________ 2013ж Хаттама № _______

Блок 1. Мәтін бойынша тесттерге жауап беріңіз.

1. М. Тынышбаев кім?

A) қоғам қайраткері, қазақтың теміржол инженері;

Ә) алғашқы заңгер;

Б) қазақ жазушысы;

В) мемлекеттік сыйлықтың иегері, ақын;

Г) қазақ сазгері.

2. М. Тынышбаевтың туған жері қай жер?

A) қазіргі Қызылорда қаласы;

Ә)қазіргі Ақтөбе қаласы;

Б) Семей облысы, Шыңғыс тауының етегі;

В) қазіргі Алматы облысының Қабанбай ауылы;

Г) қазіргі Шымкент қаласы.

3. М. Тынышбаевтың әкесі кім болған?

A) қарапайым теміржолшы;

Ә) қарапайым кедей шаруа;

Б) бай-бағлан;

В) би, шешен;

Г) теміржол басшысы.

4. Мұхамеджан он бір жасында қайда оқуға алынады?

A) ауыл медресесіне;

Ә) молданың оқуына;

Б) Верный қаласындағы ерлер гимназиясына;

В) Алматы қаласындағы ерлер мектебіне;

Г) дайындық курсына.

5. Мұхамеджан Петербордағы теміржол қатынасы институтына қай жылы оқуға түсті?

A) 1989 ж.;

Ә) 1900 ж.;

Б) 1910 ж.;

В) 1911 ж.;

Г) 1901 ж.

6.«Қазақша хрестоматия» атты оқулықтың авторын көрсетіңіз.

А). Ы.Алтынсарин

Ә). Ш.Уалиханов;

Б). М.Әуезов;

В). С.Мұқанов;

Г).А.Құнанбаев;

7.«Таза бұлақ» әңгімесініңавторынкөрсетіңіз.

А). Ы.Алтынсарин;

Ә). А.Құнанбаев;

Б). С.Сейфуллин;

В). Ж.Аймауытов;

Г).І.Жансүгіров;

8.Абайдыңқаншақарасөзі бар екенінкөрсетіңіз.

А). 45;

Ә). 40;

Б). 42;

В). 43;

Г). 41;

9.Орысалфавитініңнегізіндеқазақалфавитінжасағанреформатордыкөрсетіңіз.

А). Ы.Алтынсарин;

Ә). А.Құнанбаев;

Б). Ш.Уалиханов;

В). І. Жансүгіров;

Г). Б.Майлин;

10.Қазақтаншыққанеңбіріншіғалым, саяхатшы, этнографтыкөрсетіңіз.

А). Ш.Уалиханов;

Ә). С.Сейфуллин;

Б). М.Дулатов;

В). Ж.Аймауытов;

Г). М.Әуезов;

Блок 2. Аударыңыз. Қазақстан жеріндегі тұңғыш теміржол магистралі 1894 жылдың 25 қазанында Покров слободасы (бүгінде РФ Саратов облысындағыЭнгельс қ.) - Орал тар табанды темір жол телімінің құрылысы аяқталғаннан кейін ашылды. Осы жолдың 130 шақырымы қазіргі Қазақстан жері арқылы өткен. Арада 4 жыл өткеннен кейін Урбах-Астрахан тар табанды темір жол іске қосылды. Мұның да 77 шақырымы қазақ даласын басып өтті. 1901-1906 жылдары Қазақстан жерінің 1660 шақырымдық аумағын алған, Орта Азия менРесейдің орталығын қосатын, Орынбор-Ташкент темір жолы салынды.

Первая железнодорожная магистраль на казахской земле была запущена после окончания строительства 25 октября 1894 г. узкоколейной железной дороги Покровская слобода( нынешний г. Энгельс Саратовской области РФ). 130 км этой дороги проходили через земли Казахстана. Через 4 года была запущена узкоколейная дорога Урбах-Астрахан. И его 77км проходили через казахскую степь. В 1901-1906 гг. протяженностью 1660 км, соединившей Центральную Азию с Россией, была построена железная дорога Оренбург-Ташкент.

Блок 3. Көлік түрлері туралы айтып беріңіз.

