Тыныч йокы!

Тыныч йокы әнкәйгә!

Тыныч йокы әткәйгә!

Тыныч йокы абыема!

Тыныч йокы радиога!

Тыныч йокы үземә,

Тыныч йокы күземә!

Тыныч йокы курчакларыма!

Куяннарыма – куркакларыма!

Тыныч йокы сәгать күкесенә дә!

Тыныч йокы бөтенесенә дә!

Юк, юк, күке уяу ятсын,

Иртән безне уятсын!

Ш. Галиев

СҮЗЛЕКЧӘ.СЛОВАРИК. VOCABULARY

.анда – там- there

атаклы –знаменитый- famous

әзерләргә –готовить- to prepare

бал – мёд - honey

башка – 1) кроме-other; 2) другой-different

белем –знание-knowledgeable

белем алырга – получатҗ знания- to study

белемле – образованный- intelligent, knowledgeable

бергә - вместе- together

бүлек –1) отделение -department; 2)раздел- chapter

гадел – справедливый- fair

Дәүләт –государство-state

Дияргә - говорить- talk,

Еш –часто-often

Зыялы – интеллигентный- intellectual

Кадерле – дорогой- dear

Кирәкле –необходимый-necessary

Кичке –вечерний- evening, part-time

Көндезге –дневной- 1) day; 2) full-time

Көнчыгыш – восток- east, eastern

Ләкин –но- but

Ни өчен – почему- why

Олылар – старшие- the elderly

Оста- мастерица- a good hand

Очучы – лётчик- pilot

Сакларга – охранять- to guard

Сугыш – война- war

Танылган –известный- famous

тарих –история- history

Тәҗрибәле –опытный-experienced

Тормыш – жизнь-life

Төзелеш –стройка-construction

Туарга – родиться- to be born

Укыт-ырга – обучать- to teach

Уңган – умелый- able

Фән – 1) наука- science, 2) предмет- subject

Хәрби – военный - military

Хөрмәт итәргә - уважать-

Һәм – и - and

Читтән торып уку – заочное обучение- correspondence school

Чөнки – потому что- because

Шәхес – личность- person

Шикәр – сахар- sugar

Шуңа күрә - поэтому-

Эндәшергә - обращаться-

Югары белем–высшее образование- higher education

Югары уку йорты–высшее учебное заведение - higher education institution

Як – край - side

Явыз – злой - mean

ҮЗ-ҮЗЕГЕЗНЕ ТИКШЕРЕГЕЗ! ПРОВЕРЬТЕ СЕБЯ! CHECK YOURSELF!

+1. Дикторның сорауларын тыңлагыз һәм пауза вакытында җавап бирегез. Прослушайте вопросы диктора и ответьте на них в паузу. Listen to the questions on the recording and answer in pauses.

Әниеңнең исеме ничек?

..............................

Әтиеңнең исеме ничек?

..................................

Әбиеңнең исеме ничек?

..........................

Бабаңның исеме ничек?

.................................

Апаң бармы?

...................................

Абыең бармы?

.................................

2. Күплектә дөрес әйтегез. Скажите правильно во множественном числе. Say it in plural correctly.

Әтиемнең апа........, әниемнең абый........, дустымның туган......., әбинең онык.............., Сөләйман бабайның ул............, Сөембикә апаның кыз...........

3. Җавап бирегез. Ответьте. Answer the questions.

Бу укучы ничек укый? Бу кыз кайсы уку йортында һәм ничәнче курста укый? Бу егет кайсы шәһәрдә укый? Бүген дәрестә ничә кеше бар? Укучылар ничек җавап бирәләр? Дәресең сәгать ничәдә башлана? Син сәгать ничәгә кадәр мәктәптә буласың? Хәзер син нәрсә турында китап укыйсың? Син кем өчен бу китапны аласың? Син кем белән укудан кайтасың?

4. Дөрес әйтегез. Скажите правильно. Say it correctly.

Кая? Казан Кремле...... Кайда? Таар опера һәм балет театры.......... Кайчан? Декабрь ае.......... Кемнән? Дустым.......... Кайдан? Россия.......... Кем белән? Без........ белән. Кемгә? Мәктәп директоры......... Кемдә? Әнием......... Сәгать ничәгә кадәр? Тугыз...... кадәр. Сәгать ничәдән бирле? Бер..... бирле. Кемнән башка? Сез..... башка.

5. Җөмләләрнең башын языгыз. Допишите начало предложений. Write the beginning of the sentences.

