3. Глобольды мәселердің философиясы . Себептері мен шешу жолдары.

Ғылыми техникалық революцияны іске асырған адамзаттың ақыл ойы қазіргі кезде: «жер бетіндегі тіршілікті сақтауға бола ма, әлде болмай ма?» деген сұраққа келіп тірелді, себебі адамзаттың ғасырлар бойы дүниетануының шыңы деп санауға болатын атомдық , ядроішілік энергияны ашуы табиғат күштерін меңгеруге көмектесуі тиіс еді, бірақ жер бетінде тіршілікті жойып, соғыс тудыру қаупін туғызады, яғни соғыс пен бейбітшілік проблемасы қазір бірінші орында . Қазіргі кездегі адамзаттың жеңісі жолы біреу ақ, ол ақыл парасат. Ертедегі үнді философиясы. Будда былай тұжырымдайды: «Адамдардың ешқайсысы жеңіліс таппай, бәрі де жеңіп шыққан жеңісті ғана нағыз жеңіс деп атауға болады.» Адамзат өз басына төнген қауіпті шынында ад барған сайын түсініп келе жатқан сияқты. Сонымен қоса, ғылыми техникалық революцияның нәтижесінде туған дүниежүзілік атом қауіп қатер мен қатар, табиғат пен экологияға әсері сөзсіз. Тағы бір маңызды мәселе энегетикалық . Осы мәселелер жеке дара емес, комплексті түрде және, мемлекет аралық, тіпті планетааралық стратегиялық түрғыда шешуге байланысты. Мұндай жоспар әлі жоқ, бірақ халықаралық әлеуметтік дамудың дүниежүзілік ерекшеліктерін жан жақты да терең талдамайынша, мемлекеттердің экономикалық және саяси мақсат мүдделері мен іс әрекеттерін тиісінше анықтап, қоғам мен табиғаттың қарым қатынасының біртұтас адамгершілік нормалары мен принциптерін белгілемейінше, барлық мемлекеттердің бірлесіп әрекет ету стратегиясын тұжырымдау мүмкік емес.

№18-билет

1) Спинозаның пантистік философиясы.

Бенедикт Спиноза Голландияның көрнекті материаисті.Ол Амстердамда дәулетті еврейлер семьясында дүниеге келген. Ата бабасы діни қызметші етпекші болды. Бірақ ғылыми еңбектермен танысу, әсіресе Р.Декартқа еліктеу оны материалист етті. Аз ғана өмірінде ол екі кітап қана жазып үлгерді. Бірі “Діни-саяси трактат” 1670, екіншісі-“Этика”1675,Спиноза бір ғана субстанция бар, ол Табиғат, деді. Табиғат, бір жағынан жаратушы күш,екінші жағынан жаратылған құбылыс уағыздады. Жаратылыстан жоғары еш нәрсе жоқ. Өйткені, табиғаттың өзі Құдай деп түсінді. Бұл пантейістік пікір болатын. Табиғат мәңгі шексіз.Ол өзіне өзі себеп және салдар, мән және мағына., ол санадан тыс мәр сүреді. Сана оның атрибуты деді. Сбстанция Құдайда, табиғат та. Субстанция танушы адамның алдында арақашықтықтың ретінде жіне ойлау ретінде көрінеді.

2) Танушы процесс ретінде қарастыру. Ғылыми танымның деңгейлері.

Таным-адам санасында дамытудың негізі. Таным процесінің заңдылықтарын зерттеуді таным теориясы деп атайды. Диалектикалық материализм таным процесінде бейнелеу принципін басшылыққа алады. Бейнелеу-танып білуге тиіс объекті мен танушы субектінің арасындағы күрделі қарым қатынас процесі. Таным обектілері адамның практикалық қызметімен тығыз байланысты және әрқашан соған тәуелді болады. Қоғамның практика таным процесінің қозғаушы күші болып тадылады. Ол өмір сүру, іс-әрекет жасау барысында адамдардың алдына үнемі шешім талап ететін проблемалар мен міндеттер қойып отырады. Таным-өте күрделі, қайшылыққа толы, ұзаққа созылатын процесс болғандықтан, оны іске асыру барысында түрлі әдістер мен тәсілдер қолданылады. Ғылыми таным әдістерін қолданудың басты мақсаты-шынайы, ақиқат, білімге қол жеткізу. Ғылыми танымның жалпы әдістері мен түрлерін қарастыру үшін танымның эмпириялық және теориялық деңгейлерін ажыратқан әлбетте дұрыс. Эмпириялық деңгейде білімнің мазмұны тәжірибе негізінде жинақталады. Теориялық деңгейде таным объектісінің маңызды байланыстары мен заңдылықтары тәжірибе негізінде алынған біліммен қоса абстрактілі ойлау нәтижесінде тұжырымдалады.