Көлік кешені- экономиканың инфрақұрылымының қалыптастыратын салалардың бірі. Қазақстанда теміржол, автомобиль, әуе, ішкі су көлігін, құбыр желісін қамтитын және жеткілікті дәрәжәдә дамыған көлік жүйесі қалыптасқан. Қазақстан көлігі республика халық шаруашылығының салалық кешендерінің( аграрлық- өнеркәсіптік, отын- энергетикалық, кен – металлургиялық, құрылыс кешендері мен басқа да кешендердің) қалыптасуын ескере отырып дамытылған, ол экономика салалары мен өндіріс түрлерініңиғана емес, аумақтық кешендердің де өзара байланысын қамтамасыз етеді. Көліктің барлық түрлері республикада өткен ғасырдың 70-80 жылдары неғұрлым серпінді қарқынмен дамыды. 90- жылдары ТМД елдерінде басталған экономикалық құлдырау көліктің барлық түрлерінде тасымал көлемінің жалпы төмендеуіне соқтырды. Тасымал көлемінің тұрақталып, өсуі 1999 ж. Аяғынан басталды. 2000 ж. көліктің барлық түрлері бойынша жүк айналымының үлесі теміржол көлігінде – 63%, өзен көлігінде-0,02%, автомобиль көлігінде -12%, әуе көлігінде-0,02%, құбыр желісінде-25%. Су көлігі- көлік жүйесінің ажырымыс бөлігі. Ол мұнай мен мұнай өнімдерін, ағаш пен құрылыс материалдарын жаппай тасымалдауға тиімді. Оның көліктің басқа түрлерімен, ең алдымен, теміржол көлігімен « тоғысатын» өзіндік ерекшелігі бар, яғни кемелерден вагондарға және керісінше вагондардан кемелерге тиеу мүмкіндігі зор. Бүгінгі таңда су көлігі Қазақстанда өзен және теңіз көліктеріне бөлінеді. Өзен көлігі кеме қатынайтын өзендерге ( Жайық, Ертіс, Сырдария, Есіл, Іле, Қаратал өзендеріне, Балқаш көліне), теңіз көлігі Каспий теңізі алабына қызмет көрсетеді. Темір жол көлігі- республиканың көлік кешеніндегі маңызды қатынас құралы, көлік инфроқұрылымындағы басты буын. Қазақстанның географиялық жағдайы( теңізге тікелей шығу мүмкінің жоқтығы), оның ұлан- байтақ аумақты алып жатуы, өндірістің шикізаттық құрылымы, өндіргіш күштердің орналасуы, автожол инфрақұрылымының жеткілікті дамығандығы себепті темір жол көлігінің ел экономикасындағы рөлі айрықша маңызды. Тасымалдауға ұсынылатын негізгі тауар өнімі- көмір, астық, мұнай, кентас, минералдық тыңайтқыш сияқты автомобиль көлігімен тасымалдауға тиімсіз сусымалы және сұйық жүктер. КСРО ыдырағаннан кейінгі экономикалық дағдарысты елдің темір жол көлігі саласы да бастан кешті. Тасымал көлемі соңғы 10 жыл бойы құлдырап,1999ж. оның деңгейі 1991ж. деңгейдің 26%-ы болды. Тек осы жылдың аяғынан және 2000 жылдан бастап өрлеу жолына түсті. 2000жылы темір жол көлігімен тасылған өнім көлемі 34% - ға өсті. Автомобиль көлігі – жүктерді қысқа және орта қашықтыққа жедел жеткізетін тиімді көлік құралы. Ол Қазақстанда кезен- кезенмен дамыды. Төңкеріске дейінгі кезенде қатынас көлігі негізінен түйе мен ат болатын. Автомобиль сирек кездесетін. Мысалы, 1910 жылы Қазақстанда небәрі 20- дан сәл-ақ асатын жеңіл автомобиль болды, оның өзі де адам таситын автомобильдер еді. Өткен ғасырдың 20- жылдары қарасақпай комбинаты мен Түрксіб құрылысында небәрі 81 жүк автомобилі пайдалынылды, ал 1928 жылдың аяғына қарай олардың саны 247- ге жетті.

ҚазККА «Тілдер » кафедрасы

Емтихан билеті № 17 Пән: Кәсіби қазақ тілі

Бекітемін: кафедра меңгерушісі Жардамалиева Ж.Б. ________________________ «____»_________ 2013ж Хаттама № _______

Блок 1. Мәтін бойынша тесттерге жауап беріңіз.

1. М. Тынышбаев 1905 ж. қандай оқиғаға қатысты?

A) Халықаралық конференцияға;

Ә) Республикалық жарысқа;

Б) төңкеріске;

В) институт көрмесіне;

Г) сот мәжілісіне.

2. Мұхамеджан 1905 ж. Министрлер комитетіне не мәселемен хат жолдайды?

A) өз басының мұқтажымен;

Ә) өз сыныптастарының мәселесімен;

Б) өз халқының мұңын жеткізеді;

В) өз достарының мәселесімен;

Г) өз елінің басшысы үшін.

3. М. Тынышбаев автономистер съезінде қандай тақырыпта баяндама жасады?

