Сыртқы консалтиӊ

Егер шешим тури жеткизип берувчилар тəрепинен усыныс этилаётган болса, усыныплар, ислеп чиқарувчиларныӊ маслығын таҳлил қылыў ушын учинчи фирмаларни жалб қылыў харажатлари юзага келиўи мумкин.

Ички иш -

• компания ҳуқуқий хызметиныӊ иши;

• жеткизип бериўлар бўлиминыӊ иши.

Қаридар – қосымша техникани яна сотиб алыў мумкин; бул кўпинча унумдорликныӊ талаб қилинаётган даражасига эришиш ушын ERP системасынӊ МББТ серверлари ҳəм қолланбаларига болған талабларини етарлича баҳолай олмаслик менен байланыслы.

Сыртқы консалтиӊ – системаны ишлата бошлаш, сол менен бирге келгуси процесслерни моделлаштириш, системаныӊ дизайни, пайдаланыўшыларни ўқитиш, системаны сынаўдан ўтказиш, Мағлыўматларни тайарлаў ҳəм юклаш, пайдаланыўшыларни жаӊа системада ислеўига өтиў процессинде қўллаб-қувватлаш бойынша бəрше ишлар комплекси.

Ички иш – келгуси процесслерныӊ моделини ислеп шығып ҳəм тасдиқлаш, жаӊа системада ислеўига ўқитиш ушын ходимлар вақти, системаны сынаўдан ўтказишда иштирок етиў.

Тахминан системаны жариялаған етиў нархини ўртача базар системалар ушын программалық тəминаттыӊ қиймати менен таққослаганда, 1:1,5 нисбатда ҳəм йирик базар системалар ушын 1:3 нисбатда баҳолаш мумкин. Бунда SAP R/3 киби системада өнимни өз нархи, мəселен, Axapta системага нисбатан бирқанша жоқары бўлади; бир иш жойини жариялаған қылыўдыӊ салыўтирма қиймати SAP да 5 марта жоқарыдир. Системаны тыӊлаўда оған тез өзгериўшеӊ базар мутажликлери шароитида шубҳасиз зарур болатуғын ўзгартиришлар киритиў қанчалик көп меҳнат талаб етиўини баҳолаш лазым. Мураккаб тузилган ички жараёнли системада бундай хилдаги ўзгартиржумыслары бажаришга бирқанша көп меҳнат кетади. Соныӊ дек, мослашув процессини осонлаштириш ушын ўрнатилган қолай программалаш тилиныӊ бар болғанлигига эътибор бериш керак. Microsoft Business Solutions қонунчиликка тўлиқ мос келедиган системаларни жеткизип беради. Бырақ система қанчалик мураккаб болса, бул маслықни орайдан туриб тəминлеў шунчалик қийин бўлади. Сондай қылып, мураккаб системаларда, одатда, маслық ўазийпалари ички персонал яки жариялаған етиўни ўтказаётган компания тəрепинен ҳал этилади. Иккала ҳалатда ҳам бундай системаны қолланыўда тутыныўшы ушын ийелик қылыў қиймати ошади.

Системаны қолланыў процессинде системаны қоллаўныӊ шөлкемлестириў доираларини кеӊайтириш зарурлики пайда бўлади, бул қаридар, система ҳəм амалий программалық таъминот ушын қосымша ҳарежетлерди талаб қылады.

Сыртқы консалтиӊ – турли хилдаги ўазийпаларни шешиў ушын талаб қилинади:

• жаӊа ходимларни ўқитиш;

• Мағлыўматларни тексериў;

• ҳисоботларныӊ жаӊа шаклларини ислеп шығып;

• маҳаллий қонунчиликныӊ өзгериўи менен байланыслы ўзгаржумыслары жариялаған етиў;

• жаӊа йўналишлар, бўлимлар ҳəм басқаларныӊ пайда болыўы менен байланыслы системаныӊ жаӊа функцияларини жариялаған етиў.

Ички иш -

• системаны қамраб олган инфратузилма; сол менен бирге қаридар, операцион системалар, МББТ серверлари, иш қобилиятини қўллаб-қувватлаш;

• ERP системасынӊ басқа қолланбалар менен интеграцияси қуралларын қўллаб-қувватлаш;

• Мағлыўматларни мунтазам заҳиралаш.

Вақт өтиўи менен системаны натек худудий тəрептен кеӊайтириш, яғыный унда ишловчи персоналныӊ сонини ошириш, бəлки системаны қоллаўныӊ функционал соҳаларини кеӊайтириш ҳам талаб қилинади, бул қаридар, система ҳəм амалий программалық таъминот ушын қосымша ҳарежетлерди талаб қылады. Соныӊ ушын лойиҳа бойынша ҳарежетлерди режелестириўда система раўажланыўиныӊ бəрше мумкин болған истиқболларини кўзда тутыў жуда ахмиетлидир.

