Php múmkinshilikleri

«PHP de hár qanday programma atqarsa boladı»,- degen edi onıń jaratıwshısı. Birinshi náwbette PHP tili server tárepinen atqarıladıǵan skriptler jaratıw ushın paydalanıladı ,atap aytqanda sol sebepli ol jaratılǵan. PHP tili qálegen CGI-skriptleri máselelerin sheshiwge hám bunnan tısqarı html formalı maǵlıwmatlardı qayta islewge hámde dinamikalıq túrde html betlerdi islep shıǵıwǵa ılayıq. Biraq PHP tili paydalanılatuǵın basqa tarawlar da bar. Bul tarawlardı biz ush tiykarǵı bólekke bólemiz:

Birinshi tarawdıń - biz joqarıda aytıp ótkenimizdek, server tárepinen atqarıladıǵan qosımshalar (skriptler) jaratıw. PHP tili bunday túrdegi skriptlerdi jaratıw ushın júdá keń qollanıladı. Bunday jumıs kórsetiw ushın PHP-parser (yaǵnıy php-skriptlerdi qayta isleytuǵın) hám skriptlerdi qayta isleytuǵın web-server, skriptlerdi nátiyjesin kóriw ushın brauzer hám álbette php-kodın jazıw ushın qanday sonda da tekst redaktorı kerek boladı. PHP-parser CGI-programmalar kórinisinde yamasa server modulları kórinisinde tarqalǵan. Onı hám web-serverdi kompyuterimizga qanday ornatamız, biz bul haqqında keyin kórip ótemiz..

Ekinshi tarawdıń - buyrıqlar qatarıda atqarıladıǵan skriptlerdi jaratıw. Yaǵnıy PHP tili járdeminde qandayda bir-bir kompyuterde brauzer hám web-serverlerden mustahil túrde ózi atqarıladıǵan skriptlerdi da jaratıw múmkin. Bul jumıslardı orınlaw ushın hesh bolmaǵanda PHP-parser (bul jaǵdayda biz onı buyrıqlar qatarı interpretatori (CLI, command line interpreter) dep ataymız) talap etiledi. Bunday islew usılı hár qıylı máselelerdi joybarlaw járdeminde atqarılıwı ushın kerek bolǵan skriptler yamasa ápiwayı tekstti qayta islew ushın kerek bolǵan máselege uqsaw isleydi.

Úshinshi tarawdıń - bul klient tárepinen atqarıladıǵan GUI-qosımshalardı (grafik interfeys) jaratıw. Bul tarawdıń PHP tilin endigina úyreneyotgan paydalanıwshılar ushın onsha zárúrli bolmaǵan soha bolıp tabıladı. Biraqagarda siz PHP tilin oyıq úyrengen bolsańız, bul tarawdıń siz ushın talay zárúrli bolıp tabıladı. PHP tilin bul tarawǵa qóllaw ushın php keńeytpeli arnawlı járdemshi - PHP-GTK talap etiledi.

Sonday etip, PHP tilin qollanılıw tarawları keń hám hár qıylısha bolıp tabıladı. Joqarıdaǵı máselelerdi yecha alatuǵın basqa hár qıylısha programmalastırıw tilleri da bar, ol jaǵdayda ne ushın PHP tilin úyreniwimiz kerek? Ol til bizge ne beredi? Birinshiden, PHP tili úyreniw ushın júdá qolay. PHP tilin sintaksisi tiykarǵı qaǵıydaları hám islew principi menen jetkiliklishe tanısıp shıǵıp ózińizni jeke programmasıngizni tuzib kórip, keyininen onı basqa programmalastırıw tillerinde dúzilgen variantları menen salıwtirsangiz buǵan guwası bolasız.

Ekinshiden, PHP tili barlıq bizge belgili platformalarda, barlıq operatsion sistemalarda hámde hár qıylısha serverlerde erkin isley aladı. Bul ayrıqshalıq júdá zárúrli. Mısalı, kimdir Windows operatsion sistemadan Linux operatsion sistemaǵa yamasa IIS serverden Apache serverge ótmoqchi bolsa PHP tilin úyreniwi shárt..

PHP programmalastırıw tilinde programmalastırıwdıń ekew hámmege tuwri keletuǵın paradigmalari isletiledi, bular proceduralı hám ob'ektli programmalastırıw. PHP4 programmalastırıw tili proceduralı programmalastırıwdı pútkilley qollap quwatlaydı, Biraq ob'ektli stildegi programmalardı da qollasa boladı. PHP5 programmalastırıw tiliniń birinshi testlew versiyasında PHP4 programmalastırıw tilinde ushraytuǵın ob'ektke jóneltirilgen programmalastırıw modelleriniń kemshilikleri toldırılǵan. Sonday etip, Házirde tanıw bolıp ulgurgan islew principin tańlaw kerek.

Egerde PHP tilin Házirgi múmkinshilikleri tuwrısında soylesetuǵın bolsaq, ol halda biz PHP tilin birinshi versiyasınan talay jıraqlashib ketken bólemiz. PHP programmalastırıw tili járdeminde suwretler, PDF-fayllar, flesh-rolikler jaratıw múmkin; Házirgi waqıttaǵı zamanagóy maǵlıwmatlar bazasın qollap quwatlaydı; qálegen tekstli fayl formatları menen, hámde XML hám fayllar sisteması menen isleytuǵın funksiyalar da qosılǵan. PHP tili hár qıylı servislar ortasındaǵı protokollardıń óz-ara baylanısını qollap quwatlaydı. Bularǵa mısal papkalarǵa kiriwdi basqarıw protokolı LDAP, tarmaq apparatları menen isleytuǵın protokol SNMP, maǵlıwmatlardı uzatıw protokolları IMAP, NNTP hámde POP3, gipertekstlarni uzatıw protokolı HTTP hám basqalardı alıw múmkin.

PHP programmalastırıw tilin hár qıylı programmalastırıw tilleri ortasındaǵı óz-ara baylanısıǵa dıqqattı qaratsak, buǵan Java programmalastırıw tilin aytıp ótiw kerek, Java programmalastırıw tili ob'ektlerin PHP tili óz ob'ektleri sıpatında qaraydı. Ob'ektlerge múrájet sıpatında CORBA keńeytpesidan paydalanıladı.

Tekstli informaciyalar menen islew ushın PHP tili ózine Perl programmalastırıw tilindegi tártiplengen ańlatpalar menen isley alatuǵın mexanizmlardı (úlken bolmaǵan ózgerislersiz) hám UNIX-sistemasın miyraslar etip aladı. XML-hújjetlerin qayta islew ushın standart sıpatında DOM hám SAX, XSLT-transformatsiyasi ushın API den paydalanıwı múmkin.

Elektron sawda qosımshaların jaratıw ushın bir qatar tólewdi ámelge asıratuǵın Cybercash, CyberMUT, VeriSign Payflow Pro hámde CCVS sıyaqlı paydalı funksiyalar bar.