Maǵlıwmatlar strukturası hám algoritmler

1-Leksiya. “Maǵlıwmatlar strukturası hám algoritmler” pánine kirisiw(2 saat)

Reje:

1.Tiykarǵı túsinikler hám táriypler

2.Maǵlıwmatlardı súwretlew basqıshları

3.Maǵlıwmatlar strukturasın klassifikasiyalaw

Maǵlıwmatlar strukturası (MS) – informasiyalıq obekttiń ulıwma qásiyeti bolıp, usı qásiyet penen qandayda bir programma óz-ara baylanıslı boladı. Usı ulıwma qásiyet tómendegiler arqalı kórsetiledi:

1)usı strukturanıń múmkin (qabıl etiwi múmkin) bolǵan mánisleri toplamı;

2)múmkin bolǵan ámeller (operasiyalar) jıyındısı;

3)shólkemlestirilgenlik klassifikasiyası.

Ápiwayı maǵlıwmatlar strukturasın bazıda maǵlıwmatlar túrleri dep te ataydı.

Ádette, maǵlıwmatlardı klassifikasiyalaw tómendegi kórinistegi basqıshlarǵa ajıratıladı:

1)abstrakt (matematikalıq) basqısh;

2)logikalıq basqısh;

3)fizikalıq basqısh.

Qálegen obekt, hádiyse yaki qandayda bir prosess izertlengende onıń modeli qurıp alınadı. Model túrlishe bolıwı múmkin, máselen, matematikalıq model, fizikalıq model hám basqa modeller. Obekt, hádiyse yaki qandayda bir prosesstiń matematikalıq modeli qurıldı degeni sol qaralıp atırǵan sistemanıń belgili bir matematikalıq nızamlıqları arqalı, yaǵnıy matematikalıq formulalar arqalı ańlatılıwı.

Logikalıq basqıshta maǵlıwmatlar strukturasınıń qandayda bir programmalastırıw tilinde ańlatılıwı túsiniledi.

Fizikalıq basqıshta bolsa informasiyalıq obektti logikalıq klassifikasiyalawǵa sáykes túrde EEM yadında sáwlelendiriw túsiniledi. EEM yadı shekli bolǵanlıǵı sebepli, yadtı bólistiriw hám onı basqarıw mashqalası júzege keledi.

Joqarıdan kórinip turıptı, logikalıq basqısh penen fizikalıq basqıshlar bir birinen parq qıladı. Sol sebepli, esaplaw sistemalarında logikalıq basqıshtı fizikalıq basqıshqa hám kerisinshe, fizikalıq basqıshtı logikalıq basqıshqa almastırıw mashqalası júzege keledi.

MMS ústindegi ámeller

MMS

almastırıw

FMS ústindegi ámeller

FMS

Bul jerde MMS – logikalıq maǵlıwmatlar strukturası; FMS – fizikalıq maǵlıwmatlar strukturası; Abstrakt basqıshta qálegen strukturanı <D,R> juplıq kórinisinde ańlatıw múmkin, bul jerde D –

elementlerdiń shekli toplamı bolıp, olar, yaǵnıy elementler maǵlıwmatlar túrleri yaki maǵlıwmatlar strukturası bolıwı múmkin, R – bolsa múnásebetler toplamı bolıp, usı múnásebetler qásiyetleri abstrakt basqıshta maǵlıwmatlar strukturalarınıń túrlerin anıqlaydı.

Maǵlıwmatlar strukturasınıń tiykarǵı kórinisleri (túrleri):

2

1)Toplam – múnásebet toplamı bos R= bolǵan elementler jıyındısı.

2)Izbe-izlik – sonday abstrakt struktura, bunda R toplam tek ǵana bir sızıqlı múnásebetten ibarat (yaǵnıy, birinshi hám aqırǵı elementten tısqarı hár bir element ushın ózinen aldın hám keyin keletuǵın element bar.

3)Matrisa – sonday struktura, bunda R múnásebetler toplamı eki sızıqlı múnásebetten ibarat boladı.

4)Terek – bunda R toplam ierarxik tártiptegi bir múnásebetten shólkemlesken boladı.

5)Graf – bunda R múnásebetler toplamı tek ǵana bir binar tártipli múnásebetten shólkemlesken boladı.