A) «Қазақтар және қоғам дамуы»;

Ә) «Қазақтар және әлем мәдениеті»;

Б) «Қазақтар және әлемдік өркениет»;

В) «Қазақтар және қоғамдық қозғалыс»;

Г) «Қазақтар және қоғамдық ой».

4. М. Тынышбаев Ресей империясының саяси өміріне қай жылдары араласа бастады?

A) 1905-1907 жж.;

Ә) 1907-1910 жж.;

Б) 1915-1917 жж.;

В) 1905-1937 жж.;

Г) 1910-1913 жж.

5. Жетісу өңірінен қай Думаның депутаты болып сайланды?

A) Ресей ІІ Мемлекеттік Думасына;

Ә) Ресей ІІІ Мемлекеттік Думасына;

Б) Ресей І Мемлекеттік Думасына;

В) Қазақстан ІІ Мемлекеттік Думасына;

Г) Ресей Думасына.

6. «Үлкендер ордаға жиналды» деген сөйлемдегі бастауыш қай сөз табынан екенін көрсетіңіз.

А). сын есім;

Ә). зат есім;

Б). есімдік;

В). үстеу;

Г). сан есім;

7. Әйтеке би 12 жасына дейін кімнің тәрбиесінде болады?

А).үлкен әкесінің;

Ә). нағашысының;

Б). әкесінің

В). бауырының.

Г). әпкесінің;

8. Әйтеке би медресені қандай қалаларда оқыды?

А). Отырар, Тараз;

Ә). Бұқар, Самарқанд;

Б). Ташкент, Түркістан.

В). Сығанақ, Түркістан:

Г). Ясы, Янгикент;

9. Тәуке ханға қандай ұсыныс жасайды?

А). Ресей еліне қосылуды;

Ә). қазақ хандығын бөлуді;

Б). тұрақты халық жасағын құруды.

В). Қытайға қосылуды;

Г). Ешкімге қосылмауды;

10. Сілтеу есімдігі бар сөйлемді көрсетіңіз.

А).Бұл - қазақтың ойын сауығындағы ең еркесi‚ серiсi.

Ә). Қыз жетсе жiгiттiң атын әйтпесе өзін қамшының астына алады.

Б). Белгіден кейін көрсетілген межеге қарай шаба жөнеледі.

В). Бәрi де шахматты ойлап тапқан данышпанға таң қалыпты

Г). Олар ақылды қарттың сұраған сыйлығына күлiп,таң қалыпты.

Блок 2. Мына сөйлемдерден етістікті тауып, шақтарын ажыратыңыз.

Телеграф байланысын 1832 жылы Ресей оқымыстысы Шиллинг жасады(жедел өткен шақ). Кейінірек американдық С. Морзе, франциялық Ж. Бодо және басқалары да әр түрлі өз аппараттарынан жасаған(бұрынғы өткен шақ). XIX ғасырдың аяғында электромагнит толқыны тек сым бойымен емес, ашық ауамен де бағыттауға болатындығын дәлелдеді.(жедел өткен шақ) Алғашқы бағдаршам темір жол бойында пайда болды(жедел өткен шақ). Біздің елімізде ең алғашқы бағдаршам 1924 жылы Кузнецк көпірі мен Петров көшесінің қиылысында орналастырылды.(жедел өткен шақ) Алпысыншы жылдары бағдаршамдар есептік техникамен жұмыс істей бастады(жедел өткен шақ). 1914 жылы Чикаго қаласында электрлі бағдаршам пайда болды(жедел өткен шақ).

Блок 3. ҚазККА тарихы туралы айтып беріңіз.

Академияның тарихы Ташкентте орналасқан Орта Азиятеміржол көлігі инженерлері институтының Алматыдағы оқу-консультациялық пункті ашылған сонау 1931 жылдан бастау алады. Бұл оқу-консультациялык пункт 1967 жылғы 1 қазаннан бастапТашкент көлік инженерлері институтыныңАлматы филиалы болып қайта құрылды. 1976 жылғы 20 мамырда осы филиалдың негізіндеАлматы теміржол көлігі инженерлері институты(АлИИТ) ұйымдастырылды.