..................... кибеттән алганмы? ................... базарга барган? .............. Мәскәү шәһәреннән килгәнме? .................. Казанга килгәннәр. ............................. татар телен бик яхшы өйрәнгән.

6. Җөмләләрне дәвам итегез. Продолжите предложения. Complete the sentences.

Мин мәктәптән .......................... Әнием эштән ...................... Дустым татар теле дәресләрендә ........................... Алар бу сорауларга .................... Ул бу сүзнең тәрҗемәсен ................... Декабрьдә алар Санкт-Петербургка ................. Шимбә көнне без ..................................

7. Үзегез турында языгыз. Напишите о себе. Write about yourself.

Исемем: .....................

Фамилиям: ....................

Туган көнем: ..............................

Туу урыным: .............................

Яшәү урыным: ..........................

8. Дөрес җавапны табыгыз. Найдите правильный ответ. Find the correct answer.

Ул Мәскәү шәһәрендә ту...... .

1) –кан 2) – ган 3) – гән

Дустым Пермь шәһәрендә бул.........

1) – нан 2) – гән 3) – ган

Ул мәктәптә татар телен өйрән…. .

1) - кән 2) – гән 3) – ган

Алар авылдан кичә кайт........ .

1) –кән 2) – гән 3) – кан

9. Дөрес языгыз. Напишите правильно.

Write it correctly.

-ган яки –гән

сөйлә…

йөр…

тыңла…

-кан яки –кән

кит…

әйт…

тап…

10. Иң кызыклы һөнәр турында сөйләгез. Расскажите о самой интересной профессии. Make up a dialogue about the most interesting profession.

КИТАПКА РӘХМӘТ ӘЙТӘБЕЗ. СПАСИБО ГОВОРИМ МЫ КНИГЕ. THANKS TO BOOKS

Тугызынчы дәрес. Девятый урок. Ninth Lesson

1. Китапханәдә булу турында ничек әйтәбез? Как говорим о посещении библиотеки? How to speak about going to the library?

2. Китаплар уку турында ничек сөйләшәбез?Как разговариваем о чтении книг? How to speak about reading books?

3. Киләчәктә буласы билгеле эш турында ничек әйтәбез? Как говорим о будущем определённом действии? How to refer to a definite action in the future?

4. Киләчәктә буласы билгесез эш турында ничек әйтәбез? Как говорим о будущем неопределённом действии? How to refer to an indefinite action in the future?

5. Татарстан Республикасының Милли китапханәсе турында ничек сөйлибез? Как рассказываем о Национальной библиотеке РТ? How to speak about the Republic of Tatarstan National Library?

6. Билгесезлекне ничек белдерәбез? Как выражаем неопределённость? How to express indefiniteness?

1.

Китапханәдә булу турында ничек әйтәбез? Как говорим о посещении библиотеки?

How to speak about going to the library?

+1. Тыңлагыз, кабатлагыз һәм укыгыз. Прослушайте, повторите и прочитайте. Listen, repeat and read.

- Гафу итегез, хәзер Сез кая барасыз?

- Мин китапханәгә барам.

- Кайсы китапханәгә?

- Казан университетының фәнни китапханәсенә.

-Извините, куда Вы идёте? Excuse me, where are you going?

- Я иду в библиотеку. I’m going to the library.

- В какую библиотеку?Which library?

- В научную библиотеку Казанского университета. Kazan State University Scientific Library

.2. Укыгыз. Прочитайте. Read.

Студентлар дәресләрдән соң китапханәгә баралар һәм фәнни әдәбият, яңа китаплар, газета-журналлар белән танышалар, семинарларга әзерләнәләр. Алар анда кирәкле мәгълүматны эзлиләр һәм өйрәнәләр. Китапханәдән китапларны өйгә дә алырга мөмкин. Аларны бер айга бирәләр.

ИСТӘ КАЛДЫРЫГЫЗ!ЗАПОМНИТЕ! MEMORIZE

!әзерләнергә –готовитья-to prepare

эзләргә –искать-to search

фәнни –научный- scientific

әдәбият –литература-

вакытлы матбугат–периодическая печать-printed medi

a3. Җавап бирегез. Answer the questions.

Син китапханәгә йөрисеңме? Син нәрсәләр турында китаплар укырга яратасың? Китапханәдә укучылар һәм студентлар нишлиләр? Хәзерге вакытта бөтен мәгълүматны компьютер аша укырга мөмкин, ә китапханәләр, синеңчә, ни өчен кирәк?

4. Диалогларны тулыландырыгыз. Дополните диалоги. Complete the dialogues.