6)Gipergraf – bul sonday maǵlıwmatlar strukturası, bunda R toplam eki yaki onnan artıq túrli tártiptegi múnásebetlerden shólkemlesken boladı.

Paydalanıwshı programmasında hám EEM yadında MS klassifikasiyalaw

Paydalanıwshı programmasında MS

MSna mısallar:

3

Operativ yad massivti ańlatadı.

Sóz – bir waqıttıń ózinde qayta isleniwi múmkin bolǵan minimal sandaǵı bit.

Qadaǵalaw sorawları

1.Maǵlıwmatlar strukturası degende neni túsinesiz?

2.Maǵlıwmatlardı súwretlew basqıshların keltirip ótiń.

3.Maǵlıwmatlar strukturası klassifikasiyası qanday ámelge asırıladı?

4.Maǵlıwmatlar strukturasınıń paydalanıwshı programmasındaǵı klassifikasiyası.

5.Maǵlıwmatlar strukturasınıń operativ yadtaǵı klassifikasiyası.

6.Maǵlıwmatlar strukturasınıń sırtqı yadtaǵı klassifikasiyası.

7.Qanday maǵlıwmatlar dinamikalıq yaki statikalıq túrdegi maǵlıwmatlar strukturasıdelinedi?

4

2-Leksiya. Maǵlıwmatlardıń ápiwayı standart túrleri (4 saat)

Reje:

1.Maǵlıwmatlardıń standart túrleri;

2.Paydalanıwshı tárepinen anıqlanatuǵın túrler.

Matematikada ózgeriwshilerdi, olardıń bazı bir kerekli klassifikasiyalarına sáykes túrde klassifikasiya qılıw qabıl etilgenligi belgili. Ózgeriwshilerge mısal sıpatında tómendegilerdi keltirip ótiw múmkin: haqıyqıy ózgeriwshiler, kompleks ózgeriwshiler, logikalıq ózgeriwshiler, bunnan tısqarı bazı bir mánislerdi qabıl etiwshi ózgeriwshiler hám basqalar. Maǵlıwmatlardı qayta islewde olardı klassifikasiyalaw da úlken áhmiyetke iye. Bul jerde de klassifikasiya qılınıp atırǵanda hár bir turaqlı, ózgeriwshi, ańlatpa yaki funksiya qandayda bir túrge tiyisli boladı degen prinsipke tiykarlanadı.

Ulıwma alǵanda túrler ózgeriwshi yaki ańlatpa qabıl etiwi múmkin bolǵan mánisler toplamı arqalı klassifikasiyalanıp, olar funksiyalardı qáliplestiriwi múmkin.

Kóplegen programmalastırıw tillerinde maǵlıwmatlar standart hám paydalanıwshı tárepinen beriletuǵın túrlerge ajıratıladı. Maǵlıwmatlardıń standart túrlerine tómendegi

5túr ózgeriwshiler kiredi:

a)pútin (INTEGER);

b)haqıyqıy (REAL) ;

c)logikalıq (BOOLEAN);

d)belgili (simvol) (CHAR);

e)kórsetkishli (POINTER).

Paydalanıwshı tárepinen anıqlanatuǵın túrler bolsa ekew :

a)sanalatuǵın;

b)diapazonlı (aralıqlı).

Maǵlıwmatlardıń qálegen túri mánisler tarawı hám olar ústinde orınlanıwı múmkinbolǵan ámeller arqalı klassifikasiyalanadı.

Pútin túr - INTEGER

Bul túr pútin sanlar toplamınıń qandayda bir bólim toplamı bolıp, onıń ólshemi mashina, yaǵnıy EEM konfigurasiyasına baylanıslı túrde ózgerip turadı. Eger pútin sandı mashinada súwretlew ushın n razryadtan paydalansa (bunda qosımsha kodtan paydalanılǵanda), ol jaǵdayda x pútin sannıń mánis qabıl etiw aralıǵı tómendegishe bolıwı zárúr, yaǵnıy tómendegi shártti qanaatlandırıwı lazım: -2 n-1<= x< 2 n-1.

Pútin túrdegi maǵlıwmatlar ústinde orınlanatuǵın barlıq ámeller tuwrı ámelge asırıladı dep esaplanıp, usı ámeller arifmetikada qabıl etilgen qaǵıydalarǵa boysınadı. Eger usı túrde ámeller orınlanǵanda nátiyje ruxsat etilgen aralıqtan shıǵıp ketse, ol jaǵdayda esaplaw toqtatıladı. Bunday jaǵday tolıp ketiw dep ataladı.