1956 жылы Алматыда тұнғыш рет Ташкент темір жол инженерлері институтының оқу- консультациялық пункті ашылып, 1966 жылы бұл пункт филиалға айналдырылды. 1975 жылы филиалдың алғашқы бас оқу ғимараты салынды. 1976 жылы аталған филиалдың негізінде Алматы теміржол транспорты инженерлері институты ұйымдастырылды. Онда алғаш: механика, құрылыс және эксплуатация дейтін үш факультет, сондай-ақ сырттай оқытатын бөлім болды. 1978 жылы- АлИИТ-тің Ақтөбеде және Ақмолада филиалдары ашылды, Шымкентте оқу- консультациялық пункті ұйымдастырылды. 1981 жылы- «Жүк тасымалын ұйымдастыру» және « Теміржол транспорты экономикасы» деп аталатын екі жаңа кафедра ашылды. 1996 жылы – Алматы темір жол транспорты инженерлері институты мен Алматы автожол институты біріктірілді. 2000 жылғы 23 мамырда Қазақ көлік және коммуникациялар академиясына қазақтан шыққан тұңғыш жол қатынастары инженері, ipi коғам және саясат қайраткері. Tүpкicтaн-Ciбip(Түрксіб) магистралінің жобасын жасаушылардың және құрылысшыларының бipi -Мұхамеджан Тынышбаевтың(1879-1938) eciмi берілді. 2001 жылдан бастап М. Тынышбаев атындағы Қазақ көлік және коммуникациялар академиясы деп аталады. 2007 жылы М. Тынышбаев атындағы Қазақ көлік және коммуникациялар академиясы 50 жылдық торқалы тойын тойлады. КазКҚА-ның 25 маманы 1999-2000ж. аралығында шыққан экономика, ғылым мен техника салаларында, барлығы 31 саладағы қазақ- орыс, орыс- қазақ терминологиялары сөздіктерін өңдеуге қатысты. Оқытушылар ұжымы көлік мамандықтарына мемлекет стандарттарының 28 жобасын дайындады, оның 21 республикалық байқауының жеңімпазы болды. Соңғы жылдары әрбір 2 жыл сайын халықаралық конференциялар өткізу үрдіске айналды. Бұл мамандардың өзара әдіс-тәсіл алмасуына көп көмегін тигізеді. 2001,2006,2011 жылдары КазҚКА мемлекеттік аккредитациядан өтті. Бұл КазККА халықаралық стандарттарға сай білікті профессор- оқытушылар құрамына, бай кітапханаға, тамаша оқу және ғылыми- өндірістік базаға, қазіргі заманғы компьютер сыныптарына, интернет желісіне қосылған сыныптарға ие екендігін көрсетті.

ҚазККА «Тілдер » кафедрасы

Емтихан билеті № 18 Пән:Кәсіби қазақ тілі

Бекітемін: кафедра меңгерушісі Жардамалиева Ж.Б. ________________________ «____»_________ 2013ж Хаттама № _______

Блок 1. Мәтін бойынша тесттерге жауап беріңіз.

1. М. Тынышбаев 1917 ж. Орта Азия, Жетісу болысында қандай қызмет атқарды?

A) теміржол бастығы;

Ә) теміржол инженері;

Б) теміржол жобалаушысы;

В) теміржол қызметкері;

Г) теміржол бастығының орынбасары.

2. М. Тынышбаев Түркістан комитетінің мүшесі және Жетісу облысындағы комиссары болған жыл:

A) 1905 ж.;

Ә) 1911 ж.;:???????????????

Б) 1912 ж.;

В) 1917 ж.;

Г) 1920 ж.

3. М. Тынышбаевтың «Алаш» партиясына қатысы қандай?

A) «Алаш» партиясына қарсы шыққан комиссар;

Ә) «Алаш» партиясына ешқандай қатысы жоқ;?????????????

Б) «Алаш» партиясын құрған басшысы;

В) «Алаш» партиясын құруға тікелей атсалысып, он бес мүшесінің бірі болған;

Г) «Алаш» партиясын жапқан адам.

4. М. Тынышбаев 1917 ж. Қандай съезге қатысты?

A) бүкілтүркістандық ІҮ мұсылмандар съезі;

Ә) бүкілқазақтық ІҮ мұсылмандар съезі; ???????

Б) бүкілтүркістандық құрылтай;

В) бүкілтүркілік ІҮ съезі;

Г) бүкілтүркістандық ІҮ коммунистер съезі.

5. М. Тынышбаев қандай автономияның премьер-министрі болып сайланды?

A) ҚазАССР;

Ә) Түркістан («Қоқан»);

Б) Түркі жұрты;

В) Қазақстан Республикасының;

Г) Тәуелсіз қазақ елінің.

6. «уық , шаңырақ» сөздерi қай сөз табына жатады.

А). зат есiм,

Ә). етiстiк,

Б). есiмдiк,

В). үстеу,

Г). сын есiм.

7. Салт – дәстүрге байланысты сөздерді көрсетіңіз.

А). тұсау кесер, шілдехана;

Ә). қоғам, отан;

Б).ою, өрнек;

В).халық, ұлт;

Г).достық, болашақ.

8.Көп нүктенің орнына керекті сөзді көрсетіңіз.

Көп. ….. ,тереңбатырады.

А).қорқытады; ???????

Ә). айтады,

Б).сөйлейді;

В).жүгіртеді;

Г).жекіреді.