22. Түзудің проекциялық жазықтықтардағы көрінісі. Түзудің ізін салу ережелері.

Түзудің проекция жазықтығына қатысты орналасуы

А және В нүктелері проекция жазықтықтарына әр түрлі қашықтықта жатқандықтан, түзу проекциялық жазықтықтың ешқайсысына паралель болмайды. Сонымен қатар түзудің проекциялары проекция осіне паралель және перпендикуляр емес. Мұндай түзу ортақ жағдай түзуі деп аталады.

А. Түзу бір жазықтыққа паралель.

Түзудің қай жазықтыққа паралель орналасқанына байланысты горизонталдық (А), фронталдық (Б), профильді (В) түзу болып бөлінеді.

А........................... Б

В

Горизонталь жазықтыққа паралель жатқан түзуді горизонтальдық түзу деп атайды.

Фронталь жазықтыққа паралель жатқан түзуді фронтальдық түзу деп атайды.

Профильді жазықтыққа паралель жатқан түзуді профильді түзу деп атайды.

Б. Түзу екі жазықтыққа паралель

1. Түзу екі жазықтыққа паралель жәнепрофильді жазықтығына перпендикуляр орналасып, нүкте болады (сурет 54).

2. Түзу жазықтықтарына паралель,жазықтығына перпендикуляр бола алады.жазықтығындағы түзудің проекциясыболады.

3. Түзу жазықтықтарына паралель,жазықтығына перпендикуляр болады.жазықтығындағы түзудің проекциясыболады.

57 суреттен келтірілген мысалдардың кеңістіктегі бейнесі берілген.

Түзудің іздері.

Кез келген кеңістікте берілген түзудің проекция жазықтықтарымен қиылысатын нүктелерін түзудің ізі деп атайды. суретте АВ кесіндісімен берілген түзу М және N нүктелерінде жазықтықты қиып өтеді. М және N нүктелерін іздер деп атайды. М нүктесі түзудің горизонталдық ізі, ал N – фронталдық.

1. Түзудің М горизонталдық ізін салу үшін оның фронталдық проекциясын 0x осімен қиылысқанға дейін жалғасытру керек және осы нүктеден түзудің горизонталдық проекциясымен қиылысқанша перпендикуляр жүргізу керек.

2. Түзудің фронталдық ізін салу үшін горизонталдық проекциясын 0x осімен қиылысқанға дейін жалғасытру керек және осы нүктеден түзудің фронталдық проекциясымен қиылысқанша перпендикуляр жүргізу керек.

23. Ортақ жағдайдағы жазықтықтан жеке жағдайдағы жазықтыққа көшу әдістері.

Жазықтық ауыстыру әдісі. Кеңітіктегі фигура мен проекция жазықтықтарының орналасуын ауыстыру жазықтық ауыстыру әдісі П1 и П2 жазықтықтарын П4 жаңа жазықтықтарымен ауыстыру арқылы да жүзеге асады. Жаңа жазықтықтар бұрынғы жазықтықтарға перпендикуляр етіп алынады. Бір проекция жазықтықтары жүйесінен екіншіге өту келесі ережелер арқылы жүзеге асады: нүктенің жаңа проекциясынан жаңа оске дейінгі арақашытық нүктенің ауысатын проекциясынан ауысатын оске дейінгі арақашықтықа тең болу керек.

АВ кесіндісінің нағыз өлшемін анықтау. Паралель проекциялаудың қасиеттерінен кесінді өз өлшемімен проекцияланады егер ол осы проекция жазықтығына паралель болса екендігі белгілі. АВ кесіндісіне паралель және П1 жазықтығына перпендикуляр П4 жаңа проекция жазықтығын таңдалық. П1П2 жазық жүйесінен П1П4 жүйесіне көшеміз,жаңа жазықтық жүйесіндегі А4 В4 АВ кесіндісінің нағыз өлшемін береді.