Usı túrge kiriwshi sanlar ekige bólinedi: belgili hám belgisiz. Olardıń hár biri ushın sáykes túrde mánis qabıl etiw aralıǵı bar:

a)belgisiz sanlar ushın (0..2n-1);

b)belgililer ushın (-2N-1.. 2N-1-1).

Sanlar mashinada qayta islenip atırǵanda olardıń belgili kórinisinen paydalanıladı. Eger mashina sózi jazıw, komandalarni qayta islew hám kórsetkishler ushın paydalanıp atırǵan bolsa, ol jaǵdayda sannıń belgisiz kórinisinen paydalanıladı.

Pútin sanlar ústinde – qosıw, alıw, kóbeytiw, pútin sanlı bóliw (qaldıqtı taslap ketiw arqalı), berilgen modul boyınsha esaplaw (bóliwde qalǵan qaldıqtı esaplaw), berilgen sanlar toplamınıń eń úlken hám eń kishi elementin anıqlaw, pútin dárejege kóteriw, sannıń mánisine qarap ózinen aldıńǵı yaki keyingi sandı anıqlaw. Bul operasiyalardıń nátiyjeleride pútin sanlar boladı.

Pútin sanlar ústinde =,~=, <, <=, >, >= operatorlar menen binar ámellerdi de orınlaw múmkin. Biraq bul operasiyalardıń nátiyjeleri INTEGER túrine kirmeydi, olar BOOLEAN túrine kiredi.

5

Mısal:

A div B = C A mod B = D C * B + D = A 7 div 3 = 2

7 mod 3 = 1

Haqıyqıy túr

Haqıyqıy túrge bólshek bólimleri bar shekli sanlar toplamı kiredi. Toplamnıń shekli bóliw shárti EEMde sanlardı ańlatıw shegaralanǵanlıǵı menen baylanıslı. Haqıyqıy sanlar ústinde tómendegi ámellerdi orınlaw múmkin: qosıw, alıw, bóliw, kóbeytiw, trigonometriyalıq funksiyaların esaplaw, dárejege kóteriw, kvadrat koren shıǵarıw, logarifmlew, minimum hám maksimum elementlerdi tabıw hám basqalar. Bulardıń nátiyjeleri de haqıyqıy túrge kiredi. Bul jerde de binar ámellerge salıstırǵanda máseleniń sheshimleri logikalıq túrge tiyisli boladı.

EEM yadında haqıyqıy sanlar tiykarınan qozǵalıwshı noqat formatında saqlanadı. Bul formatta x

haqıyqıy san tómendegi kóriniste ańlatıladı:

x = +/- M * q(+/-P) – sannıń yarımlogarifmlik formadaǵı ańlatılıwı tómendegi sızılmada keltirilgen.

937,56 = 93756 * 10-2 = 0,93756 * 103

Logikalıq túr.

Bul túr logikalıq pikirlerdiń durıslıǵın anıqlaw ushın, hár túrli programmalastırıw tillerinde túrlishe ańlatılatuǵın ańlatpalardı 2 kóriniste anıqlaydı. Logikalıq maǵlıwmatlar ústinde tómendegi logikalıq operasiyalardı orınlaw múmkin: konyunksiya (hám), dizyunksiya (yaki) hám biykarlaw (joq), hámde keyinrek bolǵan ekvivalentlik, implikasiya, shıǵarıp taslaw, yaki hám basqa operasiyalar. Joqarıda keltirilgen qálegen operasiyanıń nátiyjesi – logikalıq mániske iye boladı. Logikalıq mánisti yadta saqlaw ushın bir bit jeterli.

Tiykarǵı logikalıq funksiyalardıń shınlıq kestesi.

Belgili túr.