Сыртқы консалтиӊ

• бизнес процесслерныӊ реинженириӊи;

• системаны азғана яки тўлиқ қайта жариялаған етиў.

Ички иш – кам яки көп кўламда, худди системаны жариялаған етиў процессиндегидек.

Қаридар ҳəм система программалық тəминатты оныӊ аппарат платформаси, ишлатилаётган операцион системалар ҳəм система ишлайдиган МББТ өз соҳасидаги индустриал стандарт ҳəм ERP система ислеп чиқарувчилари орасида қанчалик тарқалганлиги есапланады. Егер сондай болса, кейиӊи системаны сатып қылыў компанияға арзонроққа тушиши аниқдир. Сыртқы консалтиӊ Мағлыўматларни жаӊа системага кўчириб ўтказиш ҳəм трансформация қылыўни пайда қылыў қанчалик мураккаб ҳəм көп меҳнат талаб алыўыдир.

Егер компанияныӊ лойиҳани жариялаған етиў менен байланыслы таваккалчилиги көрип чиқилмаса, системаныӊ режадаги ялпи қийматини ҳисоблаш тўлиқ бўлмайди, чунки оларды ми не л қылыў яки оларды ҳақиқатда бартараф етиў ишлари компания ушын қосымша ресурсларни сарфлашни аӊлатади, болардыӊ тикарғылари:

1) жариялаған яки талаб этиладиган бизнес процесслер ушын ДТ функционаллигиныӊ мос эмаслиги:

a) «кўп тўлаш» – яқин келажак (~ 2 йил)да ишлатилмайдиган функционалликка ҳақ тўланади яки

b) «кучсиз система» – ДТ талаб этилаётган процесслерни автоматластырыў ушын зарур функционалликка ийе эмас;

2) системаны жариялаған етиў сметасидан ошиб кетиш (маслаҳат хызметлари):

a) лойиҳа кўламларини етарлича баҳолай олмаслик,

b) өз инсон ресурсларини ортиқча баҳолаб юбарыў: талаб этилаётган мутахассисларни ёллашныӊ иложи йўқлиги, лойиҳада иштирок етиў ушын вақт ажратəўныӊ иложи йўқлиги ва, ниҳоят, етарли бўлмаган профессионал тайёргарлик,

c) жариялаған етиў лойиҳасини қониқарсиз тарзда басқарыў;

3) жариялаған етиўныӊ итератив процесси:

a) узоққа чўзиладиган жариялаған етиў ҳолатида, бизнесни юритишныӊ устувор йўналишлари ҳəм усуллари (нобарқарор шароитда) өзгериўи мумкин, демак жариялаған етилген система оны қолланыўга топшириш вақтида бизнесныӊ жариялаған талапларына мос келмайди,

b) бизнес-процесслерни кейинчалик системаныӊ функционаллигига ўтказиш ушын бизнес-процесслерни бирқанша батафсил қайта ислеўини талаб қылатуғын система корхонага ички процесслерни базардыӊ сыртқы шартларига мослаштириш ушын «тезда» қайта қуришга имкан бермайди;

4) корхона иш пайдадорлигиныӊ пасайиши:

a) персоналныӊ ўзгаржумысларға қарши шығыпи,

b) системадаги ички информацион оқимларини, ҳаттоки өз соҳасида жəҳəн тажрибасиныӊ еӊ яхши ютуқлари болса ҳам, маҳаллий шароитларда тўлиқ яки улыўма қўллаб бўлмайди,

c) жариялаған етиўныӊ узоқ процесси оған корхона экспертлариныӊ ҳар дайым ҳəм соныӊ дек узоқ вақт жалб қилинишини талаб қылады,

d) мураккаб система узоқ оқытыўды ҳəм тажрибасиз сонғы пайдаланыўшыларныӊ мослашишига көп вақт талаб қылады.

Бизнес ушын қизиқарли бул бўлимныӊ хулосасида сонғы ўақытдаги еӊ машҳур ERP-даъвогарлар: Microsoft Navision Axapta ҳəм SAP R/3 га тўхталиб өтиў жоиз эди. ДТ ушын лицензия, техник қўллаб-қувватлаш, МББТ, сервер қаридариныӊ қиймати киби нарх параметрларини қиёслаш устида тўхталиб ўтирмаймиз-да, бул системаларни жариялаған етиў бойынша бир неча тусиниклар бериб ўтамиз.

Бой функционалликныӊ бар болғанлиги ERP система ушын улкен ютуқ есапланады, бырақ сондай болыўы мумкин, олардыӊ еӊ зўри оддий калькулятор яки солиқ ҳисоботини тайарлаў воситаси сыпатында ишлатилиши ҳам мумкин. бул ерда бир неча сабаблар болыўы мумкин – жариялаған етиўни əмелге оширувчи маслаҳатчи компанияни нотўғри тыӊлаўдан тортиб лойиҳаныӊ мақсад ҳəм ўазийпаларини нотўғри ифодалашгача. Ҳəзир сотиб оламиз, болатуғын болса, бўлсин, керак бўлиб қолар яки кейин бир гап бўлар киби сабаблар болса кўпинча етарлича баҳоланмайдиган қосымша ресурслар сарфланишига алып келеди. Жариялаған етиў компанияныӊ бизнес-процесслерида жиддий ўзгаришлар юз беришини кўзда тутади, бул ўзгаришлар жариялаған етиў услубияти ҳəм жариялаған этилаётган ERP-системасынӊ бар болған функционаллиги оқибатида юз беради. SAP R/3 тоифасидаги системалар ушын умумқабул қилиӊан жариялаған етиў амалиёти – компаниядаги процесслерни системаныӊ бар болған бой функционаллилигига тортиш, бул болса ўз-ўқарсыан компания жариялаған етиў лойиҳасини басқарыў харажатлариныӊ сезилерли ошишига, соныӊ дек, қатъий əмелге оширилган алгоритмларга мувофиқ өз процесслериныӊ ўзгаржумысларға алып келеди.

Ўртача тоифадаги диерли бəрше системаларни ҳəм хусусан, бул тоифаныӊ яхши вакиллари сыпатында MS Navision Attain ҳəм Axapta системаларни жариялаған етиў услубиятига кархананыӊ талаб этилаётган процесслерига мослашувчанлигига бошидан мөлжелланиши хосдир, яғыный жариялаған етиў фокуси системаныӊ функционаллилигига эмас, буйыртпашыныӊ процесслерига қаратилған. ERP-системада интеграция қилиӊан, жоқары баўаналы ҳəм тўлиқ функционал ислеп шығып муҳити бар болған болғанида болса жариялаған етиў командасиныӊ қўлидан чиққан ҳақиқий санъат асари болатуғын системаны жаратыў мумкиндир.

Система шығымларын кўпайтирувчи яна бир ахмиетли жиҳат - жариялаған етиў лойиҳасида ишлайдиган ҳəм кейин системаны қўллаб-қувватлайдиган система функционаллигиныӊ турли соҳалари бойынша мутахассислар сони есапланады. Системаныӊ функционаллилиги қанчалик улкан болса ҳəм ол қанчалик кеӊ қамровли ҳəм универсал ҳисобланса, оны биладиган мутахассислар шунчалик тор соҳада ихтисослашган бўлади ҳəм улар меҳнат базарыда шунчалик қиммат туради. Бинобарин, бир хил ўазийпани шешиў лойиҳасида иштирок этаётган функционал мутахассислар сони MS Navision Axapta га қараганда SAP R/3 ҳəм Ora­cle e-Business да көбирек бўлади. Əмелге оширилган лойиҳаларныӊ көплеген режаларини таҳлил қылыў тикарында бундай ошиш коэффициенти 250% га яқинни пайда көреди.

Соныӊ дек, ERP системасын матн муҳаррирлари, электрон кестелар, почта хызметлари, ҳужжатлар айланысы системалар ҳəм басқалар киби компанияда қоланатуғын басқа back-office ҳəм front-office қолланбалари менен биргеликте қолланыў ҳəм интеграция қылыўдыӊ зарурлиги туўрысындағы умытбалық керак. Компьютер технологиялариныӊ көплеген тараўларында де-факто стандарти есапланатуғын Microsoft ныӊ жалғыз технологияларды қолланыў Mi­crosoft Navision Attain ҳəм Axapta системаларды олардыӊ бəсекичилеридиӊ сезилерли дарежеде ажратиб көрсетти. Соны яадда тутыў зарур, кархананыӊ комплекс басқарыў системасын тыӊлаўи оддий тадбир эмас, көншилик ҳолларда бул пул мəселеси эмас – ERP системасын жариялаған етиўга улкен миқдорда ресурслар инвестиция қылыўдыӊ кераклиги яки керакмаслиги бул компанияныӊ базардаги бəсекибардошлилиги ҳəм жетекшилилигини қўллаб-қувватлаш мəселесидир. Системага сарфлаӊан инвестицияларныӊ қайтыўи компанияныӊ жаӊа бизнес процессиндеги қобилияти менен аниқланади. бул борада ийелик қылыў шығымларын режелестириў хəм есапқа алыў лазым.