0,5 Мс-тен кейінгі uC тогының өтпелі үрдістері;

Эксперимент

Есептелуі:

6. Жұмыстың қорытындысы бойынша нәтижесін шығару

7. Бақылау сұрақтары.

1. Қандай тізбекті өтпелі үрдіс жүреді?

2. Коммутация заңын жаз.

3. Тізбектің тұрақты уақытының физикалық мағынасы қандай?

4. R,C тізбегінің тұрақты уақыты неге тең?

5. Тізбектің өшу коэффициентін не деп атайды?

8. Әдебиеттер.

//Ә.1// 17 – 27б;

//Ә.3/ 234 - 243б.

№ 3 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: R,L тізбегіндегі өтпелі үрдістер

Жұмыс мақсаты: R,L тізбегіндегі өтпелі үрдістерді зерттеу

Жұмыстың орындалу тәртібі:

1. 1 - ші суретке қарап тізбекті жинаңдар, шыққыш қысқышты бақыланатын кернеу көзі арнайы тікбұрышты импульсті оңтайлы ұштыға (полярлы) жалғап, U_m = 6 -10 B, f=250 Гц (1 – ші кестедегі нұсқа бойынша) есептеңдер. Конденсатор кернеуі осциллографтың бірінші арнасына беріледі, тоққа пропорционал сигнал R шунт кедергісінен алынады да, осциллографтың екінші каналына шығады.

Сурет 1

Кесте 1

№ нұсқа	Uкір, В	R, Ом	L, мГн
1	10	330	100
2	8	220	40
3	6	150	10
4	10	470	100
5	8	150	40

2. Осциллограф катушка индуктивтілігі тұрақты кернеуге қосылғандағы және қысқа тұйықталу кезіндегі қисық тоқ пен кернеу осциллограф экранына шығарыңыз да, келесі көлемді табыңыз қисық тоқ және орамамен индуктивтілік қосылған кезде кернеу тұрақты кернеуге және қысқа тұйықталуға төмендегі келесі түрлерін табыңыз:

- тізбектің катушкадағы тұрақты уақытын  ;

- катушка индуктивтілігі L;

- кернеу қосылғаннан кейін 0,02 мс уақыттан кейінгі катушка тоғын тап i_L ;

3. Осциллограмманы графикке тұрғыз (2 сурет).

4. Тәжірибе қисықтарын қолдана отырып, тапсырмадағы берілген көлемдерді тап .

5. Тәжірибеде көрсетулерін есептеулерімен салыстыр.

а) тізбектің катушкадагы тұрақты уақыты  ;

Тәжірибе:

Есептеу:

б) катушка индуктивтілігі L ;

Тәжірибе:

Есептеу:

с) кернеу қосылған кейін 0,02 мс уақыттан кейінгі катушка тоғын i_L ;

Тәжірибе:

Есептеу:

Сурет 2

7. Қорытынды жазыңыз

8. Бақылау сұрақтары:

1. Өтпелі үрдіс дегеніміз не және қалай пайда болады?

2. Өтпелі, тұрақты, айнымалы тоқ дегеніміз не?

3. R,L тізбегінің тұрақты уақыты неге тең?

9. Әдебиеттер:

//Ә.1// 17 – 27б;

//Ә.3/ 234 – 243б.

№4 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: R,L,C тізбектеріндегі өтпелі үрдістер

Жұмыстың мақсаты: R,L,C тізбегіндегі өтпелі үрдістерді эксперименттік түрде зерттеу. Кедергі мен индуктивтіліктегі конденсатордың разрядталуына активті кедергінің әсерін зерттеу. Тәжірибе жүзінде алынған жиілік мәні мен тербелістің сөну периодын есептелінген мәнмен салыстыру.

Жұмыстың орындалу тәртібі:

1. Сызбада көрсетілген активті кедергі мен катушканың индуктивтілігін омметрмен өлшеңдер, (Сурет 1):

R_к = Ом.

2. Тербелмелі контурдағы критикалық кедергімен резонансты жиілікті есептеңіз:

Гц;

Ом;

Сұлбада берілген тізбекті жинаңыз(Сурет 1), R_доб резистор мәнін нөлге келтіріп, кернеу көзіне 200 Гц жиілікті бір полярлы тікбұрышты импульс пен максималды амплитуданы орнатыңыз. ( Кестедегі 1-нұсқа бойынша).

Сурет 1

3. Құрылғыларды қосыңдар, u_C(t) және i(t) қисықтарын осциллографқа енгізіңдер

4. Осциллограф бойынша сөну тербеліс периодын және жиілікті табыңдар:

T = мС, f = Гц.

Алынған жиіліктің мәндері,резонанстық жиіліктің мәніне жақын екеніне көз жеткізіңдер.

Кесте 1

Нұсқа номірі	Uкір, В	R<Rкр	L, мГн	С, мкФ
1	10		100	1
2	10		40	0,47
3	10		10	0,22
4	10		40	0,1
5	10		100	0,47

5. R_доб, қосымша кедергіні жаймен көтеріп, тербелістің жиілігін ақырындап кішіреюін қадағалаңдар, сөну барысы өсіп және процесстің үлкен кедергі кезінде периодты емес болады.

6. Потенциометрдің регуляторын орнатыңдар, соның барысында процесс өзгереді, қосымша кедергіні омметрмен өлшеп,тоқ көзін сөндіріңдер:

R _доб = Ом.

7. Тербеліс контурындағы суммарлы активті кедергіні табыңдар:

R _доб + R _к = Ом

8. Шыққан сумманың R _кр.мәніне сәйкес екенін қадағалаңыз

9. Жұмыстың қорытындысы бойынша нәтижесін есептеу