Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь

Установа адукацыі

«Брэсцкі дзяржаўны універсітэт імя А.С. Пушкіна»

Кафедра гісторыі

славянскіх народаў

ГІСТОРЫЯ ЎСХОДНІХ СЛАВЯН

Планы семінарскіх заняткаў,

пытанні да экзаменаў, спіс рэкамендуемай літаратуры

для студэнтаў І курса гістарычнага факультэта (стацыянар і АЗН)

АЎТАР-СКЛАДАЛЬНІК:

САВІЧ А.А., кандыдат гістарычных

навук, дацэнт 

БРЭСТ – 2010

ПЫТАННІ

да экзамена па "Гісторыі ўсходніх славян (VI – першая трэць ХІІ стст.)"

для студэнтаў 1 курса (стацыянар і АЗН)

1. Прадмет і задачы курса "Гісторыя ўсходніх славян"

2. Гістарыяграфія і крыніцы.

3. Старажытныя аўтары аб гісторыі славян (грэчаскія, рымскія, візантыйскія, заходнееўрапейскія, арабскія, скандынаўскія сагі,”Велесава кніга”).

4. "Аповесць мінулых часоў" як крыніца па гісторыі ўсходніх славян.

5. Індаеўрапейскае насельніцтва на ўсходнеславянскіх землях.

6. Пытанне аб прарадзіме славян. Засяленне славянамі Усходняй Еўропы.

7. Племянныя саюзы ўсходніх славян.

8. Сацыяльна-эканамічныя адносіны і грамадскі лад усходніх славян VI-IX стст.

9. Сацыяльна-палітычная гісторыя ўсходніх славян у VI-IX стст.

10. Сельская гаспадарка.

11. Развіццё феадальных адносін ва ўсходніх славян.

12. Шматукладнасць эканомікі.

13. Рамяство і гандаль ва ўсходніх славян.

14. Нарманская тэорыя: стварэнне, сутнасць.

15. Антынарманская тэорыя: перадумовы з'яўлення, асноўныя пазіцыі.

16. Прычыны ўтварэння дзяржавы і яе прыкметы. “Кіеўская Русь”.

17. Сацыяльна-палітычная гісторыя ўсходніх славян у VI-IX стст.

18. Дахрысціянскія вераванні ўсходніх славян.

19. Прызванне варагаў. Рурык.

20. Стварэнне Кіеўскай дзяржавы. Алег.

21. Сутнасць "Кіеўскай Русі" як дзяржавы. Поліэтнічнасць "Кіеўскай Русі.

22. Кіеўская Русь у першай палове X ст. Ігар.

23. Дзяржаўная дзейнасць княгіні Вольгі.

24. Кіеўская дзяржава ў часы Святаслава.

25. Барацьба за ўладу паміж Святаславічамі.

26. Кіеўская Русь у часы Уладзіміра Святаславіча.

27. Прычыны прыняцца хрысціянства ўсходнімі славянамі. Прыняцце хрысціянства Кіевам і Ноўгарадам.

28. Роля і месца хрысціянства ў жыцці ўсходніх славян у Х-ХІІ стст. Распаўсюджванне хрысціянства на беларускіх землях.

29. Дынастычная барацьба ў пачатку XI ст.

30. Кіеўская дзяржава ў часы Яраслава Мудрага.

31. Кіеўская дзяржава ў другой палове XI ст. Яраславічы.

32. Кіеўская дзяржава ў першай трэці XII стст.

33. Полацкае княства ў X - пачатку XI стст. Дзейнасць Брачыслава.

34. Полацкае княства ў часы Усяслава Чарадзея.

35. Узаемаадносіны ўсходніх славян з печанегамі і полаўцамі.

36. Ваенныя паходы на Візантыю.

37. Сацыяльна-эканамічныя адносіны і грамадска-палітычны лад ва ўсходніх славян (Х-ХІІ стст.).

38. "Руская праўда" як крыніца аб сацыяльна-эканамічных адносінах ХІ-ХІІ стст.

39. Феадальная гаспадарка. Формы і віды феадальнага землеўладання.

40. Сельская абшчына ва ўсходніх славян.

41. Катэгорыі залежнага насельніцтва па "Рускай праўдзе".

42. Народныя хваляванні ХІ-ХІІ ст. і развіццё старажытнарускага заканадаўства.

ТЭМА 1. Пісьмовыя крыніцы па "Гісторыі ўсходніх славян (VI – першая трэць ХІІ стст.)"