Belgili túrge belgilerdiń shekli toplamı yaki liter, olarǵa latın álipbesindegi háripler hám onda joq kirill háripleri, onlıq sifrlar, matematikalıq hám arnawlı belgiler kiredi. Belgili maǵlıwmatlar esaplaw texnikası menen insan ortasındaǵı baylanıstı ornatıwda úlken áhmiyetke iye. Kóbinese, programmalastırıwdıń hár bir sistemasında belgiler toplamı fiksirlengen bolıp, olar túrli sistemalarda hár túrli bolıwı múmkin. Bunnan tısqarı olar tártiplestirilgen bolıp, hár bir onıń elementine anıq bir sanlı kod sáykes qoyılıp, ol toplamdaǵı tártip nomerin anıqlaydı. Belginiń sanlı kodına ótip, relyasiyalıq operatorlardan paydalanıp, simvollardı salıstırıw múmkin. Bunday salıstırıwlardıń nátiyjeleri BOOLEAN túrine kiredi. Belgi kodınıń mánisin anıqlaw ushın yaki kerisinshe, kópshilik programmalastırıw tillerinde 2 standart funksiyadan paydalanıladı. Máselen, Paskal tilinde simvollar qostırnaq arasında beriliwi múmkin yaki kodı arqalı berilip atırǵan bolsa # belgi qoyılıp keyin sanlı kodı jazıladı. Qatar (string)

– bul qandayda bir belgiler izbe-izligi. Qatar bir bos yaki bir neshe belgiler birlesiwinen ibarat bolıwı múmkin. Paskal tilinde qatar 0 den 255 ke shekemgi uzınlıqqa iye bolıwı múmkin. Eger ózgeriwshi qatar túrine tiyisli bolsa, ol jaǵdayda ózgeriwshi túri jazılıpatırǵanda string dep anıqlanadı.

6

Belgili túrdegi ámeller:

a)Ózlestiriw;

b)Salıstırıw;

c)Kodlaw sistemasındaǵı sifrın (tártibin) anıqlaw: ORD(Wi);

d)Belgini sifrı boyınsha tabıw: CHR(i)

e)Náwbettegi belgini anıqlaw: SUCC(Wi)

f)Bir aldıńǵı belgini anıqlaw: PRED(Wi)

Kórsetkishli túr.

Pointer túri maǵlıwmatlardıń kórsetkishleri yaki mánziller (adres) toplamın járiyalaydı, yaǵnıy kórsetkishler maǵlıwmatlardı emes bálkim bul maǵlıwmatlar jaylasqan yadtaǵı mánzildi óz ishine aladı. Kórsetkishler yadta 4 bayt orın iyelep, ol kórsetip atırǵan maǵlıwmatlar bir qansha úlken orın iyelegen bolıwı múmkin. Pointer túri maǵlıwmatı qálegen basqa bir maǵlıwmat yaki maǵlıwmatlar toparına baǵdarlanǵan boladı. Kórsetkishke múmkin bolǵan ol yaki bul mánisti ózlestirip, usı kórsetkish arqalı kerekli maǵlıwmatqa múrájátti ámelge asırıw múmkin. Pointer túrindegi maǵlıwmatlardıń mánisler toplamında bir arnawlı mánisi bolıp, onı ózlestiriw hesh jerge baǵdarlanbaǵanlıǵın kórsetedi, yaǵnıy nol yaki bos kórsetkish esaplanadı. Máselen, Paskal tilinde bunday mánis sıpatında nil simvolı paydalanıladı. Kórsetkishler ústinde ámeller tómendegishe bolıwı múmkin: qandayda bir kórsetkishke basqa kórsetkish mánisin ózlestiriw múmkin yaki basqa maǵlıwmat iyelep turǵan yad tarawınıń adresin ózlestiriw múmkin. Kórsetkishler óz-ara baylanısqan maǵlıwmatlar strukturasın jaratıwda hám qayta islewde úlken áhmiyetke iye. Yadta kórsetkishlerdi ańlatıw ushın tiykarınan programmalastırıw sistemasına sáykes túrde mánzildiń maksimal uzınlıǵına shekem orın ajıratıladı. Kórsetkishlerdiń mánisi teris emes pútin sanlar sıpatında tarawda bitlerdiń izbe-izligi kórinisinde saqlanadı.

Paydalanıwshı tárepinen anıqlanatuǵın túrler Sanalatuǵın túr

Mánislerdiń ózgeriwsheń túrleri standartlardan parqlı jańa túrlerdi jaratıwǵa imkaniyat beredi. Bul toparǵa sanalatuǵın hám shegaralanǵan túrler kiredi.