- Кичә син китапханәгә .....................?

- Әйе, .......... .

- Анда .................... алдың ?

- .......................

****

- Син ............. турында китаплар ................. яратасың?

- .......................

- Яраткан авторың кем?

- ....................

5. Үрнәк буенча диалог төзегез. Составьте диалог по образцу. Make up a dialogue according to the model.

Үрнәк:

- Исәнмесез!

- Хәерле көн!

- Гафу итегез, сездә Татарстан тарихы турында китаплар бармы?

- Булырга тиеш. Хәзер карыйбыз.

- Рәхмәт.

2.

Китаплар уку турында ничек сөйләшәбез? Как разговариваем о чтении книг?

How to speak about choosing books? изменить

+6. Тыңлагыз, кабатлагыз һәм укыгыз. Прослушайте, повторите и прочитайте. Listen, repeat and read.

- Гафу итегез, сездә Габдулла Тукай шигырьләре бармы?

- Әйе, бар. Кайсы шигырьләре кирәк?

- Балалар өчен шигырьләре кирәк.

- Рәхим итегез, “Сабыйга” җыентыгын алыгыз. Анда шигырьләр дә, әкиятләр дә бар.

- Извините, у вас есть стихи Габдуллы Тукая? Excuse me, do you have Gabdulla Tukai’s poems?

- Да, есть. Какие стихи нужны? Yes, we do. Which poems do you need?

- Стихи для детей. I need the poems for children.

- Пожалуйста, возьмите сборник “Ребёнку”. Там есть и стихи, и сказки. Here you are, take the collection “To a Child”. There are both poems and tales.

7. Укыгыз. Прочитайте. Read.

Мин китапханәдә еш булам, чөнки татар, рус һәм чит ил язучыларының әсәрләрен укырга яратам. Миңа детективлар ошый, ә дустым шигърият белән кызыксына. Китапханәдә һәрвакыт кеше күп була. Яхшы уку өчен, безгә күп мәгълүмат белергә кирәк, шуңа күрә мин китапханәгә еш йөрим. Укытучы дәрестә балаларга Габдулла Тукайның шигырьләрен укыды. Ул “Гали белән кәҗә” шигырен яттан сөйләде.

ИСТӘ КАЛДЫРЫГЫЗ! ЗАПОМНИТЕ! MEMORIZE!

язучы – писатель-writer

шагыйрь –поэт- poet

шигърият – поэзия-

әсәр –произведение-work (of literature)

җыентык –сборник-collection

хикәя –рассказ- story

әкият –сказка- tale

эчтәлек – содержание- content

иҗат-творчество-

әдип-литератор-

8. Җөмләләрне дәвам итегез. Продолжите предложения. Complete the sentences.

Татар телен яхшы белү өчен, мин ....................... Китапханәгә килү белән, ул .................................. Кирәкле китапны табу өчен, без ......................... Яраткан язучым - ........................... Дәресләрдә укытучы төрле әсәрләр ............................... Кечкенә балалар Габдулла Тукай, Агния Барто шигырьәрен ........................... Әби оныкларына “Кәҗә белән сарык” әкиятен ....................

9. Диалогны тулыландырыгыз. Дополните диалог. Fill in the blanks in the dialogue.

- Сиңа кайсы язучының .................. кирәк?

- Муса Җәлилнең ................................

- Гафу ит, хәзер ................. кулда. Берничә көннән кил.

- ....................

10. Дөрес әйтегез. Скажите правильно. Say it correctly.

Кемнәрне? Татар язучылары..... Кайда? Балалар китапханәсе....... Кемнән? Китапханәче......... Кая? Уку залы....... Нәрсәләр? Әкият....... Кемнәр? Әдип...... Кемгә? Шагыйрьләр......

11. Сораулар куегыз һәм җөмләләрне укыгыз.Поставьте вопросы и прочитайте предложения. Make up questions, read the sentences.

....................................? Мин тарихи романнар укырга яратам.

...................................? Дустым күренекле шәхесләр турында китап укый.

....................................? Апам мода турында журналлар карарга ярата.

....................................? Абыем машиналар турында җурналлар ала.

.....................................? Әниемә классик әдәбият әсәрләре ошый.

......................................? Татарча яхшы сөйләшү өчен, китаплар укырга кирәк.

Рис. Дети с книгами

+12. “Китап һәм балалар” шигырен тыңлагыз һәм сәнгатьле итеп укыгыз. Прослушайте стихотворение “Книга и дети” и прочитайте выразительно. Listen to the poem “Book and children” and read it aloud with intonation.