Диск 9 №2

СҮЗЛЕКЧӘ. СЛОВАРИК. VOCABULAR

Yакыллы – умный- smart

бик –очень-very

былбыл- соловей -

дус –друг-friend

зур –большой-big, large

керергә –зайти-to come in, enter

кечкенә –маленький-little, small

кирәк (түгел) –(не) нужно-need (not) to

кирәкми –не нужно- do not need smth

күзлек –очки-glasses

күңелле –весёлый-cheerful

кызык, кызыклы –интересный-interesting

мөмкин –можно-may, can

мөмкин (түгел) – невозможно-may (not), can (not)

рәхим итегез – добро пожаловать- welcome

рөхсәт итәргә –разрешить-ask permission

сүзлек –словарь-dictionary

сыйфат – 1) качество-quality; 2)прилагательное- adjective

тартым –принадлежность-possessiveness

тиеш – должен -must, have to

тиеш түгел – не должен- must not, do not have to

уку – 1) чтение-reading; 2)учёба- studying

укырга – 1) читать- to read; 2) учиться-to study

урын –место- place

чыгарга –выйти-to go out, leave

эшләргә –работать- to work

ярамый –нельзя-may not, to be not allowed

ярый –можно-may, to be allowed

яшә-ргә –жить-to live

ӘЗЕРЛЕК КУРСЫ. ВВОДНЫЙ КУРС. INTRODUCTORY COURSE

Бишенче дәрес. Пятый урок. Fifth Lesson

1. Телләр белү турында ничек әйтәбез? Как говорим о знании языков? How to speak about knowing languages?

2. Эшнең юнәлеше турында ничек белдерәбез? Как выражаем направление действия? How to denote direction of an action?

3. Кем яки нәрсә кирәклеге турында ничек әйтәбез? Как говорим о нужности кого-нибудь или чего-нибудь? How to express if we need someone or something?

4. Эшнең объекты турында ничек әйтәбез? Как говорим об объекте действия? How to indicate an object of an action?

5. Боеруны һәм үтенечне ничек белдерәбез? Как выражаем повеление и просьбу? How to express a command end a request?

6. Эшнең вакыты турында ничек әйтәбез? Как говорим о времени действия? How to indicate time of an action?

7. Эшнең, кешенең кайда булуы турында ничек әйтәбез? Как говорим о месте действия или человека? How to indicate location of an action or a person?

1.

Телләр белү турында ничек әйтәбез? Как говорим о знании языков?

How to speak about knowing languages?

+1. Тыңлагыз, кабатлагыз һәм укыгыз. Прослушайте, повторите и прочитайте. Listen, repeat and read.

- Динә, Сез ничә тел беләсез?

- Мин өч тел беләм.

- Татарча беләсезме?

- Бераз беләм.

- Ә инглизчә беләсезме?

- Юк, кызганычка каршы, белмим.

- Дина, Вы сколько языков знаете? Dina, how many languages do you know?

- Я знаю три языка. I know three languages.

- Вы знаете по-татарски? Do you speak Tatar?

- Знаю немного. I speak a little.

- А по-английски знаете? And do you speak English?

-

Нет, к сожалению, не знаю. No, unfortunately not.

ИСТӘ КАЛДЫРЫГЫЗ! ЗАПОМНИТЕ! MEMORIZE!

Татар теле- татарча

Рус теле - русча

Инглиз теле- инглизчә

Кытай теле- кытайча

француз теле- французча

алман теле- алманча

төрек теле- төрекчә

япон теле- японча

испан теле- испанча

2. Укыгыз. Прочитайте. Read.

Мин төрекчә яхшы беләм. Син испанча начар беләсең. Ул алманча бераз белә. Без татарча беләбез. Сез инглизчә беләсез. Алар кытайча беләләр.

ИСТӘ КАЛДЫРЫГЫЗ!ЗАПОМНИТЕ! MEMORIZE!

Белергә фигыленең хәзерге заманда зат-сан белән төрләнүе.

Спряжение глагола белергә в настоящем времени.

Conjugation of the verb белергә in the Present tense.

Мин беләм Без беләбез

Син беләсең Сез беләсез

Ул белә Алар беләләр

3. Сорауларны укыгыз һәм җавапларны дәвам итегез.Прочитайте вопросы и продолжите ответы. Read the questions and complete the answers.

Син инглизчә беләсеңме? Әйе, .....................................

Айгөл алманча беләме? Минемчә, ул .............................

Сез татарча беләсезме? Әйе, без ..........................................

Алар төрекчә яхшы беләләрме? Әйе, .............................................

Син ничә тел беләсең? Мин ...................................

4. Җөмләләрне дәвам итегез. Продолжите предложения. Complete the sentences.