1. Усходнія славяне ў творах візантыйскіх аўтараў.

2. Caгі як пісьмовыя крыніцы на гісторыі ўсходніх славян.

3. Арабскія аўтары аб першапачатковай гісторыі ўсходніх славян.

4. Заходнееўрапейскія пісьмовыя крыніцы аб славянах VI-XIII стст.

5. Аповесць мінулых гадоў.

6. Руская праўда.

ЛІТАРАТУРА:

1. Практикум по истории СССР с древнейших времен до конца ХVІІІ века / Составитель В.П. Глаголева. – М., 1976.

2. Сборник документов по истории СССР для семинарских занятий. Ч. 1. ІХ-ХІІІ вв. / Под ред. профессора В.В. Мавродина. – М., 1970.

3. Материалы по истории СССР для семинарских и практических занятий. Вып.1. Древнейшие народы и государства на территории СССР: Учеб. пособие / Под. ред. А.Д. Горского. – М., 1985.

4. Средневековая Русь в текстах и документах: учеб. пособие / Авт.-сост. А.В. Мартынюк. – Минск, 2005.

5. Карамзин М.Н. История государства Российского (любое издание).

6. Ключевский В.О. Полный курс русской истории (любое издание).

7. Заичкин И.А., Почкаев И.H. Русская история: популярный очерк. IX – середина XVIII века. – M., 1992.

8. История Отечества: люди, идеи, решения. Очерки истории России IX – начала XX в. – М., 1991.

9. Гумилев Л.Н. От Руси к России: очерки этнической истории. – М., 1992.

10. Древняя Русь в свете зарубежных источников / Под ред. Е.А. Мельниковой. – М., 1999.

11. Загарульскі Э.М. Заходняя Русь: ІХ-ХІІІ стст.: Вучэб. дапамож. – Мн., 1998.

12. "Великая хроника о Польше, Руси и её соседях. – М., 1987.

13. Кузьмин А.Г. Русские летописи как источник по истории древней Руси. – Рязань, 1969.

8. Кузьмин А.Г. Начальные этапы древнерусского летописания. - М., 1977.

9. Рыбаков Б,А. Киевская Русь. - М., 1983.

14. Рыбаков Б.А. Мир истории. Начальные века русской истории. – M., 1987.

15. Рыбаков Б.А. Древняя Русь. Сказания. Былины. Летописи. – М., 1963.

16. Тихомиров М.Н. Пособие для изучения Русской правды. – М., 1953.

17. Юшков С.В. Русская правда: Происхождение, источники, её значение. – М., 1950.

ТЭМА 2. Насельніцтва ўсходнеславянскіх зямель у VI - ХШ стст.

1. Даіндаеўрапейскае насельніцтва Усходняй Еўропы.

2. З'яўденне на ўсходнеславянскіх землях індаеўрапейскіх плямёнаў. Роля

індаеўрапейцаў у этнагенэзе ўсходніх славян.

3. Пытанне аб прарадзіме славян.

4. Славянская каланізацыя Усходняй Еўропы. Племянныя саюзы ўсходніх

славян.

ЛІТАРАТУРА:

1. Практикум по истории СССР с древнейших времен до конца ХVІІІ века / Составитель В.П. Глаголева. – М., 1976.

2. Сборник документов по истории СССР для семинарских занятий. Ч. 1. ІХ-ХІІІ вв. / Под ред. профессора В.В. Мавродина. – М., 1970.

3. Материалы по истории СССР для семинарских и практических занятий. Вып.1. Древнейшие народы и государства на территории СССР: Учеб. пособие / Под. ред. А.Д. Горского. – М., 1985.

4. Средневековая Русь в текстах и документах: учеб. пособие / Авт.-сост. А.В. Мартынюк. – Минск, 2005.

5. Карамзин М.Н. История государства Российского (любое издание).

6. Ключевский В.О. Полный курс русской истории (любое издание).

7. Очерки истории СССР. Первобытно-общинный строй и первые государственные образования на территории СССР. – М., 1956.

8. Очерки истории СССР. ІХ-ШІІ вв. – М., 1953.

9. История Отечества: люди, идеи, решения. Очерки истории России IX -начала XX в. – М., 1991.

10. Гісторыя Беларусі: У 6 т. Т. 1. Старажытная Беларусь: Ад першапачатковага засялення да сярэдзіны XIII ст. – Мн., 2000.

11. Нарысы гісторыі Беларусі. Т. 1. – Мн., 1994.