Mánislerdiń sanalatuǵın túriniń bunday atalıwına sebep, olar qatań anıqlanǵan tártipte sanalatuǵın kóriniste beriledi hám barlıq mánislerdiń sanı qatań shegaralanǵan hámde kórilip atırǵan túrdegi mánislerdi qabıl etiwi múmkin. Sanalatuǵın túr sheshilip atırǵan máselege qarap paydalanıwshı tárepinen beriliwi múmkin.

Sanalatuǵın túr konstantalar diziminen ibarat boladı. Bul túrdegi ózgeriwshiler dizimindegi qálegen mánisti qabıl etiwi múmkin. Sanalatuǵın túrdiń ulıwma jazılıw forması tómendegishe:

TYPE_ túrdiń atı = (konstantalar dizimi); VAR_ ózgeriwshi atı: túrdiń atı;

Bul jerde konstanta túsinigi paydalanıwshı tárepinen beriletuǵın arnawlı konstanta kórinisi túsiniledi. Konstantalar dizimi bir-birinen útir menen ajıratıladı hám olar ápiwayı skobkalar ishine alınadı. Máselen:

TYPE JÍL =( qıs, báhár, jaz, gúz); VAR A: JÍL;

bul jerde JÍL -sanalatuǵın túrdiń atı; qıs, jaz, gúz-konstantalar.

A - ózgeriwshi atı bolıp ol joqarıdaǵı konstantalardan qálegenin qabıl etiwi múmkin.

Paskal tilinde sanalatuǵın túrdiń konstantaları tuwǵradan-tuwrı ózgeriwshiler bóliminde TURE bólimisiz de beriliwi múmkin, yaǵnıy VAR A: (qıs, báhár, jaz, gúz) ;

Hár bir konstanta tártip nomerine iye bolıp, esaplaw 0 den baslanadı, yaǵnıy qıs-0, báhár-1, jaz-2, gúz-3 nomerlerine iye. Konstantalar tártiplengeni ushın olarǵa salıstırıw ámelleri <, <=, =,<>, >=, > hám ORD, PRED, SUCC sonday-aq standart funksiyalardı qollanıw múmkin.

Mısal.

Bizge haywanlardıń ataması berilgen. Bul dizimdegi jolbarıstıń tártip nomeri hámtúlkiden keyin turǵan haywannıń tártip nomeri anıqlansın.

PROGRAM_ANIKLASh (INPUT, OUT);

TYPE_haywan=(túlki, qasqır, qoyan, zebra, jolbarıs, arıslan, ayıw, begemot, búrgit,

bars)

VAR P1, P2 : haywan

7

N1, N2 : INTEGER; BEGIN

P1: = jolbarıs ;

P2: = SUCC (túlki) ;

N1: = ORD (P1) +1 ;

N2: = ORD (P2) +1;

WRITELN (`TAPTIB nomeri jolbarıs =` , N1: 2) ;

WRITELN (` túlkiden keyin turǵan haywannıń tártip nomeri = ` , N2:2)END.

Haywanlardıń tártipleniw nomeri nolden baslanǵanlıǵı sebepli, olardıń haqıyqıy tártip nomerin anıqlaw ushın N1 hám N2 ge 1 qosıw kerek boladı.

Shegaralanǵan yaki diapazonlı túrler

Egerde qandayda bir ózgeriwshi óziniń túrindegi mánislerdiń hámmesin qabıl etpesten, tek qandayda bir shegaralanǵan aralıq mánislerin qabıl etse, ol jaǵdayda bul ózgeriwshini shegaralanǵan túr dep qaraw múmkin boladı.

Máselen, túrlerdi súwretlew bóliminde jıldıń ayları kórsetilgen bolsa, yaǵnıy TURE AY = ( yanvar, fevral, mart, aprel, may, iyun, iyul, avgust, sentyabr, oktyabr, noyabr, dekabr); biraq máseleni sheshiwde tek jıldıń jaz ayı qatnassa, ol jaǵdayda shegaralanǵan túrdi tómendegishe jazıw múmkin.

TYPE JAZ = IYuN..AVGUST ; hám ol jıl aylarınıń bir bólegin payda etedi.

Bul jaǵdayda Jaz túri AY túrinen «kesip» alınǵan bolıp, Jaz túrine salıstırǵanda AY baza esaplanadı.

Mısaldan kórinip turıptı, shegaralanǵan túrlerde konstantalardıń baslanǵısh hám aqırǵı mánisleri kórilip atırǵan diapazon ushın beriledi hám bir-birinen (..) gorizontal eki noqat penen ajıratıladı .

Shegaralanǵan túrdiń ulıwma kórinisi tómendegishe: TYPE túr atama konstantası;

Bunday túr tómendegi qaǵıydalarǵa boysınıwı kerek :

1)Eki shegara konstantaları bir qıylı túrde bolıwı kerek;

2)Baza túri sıpatında ápiwayı túrlerdiń qálegeninen paydalanıwı múmkin, tek haqıyqıytúr (REAL) bolmasın.

3)Shegaralanǵan túrde baslanǵısh konstanta aqırǵı konstantadan úlken bolmawı kerek .

Qadaǵalaw sorawları

1.Maǵlıwmatlar strukturasın tiykarǵı xarakteristikası neden ibarat?

2.Maǵlıwmatlardıń qanday túrlerin bilesiz?

3.Pútin túrdegi maǵlıwmatlar ústinde qanday ámellerdi orınlaw múmkin?

4.Maǵlıwmatlardıń bul túrinde qanday ámeller bar?

5.CHAR túriniń strukturası qanday?

6.Belgili túrden qanday ámellerdi orınlaw múmkin?

7.Kórsetkishli túr maǵlıwmatı járdeminde neni esaplaw múmkin?

8.Maǵlıwmatlardıń sanalatuǵın túri degen ne?

9.Diapazonlı túr qanday beriledi?

8

3-Leksiya. Statikalıq túrdegi maǵlıwmatlar strukturası (2 saat)

Reje:

1.Vektorlar.

2.Massivler.

3.Jazıwlar.

4.Kesteler.

1. Vektorlar

Vektor – bul eń ápiwayı statikalıq hám sızıqlı tártiplestirilgen struktura. Bul strukturadaǵı elementler arasındaǵı qatnas olardıń qatań izbe-izligi kórinsinde ańlatılıwı esaplanadı (qarań, sızılma).

Vektordıń hár bir elementi onıń vektordaǵı ornın anıqlawshı (kórsetiwshi) óziniń indeksine iye

boladı. Indeksler pútin san bolǵanlıǵı sebepli olar ústinde bir neshe ámellerdi ámelge asırıw múmkin hámde múrájátti logikalıq basqıshta elementtiń strukturadaǵı ornın anıqlaw múmkin. Vektordıń elementine múrájáát qılıw ushın vektordıń atın hám elementtiń indeksin kórsetiw jeterli boladı.

Programmada vektordı járiyalaw ushın onıń atın, elementler sanın hám olardıń túrin kórsetiw

kerek

Máselen: var

M1: Array [1..100] of integer; M2: Array [1..10] of real;

Vektor elementlerdiń barlıǵı tek ǵana bir túrge tiyisli maǵlıwmatlardan ibarathámde olardıń sanı aldınnan anıq bolıwı lazım.

2. Massivler

Ulıwma alǵanda massiv elementi bul vektor elementi bolıp, onıń elementi de strukturaelementi bolıp esaplanadı(qarań. sızılma).

Eki ólshemli massiv elementine múrájátti ámelge asırıw ushın onıń indeksi mánisleri zárúr boladı. Fizikalıq basqıshta eki ólshemli massiv te tap bir ólshemli (vektor) massiv kibi kóriniske iye boladı hámde translyatorlar massivti qatar yaki baǵana kórinisinde ańlatadı.

3. Jazıw

Jazıw – maydan dep atalıwshı shekli sandaǵı maǵlıwmatlar strukturası. Jazıw izbe-iz túrdegi maǵlıwmatlar strukturasın ańlatıp, logikalıq súwretleniwde de fizikalıq súwretleniwde de struktura elementleri izbe-iz jaylasqan boladı. Jazıwdıń massivten parqı sonnan iborat, onıń elementleri hár qıylı túrlerge tiyisli bolǵan toplamnan ibarat bolıwı múmkin. Jazıwda maǵlıwmat elementleri kóbinese jazıw maydanları dep te ataladı.

Jazıwdı járiyalawdıń logikalıq kórinisi tómendegishe:

<túr atı> = record <maydanlar dizimi> end maydanlar arasına ; belgisi qoyıladı.

Máselen: Type

BirthDay = Record

Day, Month:Byte; Year:Word;

End;

Var

a,b:BirthDay;

9