Асия ханым төрекчә яхшы ........... Абдулла әфәнде кытайча ......................... Минемчә, сез алманча ...................... Сезнеңчә, ул ..................................? Алар ничә ................................

ИСТӘ КАЛДЫРЫГЫЗ! ЗАПОМНИТЕ!MEMORIZE!

Бел-ергә фигыленең хәзерге заманда юклыкта зат-сан белән төрләнүе.

Спряжение глагола белергә в настоящем времени в отрицательной форме.

Conjugation of the Present Negative form of the verb бел-ергә.

Мин белмим Без белмибез

Син белмисең Сез белмисез

Ул белми Алар белмиләр

+5. Тыңлагыз, кабатлагыз һәм укыгыз. Прослушайте, повторите и прочитайте Listen, repeat and read.

Син төрекчә беләсеңме? Юк, кызганычка каршы, белмим.

Алар испанча яхшы беләләрме? Минемчә, бик яхшы белмиләр.

Ә сез кытайча беләсезме? Юк, без кытайча белмибез.

Бу кеше алманча бераз беләме? Юк, ул алманча белми, французча белә.

6. Диалогларны тулыландырыгыз. Дополните диалоги. Complete the dialogues.

- Иркә, син ...............................?

- Юк, мин алманча ....................

***

- Гафу ит, Гүзәл, .....................?

- Мин испанча бераз ...................

- ........ничә тел ...........................?

- .................................................

2.

Эшнең юнәлешен ничек белдерәбез? Как выражаем направление действия?

How to denote direction of an action?

+7. Тыңлагыз, кабатлагыз һәм укыгыз. Прослушайте, повторите и прочитайте. Listen, repeat and read.

- Бүген кинога барабызмы?

- Яхшы. Мин риза, барабыз.

- Пойдём сегодня в кино? Shall we go to the cinema today?

- Хорошо. Я согласен. Пойдём. OK. I agree, let’s go.

*********

- Сәлам, дустым, кая барасың?

- Дәрескә.

- Привет, друг, куда идёшь? Hi, pal, where are you going?

- На урок. To a lesson.

ИСТӘ КАЛДЫРЫГЫЗ! ЗАПОМНИТЕ! MEMORIZE!

-га/ -гә, -ка/ -кә – юнәлеш килеше кушымчалары- аффиксы направительного падежа - the Dative case endings.

Кая? Куда? Where?: Авылга, шәһәргә, паркка, дәрескә; Мәскәүгә, Казанга, Саратовка, Омскига.

Кемгә? Кому? To who?: миңа – мне –to me; сиңа – тебе- to you.; аңа- ему (ей) –to him (her);. безгә- нам-to us; сезгә- вам-to you; аларга – им –to them

Кая- куда - where – сорау алмашлыгы – вопросительное местоимение -interrogative pronoun.

8. Укыгыз. Прочитайте. Read.

Хәзер мин дәрескә барам. Иртәгә син бассейнга барасыңмы? Ул кибеткә бара. Без мәктәпкә барабыз. Бүген сез кинога барасызмы? Хәзер алар кая баралар?

9. Дөрес әйтегез. Скажите правильно. Say it correctly.

Мин Мәскәү...... барам. Син Саратов..... барасың. Ул Санкт-Петербург....... бара. Без Кытай........ барабыз. Сез Ульяновск....... барасыз. Алар Псков........ баралар.

ИСТӘ КАЛДЫРЫГЫЗ! ЗАПОМНИТЕ!MEMORIZE!

Барырга фигыленең хәзерге заманда зат-сан белән төрләнүе.

Спряжение глагола барырга в настоящем времени.

Conjugation of the verb барырга in the Present tense.

Мин барам Без барабыз

Син барасың Сез барасыз

Ул бара Алар баралар

10. Җавап бирегез. Answer the questions.

Бүген син кая барасың? Сезнеңчә, укучылар иртәгә мәктәпкә баралармы? Дустың кайсы шәһәргә бара? Хәзер әниең базарга барамы? Алар Испаниягә ничә көнгә баралар? Бу студент Америкага ничә айга бара?

11. Җөмләләрне дәвам итегез. Продолжите предложения. Complete the sentences.

Алар дискотекага ................. Без авылга ................. Сәрия апа Парижга .............. Фәрит абый Саратовка .............. Мин Самарага ............... Бу кешеләр кая ....................? Токиога кемнәр ............?

ИСТӘ КАЛДЫРЫГЫЗ! ЗАПОМНИТЕ!MEMORIZE!

Бар-ырга фигыленең хәзерге заманда юклыкта зат-сан белән төрләнүе.

Спряжение глагола барырга в настоящем времени в отрицательной форме.

Conjugation of the Present Negative form of the verb бар-ырга.

Мин бармыйм Без бармыйбыз

Син бармыйсың Сез бармыйсыз

Ул бармый Алар бармыйлар

+12. Тыңлагыз, кабатлагыз һәм укыгыз. Прослушайте, повторите и прочитайте. Listen, repeat and read.

Бүген мин бассейнга бармыйм. Иртәгә син кинога бармыйсың. Минемчә, ул футболга бармый. Иртәгә без театрга бармыйбыз. Сез бу концертка бармыйсыз икән. Минемчә, бүген алар эшкә бармыйлар.

13. Җөмләләрне тулыландырыгыз. Дополните предложения. Complete the sentences.

Кызганычка каршы, мин ................... бармыйм. Минемчә, иртәгә ул .................. бармый. Бүген алар .............. бармыйлар. Айсылу ............... бармый. Хәзер Илдар .................. бармый.

14. Дөрес җавапны табыгыз. Найдите правильный ответ. .................

Мин дискотека......... барам.

1) –да 2) – га 3) – гә

Без Төмән......... барабыз.

1) – дә 2) - га 3) – гә

Бүген алар базар........... бармыйлар.

1) - гә 2) – да 3) – га

Иртәгә ул мәктәп...... бармый.

1) – гә 2) – тә 3) - кә

15. Үрнәк буенча диалог төзегез. Составьте диалог по образцу. Make up a dialogue according to the model.

Үрнәк:

- Бүген син кибеткә барасыңмы?

- Әлбәттә, барам.

3.

Кем яки нәрсә кирәклеге турында ничек әйтәбез? Как говорим о нужности кого-нибудь или чего-нибудь? What to say when we need smth or need to find someone?

+16. Тыңлагыз, кабатлагыз һәм укыгыз. Прослушайте, повторите и прочитайте. Listen, repeat and read.

• Гафу итегез, Сезгә кем кирәк?

- Миңа директор кирәк.

************

• Гафу итегез, Сезгә нәрсә кирәк?

• Миңа татарча-русча сүзлек кирәк.

- Извините, кто Вам нужен? Excuse me, who are you looking for?

- Мне директор нужен. I need to see the director.

• Извините Вам что нужно? Excuse me, what do you need?

• Мне нужен татарско-русский словарь. I need a Tatar-Russian dictionary.

17. Укыгыз. Прочитайте. Read.

Сиңа бу китап кирәкме? Әйе, миңа бу китап бик кирәк.

Гафу итегез, Сезгә директор кирәкме? Әйе, миңа директор кирәк.

Сезнеңчә, бу сүзлек кемгә кирәк? Минемчә, бу сүзлек укучыларга кирәк.

Сиңа чәй кирәкме? Юк, рәхмәт, кирәк түгел.

Аңа урындык кирәкме? Әлбәттә, кирәк.

Аларга кем кирәк? Аларга кассир кирәк.

18. Җөмләләрне тулыландырыгыз. Дополните предложения. Complete the sentences.

Гафу итегез, аларга .......... кирәк? Аларга ............ кирәк.

Сиңа ........... кирәкме? Юк, миңа ............. кирәк түгел.

Сезгә нәрсә .............: кофемы, чәйме? Миңа .............. кирәк.

Безгә компьютер ................? Әлбәттә, .......................

Аңа нәрсә ..........................? Яңа .................. кирәк.

Балаларга нәрсәләр ................? ........................кирәк.

19. Сораулар куегыз һәм җөмләләрне укыгыз. Поставьте вопросы и прочитайте предложения. ...................

...............................................................? Миңа татарча-русча сүзлек кирәк.

..............................................................? Аңа ике дәфтәр кирәк.

..............................................................? Безгә Тәнзилә ханым кирәк.

................................................................? Аларга кызык китаплар кирәк.

................................................................? Минемчә, бу журнал әнигә кирәк.

20. Җавап бирегез. Ответьте. Answer the questions.

Гафу итегез, Сезгә кем кирәк? Сиңа нинди сүзлек кирәк? Гафу ит, аңа кем кирәк? Гафу үтенәм, безгә бу диск кирәкме? Сезгә Зөлфия апа кирәкме? Сиңа ничә билет кирәк? Аларга русча-инглизчә сүзлек кирәкме? Безгә ничә урындык кирәк?

21. Дустыгызга шалтыратыгыз һәм хәлләре турында белегез. Позвоните другу и узнайте о его делах. ..............

Үрнәк:

- Алло, сәлам, Камил!

- Сәлам, Наил!

- Хәлләр ничек?

- Рәхмәт, шәп! Ә син ничек?

- Ал да гөл, рәхмәт.