Ibrayım Yusupov - Ómir saǵan ashıqpan

121

Sıbırlasıp aytqan bılay dep túnde: Búgin sáhár shaǵı shadlıqqa tolsın, Ay jarlıqap, temirshiniń úyinde Qız tuwılıp, atı Zulfiya bolsın...

Azat, xosh qılıqlı qız bolsın ózi, Párenje kórmesin ay kibi júzi, Tússin kóp jollarǵa múbárek izi, Tań juldızı yańlı álemdi sholsın. Mıń túmennen qaytsın hár awız sózi, Azat qızdıń atı Zulfiya bolsın.

Aytqan: kózlerinde juldız bolsın dep, Kewlińde gózzallıq gúllep tursın dep, Gúressin, qıylansın, bárin jeńsin dep, Ózbek qızı búlbil bir góya bolsın

Jeti ıqlım oǵan qulaq túrsin dep, Ismi kim degende - Zulfiya bolsın.

Bir qálem tartqanda - gul ǵumshalasın, Jup qálem, - jılǵada suwlar haǵlasın. Úsh qálemde búlbil shegip nalasın, Íshqı páryadıńda párwana bolsın. Qosıqlar oyatıp báhár quyashın,

Hámmeniń tilinde Zulfiya bolsın.

Aytqan: qız ıǵbalı bolsın ziyada,

Onı bilsin Parij hám Qahirada, Hind elinde tússin mushairaǵa,

Hár basqan kádemi gúl - giya bolsın, Hawazası tússin pútkil dúnyaǵa, Qayda barsa, biziń Zulfiya bolsın.

Jaqsı adamnıń ismi - kewildiń naqshı, Niyetlep at qoysań hámmesi jaqsı. Aytıń, kim qızınıń atın qoymaqshı?

122

Baxıt aqshamında bir ziya bolsın, Bolsań perzentińniń dańqın jaymaqshı, Sorayman, qız atı Zulfiya bolsın.

Ul bolsa óziń bil at qoyıw jayın:

Meyli Ǵafur, Hámid, meyli Ibrayım.

Biraq sizge bir násiyat qılayın:

Kızıńız ónerpaz, shayıra bolsın,

Gózzallıq tımsalı bolsın ilayım,

Atı hám, ózi hám Zulfiya bolsın.

1958-jıl.

** *

Skulptor bolganda men,

Qara tawǵa shıǵar edim,

Ayaz qalanıń mármerinen

Súwretińdi soǵar edim.

Kóp áwladtı, kóp zamandı

Diydarıńa saǵındırıp.

Qoyar edim sur jılandı

Ayaǵıńa tabındırıp.

KEWIL KEWILDEN SUW ISHER

Kiyikler suw isher saydan,

Ǵaz-úyrek kólden suw isher. Al, adamnıń kewli qaydan? Kewil kewilden suw isher.

Kórdim aq quw oyınların, Úykelesip moyınların ...

Saǵınǵanday ashıq yarı, Kewil kewilden suw isher.

123

Atlar gúldir-gúldir kisnep, Sharq urar úyirin izlep. Qoy mańırap, bota bozlap, Kewil kewilden suw isher.

Dáryalar teńizge ashıq, Asıǵar máwjirip tasıp, Jollar jollarǵa ulasıp, Kewil kewilden suw isher.

Doslıq, izzet - ullı dáwlet, Jan azıǵı - jaqsı sáwbet, Shólge - báhár, gúlge náwbet, Kewil kewilden suw isher.

Aspanǵa, ser salıp baqsań, Juldızlar sóyleser aqsham. Óziń bulaq bolıp aqsań, Kewil kewilden suw isher.

Júrek sháwkildep tursın dá! Dúnyanıń qaysı burshında. Jasap tursaq ta, durısındaKewil kewilden suw isher,

Alıstaǵı asqar tawlar, Biri-birin kórmek bolar. Sol ushın da biyik olar, Kewil kewilden suw isher.

Serle, háy insan balası, Jamandur kewil alası, Adam adamnıń quyashı, Kewil kewilden suw isher.

124

1968-jıl.

QAZAQDÁRYA

Hár túp terek, hár úy bunda

Suwǵa baqqan, Qazaqdárya,

Qaraqalpaqtıń tariyxında

Atqa shıqqan Qazaqdárya.

Torala ǵaz tobın izlep.

Kóllerdi sharq urıp gezbek.

Suw boyında mákan dúzbek

Miyras bolǵan Qazaqdárya.

Arqalanıp kóp ármanda,

Ata-baba ash bolǵanda,

Jawrap ózegi talǵanda,

Jalǵaw bolǵan Qazaqdárya.

Qarnı qalqıp, jılım maylap, Írıs qazanı bolıp qaynap, El shaqırıp balıq oynap, Bazar etken Qazaqdárya.

Saǵa alıp Aqdáryadan,

Harlap talay góne arnadan,

Atıńdı esitken adam

Saǵan kóshken, Qazaqdárya.

Beljekeni, Mayshı tumsıq, Aq kalası, Aq tam qumshıq, Ǵaz ǵańqıldap, aq quw sıńsıp, Kóp shalqıǵan Qazaqdárya.

Belgisindey namıs-ardıń

Ornı tur qanlı qamaldıń.

125

Batır babam Ernazardıń

Qanı tamǵan Kazaqdárya.

Xalıqtıń arın arlap ótken,

Kóz kórgenin jırlap ótken,

Aq qalada Berdaq ótken,

Teberik jer Kazaqdárya.

Kúnlik etip bolıp sayıl,

Erjan ataw, Uzın qayır,

Pishen orıp Omar shayır,

Talap etken Qazaqdárya.

Kósheń - dárya, suw arnası, Ǵaz qatar úy aynalası, Araldıń Veneсiyası, Qızıqlı el Qazaqdárya.

Kól jaǵalap salǵan awın,

Nar qamısın shayqap dawıl,

Gúrlep atqan gúreń awıl,

Ataqlı el Qazaqdárya.

Bazda qaytıp, bazda tassa;

Suw tartılıp, teńiz qashsa,

Jańa arnadan saǵa ashsa,

Shalqır jáne Qazaqdárya.

TOQAYǴA

Báhár keldi. Keldi demek poeziyanıń náwbeti, Shıq dostım qábirińnen, qızsın, shayırlıq sáwbeti.

Quyash qızsın ıshqı etip tatardıń Toqayına, Keteyik Qazan artı ya Qırlay toǵayına!

128

BÚLBIL TOYÍNA

(SSSR xalıq, artistkası A. Shamuratovaǵa)

Sáhár turıp shıqsam Ámiw boyına, Gúller ǵumshalanıp kúldi, Ayımxan. Óner saxnasınıń shadlı toyında, Hawazıń súysintti eldi Ayımxan.

Qayǵıdan qamıqqan jawdır kóz ediń, Qońıratlı qarapayım qız ediń. Árman aspanında bir juldız ediń,

Tań shuǵlası menen tuwdıń Ayımxan.

Óner giltin shalıp ilgir zeynińe, Ǵaybarlanıp, hesh aylanbay keynińe, Oraypekti qaǵıp taslap iynińe, Silkinip saxnaǵa shıqtıń Ayımxan.

Kóp kústanı qılıp, seni kóre almay, «Artist» dep biypámler kúlisken talay. Qaldı sol ósekler gúwlep samalday, Mártebe tawına mindiń Ayımxan.

Sazendeler sazlap qasıńda sazın,

Dúnyaǵa taraldı azat hawazıń, Quslar talwas etse ilmegi lazım,

Ónerdiń órmegin ildiń Ayımxan.

Sen sayraǵan waqta shadlı namanı, Gúldey jaynap jańa turmıs jamalı, Esip kewillerde sáwir samalı,

Qıs toqsanlar jazǵa dóndi, Ayımxan.

Sestiń jańlaǵanda háwijge minip, Taslarǵa til piter ǵóyaǵa kelip,

130

TÍNBAY JAMǴÍR JAWAR PYARNU JOLÍNDA

X. Turımbetovqa

Tınbay jamǵır jawar Pyarnu jolında,

Toǵay kók plashın qımtar gúrsinip.

Túnerer arqanıń kewilsiz kúni.

Tınbay jamǵır jawar Pyarnu jolında.

Qánekey, Mamıydıń keń maydanında Házir bir at shapsań, tozǵıtıp shańdı.

Átteń, telegramma titirer qolımda

Aq kepterdiń sınǵan qanatı yańlı.

Táwbe! Kim oylaǵan aldınan jorıp,

Seni bunsha erte óledi ǵoy dep.

Men de ańlamappan: búgin sen ólip,

Alısta kózge jas keledi ǵoy dep.

Biytanıs jol. Barar mashina zuwlap,

Kóz jumıp otırman. Tek sen oyımda.

Kewlim súwretińdi sızar sulıwlap,

Kún sirkirep jawar Pyarnu jolında...

Tábiyat ónerge bay, qolınan keledi,

Adamnıń, shayırdıń túrleri az ba!

Mineziń bir qıyın qoljazba edi,

Jurt qıynalar edi oqıwǵa bazda.

«Ol endi joq» degen bir uǵım janǵa At jawırına batqan erdey batadı.

Tolqınsaqlar minip-túsip atqanda, Jaǵada mıńq etpey jar tas jatadı.