3. Уку турында ничек әйтәбез? Как говорим об учёбе?

How do we speak about studying at a university?

+14. Тыңлагыз, кабатлагыз һәм укыгыз. Прослушайте, повторите и прочитайте. Listen, repeat and read.

- Гафу итегез, Сез кайда югары белем аласыз?

- Мин университетта укыйм.

- Извините, где Вы получаете высшее образование? Excuse me, where do you receive higher education?

- Я учусь в университете. I am studying at university.

+15. Тыңлагыз һәм укыгыз. Прослушайте и прочитайте. Read.

Бу минем дустым - Фәрит. Аңа 13 яшь. Ул шәһәрдә яши. Фәритнең әтисе – табиб, әнисе – тәрҗемәче. Фәритнең апасы һәм абыйсы бар. Абыйсы Рәшит хәрби училищеда укый, очучы булырга тели. Апасы Казан университетында, биология факультетында укый.

Без Фәрит белән тугызынчы гимназиядә укыйбыз. Гимназиябез бик яхшы. Анда без татар телен дә өйрәнәбез. Татар теленнән Диләрә ханым укыта. Дәресләрдә без татарча аралашабыз, укытучының сорауларына җавап бирәбез, диалоглар тыңлыйбыз һәм укыйбыз, яңа сүзләр белән танышабыз һәм аларны кабатлыйбыз, биремнәр эшлибез, шигырьләр сөйлибез һәм җырлыйбыз. Татар теле дәресләре безгә бик ошый.

16. Җавап бирегез. Ответьте. Answer the questions.

Хәзер син кайда укыйсың? Татар телен өйрәнәсеңме? Татар теле дәресләре кайсы көннәрне була? Татар теленнән кем укыта? Татар теле дәресләрендә нәрсәләр эшлисез? Син кемнәр белән татарча аралашасың? Әйт әле, татар теле дәресләре кызыкмы? Дәресләрдә җырлар җырлыйсызмы, шигырьләр сөйлисезме? Татарча тизәйткечләр, мәкальләр беләсеңме?

17. Дөрес әйтегез. Скажите правильно. Say it correctly.

Мин татар теле дәресе....... барам. Татар теле дәресе........ без сөйләшәбез, тыңлыйбыз, укыйбыз, язабыз. Укытучы дәрес........ безгә күп сораулар бирә. Без укытучы....... тыңлыйбыз, аның сораулары........ җавап бирәбез.

18. Диалогны тулыландырыгыз. Дополните диалог. Complete the dialogue.

-Татар теле дәресләрендә .........................?

- Укытучыны .............., җөмләләр ..................., яңа сүзләрне ...............

- Сорауларга .....................?

- Әйе, әлбәттә, ....................

19. Җөмләләрне дәвам итегез. Продолжите предложения. Complete the sentences.

Мәктәптә мин бер чит тел генә ..................... Әтием инглизчә бик яхшы ................... Дустым татар гимназиясендә гарәп телен ................ Дәрестә без бу җөмләләрне һәм сүзләрне ......................... Алар өч ай инде университетта төрек телен ................. Миңа алманча белергә .................

20. Үрнәк буенча диалог төзегез. Составьте диалог по образцу. Make up a dialogue according to the model.

Үрнәк:

- Бу атнада татар теле дәресе буламы?

- Әлбәттә, була.

- Кайсы көннәрне?

- Чәршәмбе көнне һәм җомга көнне.

21. Җөмләләрне тулыландырыгыз. Дополните предложения. Complete the sentences.

Бу кыз ………………. укый. Бу егет …………….югары белем ала. Бу малай йөз егерме икенче ………………. Дустымның абыйсы консерваториядә …………, ул гармунчы булырга …………. Дустымның апасы ………………..

университетында ……………, ул укытучы булырга …………. Мәдинә медицина …………………….. укыды, хәзер ул ………………. Бу туташ Казан университетында, ……………. факультетында, ………… курста ……….. Сеңлем укымый әле, ул …………….

ИСТӘ КАЛДЫРЫГЫЗ! ЗАПОМНИТЕ! MEMORIZE

!белем –знание- knowledge

югары уку йорты – высшее учебное заведение-institute of higher education

уку йорты –учебное заведение-educational institution, school

уку –учёба-1) reading; 2) studying

белем алырга –получать знания-to acquire knowledge

белгеч – специалист-specialist

белгечлек–специальность-specialty, majo

r22. Диалогны дәвам итегез. Продолжите диалог. Complete the dialogue.

- Россиядә мәктәпләрдә, институтларда, университетларда укулар кайчан башлана?

- .................

23. Дөрес әйтегез. Скажите правильно. Say it correctly.

Кәрим һәм Фәһим Казан университет........ укыйлар. Алар университет ........ рус, татар, инглиз тел......... өйрәнәләр. Дәресләр........ студентлар укытучы.......... сораулары........ җавап бирәләр, җөмләләр....... һәм текстлар....... укыйлар һәм тәрҗемә итәләр.

+24. Текстны тыңлагыз, укыгыз һәм сорауларга җавап бирегез. Прослушайте, прочитайте текст и ответьте на вопросы. Listen to the text, read and answer the questions.

Татарстанның шәһәрләрендә төрле югары уку йортлары бар. Алар Татарстан һәм Россиянең башка республикалары, өлкәләре өчен белгечләр әзерлиләр. Студентлар университетларда һәм институтларда көндезге, читтән торып һәм кичке уку бүлекләрендә белем алалар. Аларны танылган профессорлар һәм тәҗрибәле укытучылар укыта. Студентлар фәнни эшләр язалар, конференцияләрдә һәм олимпиадаларда катнашалар. Татарстанның югары уку йортларында чит ил студентлары да укый. Мәсәлән, Япониядән, Кытайдан, Төркиядән, Германиядән һәм башка илләрдән.

Дәресләрдән соң студентлар китапханәгә баралар, спорт белән шөгыльләнәләр. Ял көннәрендә концертларга һәм театрларга, кафеларга һәм клубларга йөриләр.

? Шәһәрегездә нинди югары уку йортлары бар?Россиядә югары уку йортларында нинди уку бүлекләре бар? Студентлар нәрсәләр белән шөгыльләнәләр? Алар ничек ял итәләр?

25. Сораулар куегыз һәм җөмләләрне укыгыз. Поставьте вопросы и прочитайте предложения. Make up questions, read the sentences.

............................................? Минемчә, ул Казанда укый.

............................................? Ул икенче гимназиядә укый.

............................................? Алар татар, рус, инглиз һәм төрек телләрен өйрәнәләр.

............................................? Гимназиядә уку аңа бик ошый.

26. Интернеттан дөньяның иң танылган университетларының берсе турында мәгълүмат табыгыз һәм татарча языгыз. Найдите в Интернете информацию об одном из самых известных университетов мира и напишите по-татарски. Find information about one of the world’s well-known universities in the Internet and write about it in Tatar.

+27. ”Кызыклы шәкерт” шигырен тыңлагыз. Прослушайте стихотворение “Забавный ученик”. Listen to the poem “Funny Pupil”. Диск 5 № 9

4.

Һөнәрләр турында ничек сөйләшәбез? Как говорим о профессиях? How to speak about professions?

+28. Тыңлагыз, кабатлагыз һәм укыгыз. Прослушайте, повторите и прочитайте. Listen, repeat and read.

Әтием һөнәре буенча физик. Мой отец по профессии физик. My father’s profession is physicist.

Әнием һөнәре буенча математик. Моя мама по профессии математик. My mother’s profession is mathematician.

Абыем һөнәре буенча очучы. Мой старший брат по профессии лётчик. My elder brother’s profession is pilot.

Апам һөнәре буенча табибә. Моя старшая сестра по профессии врач. My elder sister’s profession is doctor.

(Рис. Люди разных профессий)

+29. Тыңлагыз һәм укыгыз. Прослушайте и прочитайте. Read.

Студентлар университетның төрле факультетларында укыйлар. Миләүшә – рус филологиясе факультетында, ул рус теле укытучысы булырга тели. Сания биология факультетында югары белем ала. Аның хыялы – генетик булу. Ә Исмаил - Көнчыгышны өйрәнү институты студенты. Ул халыкара мөнәсәбәтләр бүлегендә укый. Алар – яхшы студентлар. Университетта уку аларга бик ошый.

30. Җөмләләрне тулыландырыгыз. Дополните предложения. Complete the sentences.

Сәкинә апа – тәрбияче, ул ...................... эшли. Сабит абый – төзүче, ул ..................... эшли. Самат – химик, ул ..................... эшли, Азат – математик, ул ......................... эшли. Суфия белән Нурфия – табибәләр, алар ............... эшлиләр. Камилә белән Рәмилә - укытучылар, алар .......................... эшлиләр.

ИСТӘ КАЛДЫРЫГЫЗ! MEMORIZE!

-у/-ү – исем фигыль кушымчалары –аффиксы имени действия- suffixes of verbal nouns.

Бару, белү, аңлау, сөйләү – исем фигыльләр – имена действия -verbal nouns.

Исем фигыль+ бәйлек- имя действия +послелог- Verbal noun + postposition:

өйрәнү турында- об изучении- about studying, белү өчен – для того чтобы знать-to know, килү белән- как только придёшь – as soon as you come

31. Җавап бирегез. Ответьте. Answer the questions.

Синеңчә, студент булу күңеллеме? Яхшы укучы булу өчен, нишләргә кирәк? Кирәкле мәгълүмат алу өчен, син нишлисең? Дәресләр бетү белән, син кая барасың? Әйт әле, татар телен яхшы белү өчен, син нәрсәләр эшлисең? ................................

32. Җөмләләрне дәвам итегез. Продолжите предложения. Complete the sentences.

Татар телен өйрәнү өчен, мин ............................ Яхшы белгеч булу өчен, ул ................................. Югары уку йортлары турында ......................... Татарстанга килү белән, дустым ...................... Сезне күрү белән, алар ..................... Татар телен өйрәнү турында .............................. Мәскәүгә китү белән ...................

33. Диалогларны тулыландырыгыз. Дополните диалоги. Complete the dialogues.

- Әниең һөнәре буенча кем?

- ........................

- Ул кайда эшли?

- ...........................

************

- Төзүче булу өчен, кайда укырга кирәк?

- Минемчә, ..............................................

***************

- Иң зур хыялың нинди?

- ....................................

+34. Мәзәкне тыңлагыз һәм укыгыз. Прослушайте и прочитайте анекдот. Listen to the joke and read it.