12. Греков Б.Д. Киевская Русь. – М., 1953.

13. Гумилев JI.Н. От Руси к России: очерки этнической истории. – М., 1992.

14. Загарульскі Э.М. Заходняя Русь: ІХ-ХІІІ стст.: Вучэб. дапамож. –

Мн., 1998.

15. Загорульский Э.М. Новое в истории восточных славян // Гісторыя:

праблемы выкладання. – 1987. – № 3. С. 108-116.

16. Поболь Л.Д. Проблемы славянского этногенеза. – Мн., 1982.

17. Рыбаков Б.А. Киевская Русь. – М., 1983.

18. Рыбаков Б.А. Мир истории. Начальные века русской истории. – М., 1987.

19.Седов В.В. Восточные славяне VI-XIII вв. – М., 1982.

20.Седов В.В. Происхождение и ранняя история славян. – М., 1979.

21. Третьяков П.Н. Восточнославянские племена. – М., 1953.

22. Лойка Л. Этнагенез беларусаў на фоне гісторыі і геапалітыкі // Бел. мінуўшчына. – 1997. – № 4-5.

23. Штыхаў Г. Вытокі беларускай народнасці // Бел. мінуўшчына. – 1993. – № 2. – С. 5-8.

24. Сувалаў А. Вытокі этнагенезу беларусаў // Бел. мінуўшчына. – 1993. – № 3-4. – С. 10-11.

25. Третьяков П.Н. Восточнославянские племена. - М., 1953.

26. Рассадин С. Первые славяне. – Мн., 2008.

ТЭМА 3. Сацыяльна-эканамічная адносіны ўсходніх славян у VI-ХІ стст.

1. Сельская гаспадарка.

2. Рамёствы і промыслы. Гандлёвыя адносіны.

3. Шматукладнасць гаспадаркі.

4. Развіццё феадальных адносін ва ўсходніх славян.

5. Падаткавая сістэма. Даніна, палюддзе.

6. Грамадскае жьщцё. Сацыяльная дыферэнцыяцыя.

ЛІТАРАТУРА:

1. Практикум по истории СССР с древнейших времен до конца ХVІІІ века / Составитель В.П. Глаголева. – М., 1976.

2. Сборник документов по истории СССР для семинарских занятий. Ч. 1. ІХ-ХІІІ вв. / Под ред. профессора В.В. Мавродина. – М., 1970.

3. Материалы по истории СССР для семинарских и практических занятий. Вып.1. Древнейшие народы и государства на территории СССР: Учеб. пособие / Под. ред. А.Д. Горского. – М., 1985.

4. Средневековая Русь в текстах и документах: учеб. пособие / Авт.-сост. А.В. Мартынюк. – Минск, 2005.

5. Карамзин М.Н. История государства Российского (любое издание).

6. Ключевский В.О. Полный курс русской истории (любое издание).

7. Заичкин Н.А., Почкаев И.Н. Русская история: популярный очерк. IX -середина XVIII века. – М., 1992.

8. Рыбаков Б.А. Ремесло Древней Руси. – М., 1948.

9. Очерки истории СССР. ІХ-ХІІІ вв. – М., 1953.

10. История Отечества: люди, идеи, решения. Очерки истории России IX -начала XX в. – М., 1991.

11. Гісторыя Беларусі: У 6 т. Т. 1. Старажытная Беларусь: Ад першапачатковага засялення да сярэдзіны XIII ст. – Мн., 2000.

12. Нарысы гісторыі Беларусі. Т. 1. – Мн., 1994.

13. Греков Б.Д. Киевская Русь. – М., 1953.

14. Гумилев JI.Н. От Руси к России: очерки этнической истории. – М., 1992.

15. Загарульскі Э.М. Заходняя Русь: ІХ-ХІІІ стст.: Вучэб. дапамож. – Мн., 1998.

16. Фроянов И.А. Киевская Русь. Очерки социально-экономической истории. – Л., 1974.

17. Греков Б.Д. Крестьяне на Руси с древнейших времен до XVII в. – М., 1952.

ТЭМА 4. Проблемы дзяржаваўтварэння ва ўсходніх славян.

1. Прычыны ўтварэння дзяржавы і яе прыкметы.

2. Нарманская тзорыя: стварэнне, сутнасць.

3. Антынарманская тэорыя: перадумовы з'яўлення, асноўныя пазіцыі.

4. Поліэтнічнасць "Кіеўскай Русі".

Л1ТАРАТУРА: