Үткән эшне белдерә торган аналитик форманың зат-сан белән төрләнүе.

Спряжение аналитической формы, выражающей прошедшее действие.

Conjugation of the analytical verb.

Минем барганым бар (юк)

Синең барганың бар (юк)

Аның барганы бар (юк)

Безнең барганыбыз бар (юк)

Сезнең барганыгыз бар (юк)

Аларның барганнары бар (юк)

Тартымлы исем фигыльнең килеш белән төрләнүе.

Склонение имён действия с аффиксами принадлежности

Declension of possessive nouns.

Б.к. килүем (килүең) килүе (килүләре) килүебез (килүегез)

И.к. -нең, -ның -нең, -ның -нең, -ның

Ю.к. -ә, -а -нә, - на - гә, -га

Т.к. -не, -ны - н -не, -ны

Ч.к. -нән, -нан - ннән, -ннан -дән, -дан

У-в.к. -дә,-да -ндә,-нда -дә,-да

Бәйлекләр. Послелоги. Postpositions.

Послелоги в татарском языке используются как предлоги в русском языке. Postpositions in Tatar function as prepositions in English, but postpositions require a preceding noun to take certain case forms.

1. Исем (баш килеш) – сущ. (им.п.), зат алмашлыгы (иялек килеше) – личное местоимение (притяж.п.)- Noun (Nominative), personal pronoun (Genetive) + турында, белән, өчен, саен, аркылы, кебек: әнием турында, әтием белән, балалар өчен, көн саен; урам аркылы; әтием кебек; синең өчен, аның турында, алар белән, безнең аркылы, сезнең кебек.

2. Исем, зат алмашлыгы (юнәлеш килеше) – сущ., личное мест., (напр.п.) - Noun, personal pronoun (Dative) + кадәр: дәрескә кадәр, сәгать бишкә кадәр, сиңа кадәр.

3. Исем , зат алмашлыгы (чыгыш килеше) – сущ., личное мест. (исх.п.) - Noun, personal pronoun (Ablative) + соң, бирле, башка: эштән соң, якшәмбедән соң, яздан бирле, сүзлектән башка, сездән соң, миннән башка.

Бәйлек сүзләр. Послеложные слова. Postposition words.

Кайбер исемнәр төрле килешләрдә бәйлекләр буларак кулланылалар. Некоторые имена существительные в различных падежах употребляются в роли предлогов. Some nouns can be used as postpositions in different case forms.:

ас (низ), буй (длина), арт (зад), өс (верх), ара (промежуток), урта (середина), эч (внутренняя часть предмета), ян (бок), төп (низ, дно), ал (перед), баш (начало) – астында, буенда, артына, өстеннән, арасында, уртасында, эченә, янында. төбендә, алдыннан, башында.

118