Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Татар теле. Морфология.doc
Скачиваний:
25
Добавлен:
10.02.2015
Размер:
514.05 Кб
Скачать

Микъдар саны

  • Саннар белђн микъдар, тђртип, бњлем, чамалау, ќыю мђгънђлђре белдерелђ.

  • Микъдар саны ђйбернећ тљгђл исђбен белдерђ.

  • Микъдар саны белђн ачыкланган саналмыш џђрвакыт берлектђ килђ.

  • Микъдар саны саналмышсыз килгђндђ исемлђшђ.

Тšркемчсе

Соравы

Кушымчасы

Кайсы кисђкне ачыклый

šìëä

Микъдар ñàíû

íè÷?

êœïìå?

мљстђкыйль кулланыла, исемне фигыльне

аергыч

õë

õáð

I. 1. ØàŸáàç бер хат яздырган иде. (Г.Ибраџимов)

2. Ике óë, áåð кыз œстерделр. (Б.Камал)

3. Кыш кљне ул, этлђр ќигеп, кораллы йљз ир белђн, илле йљк товар белђн тљн кешелђренђ сату-алуга барды. (Н.Фђттах)

4. Љч баламны, очар кош итеп,

Мин очырдым иркен далага. (М.лил)

II. 1. Сугышка ул егерме яшенд меž тугыз йšз кырык šченче елны керде. (Б.Камал)

2. Сиксђн биш сумга югары оч Галвинеž алты почмаклы šен алдык.

(Ã.Èбраџимов)

3. Сђњдђгђрлђрдђн љчтђн бер љлеш товар алалар. (М.Хђбибуллин)

III. 1. Гšлназ šстендге кœлмкнеž бђÿñå алты йљз òîðà.

 2. Àëòû àëòûž утыз алты.

Òђртип саны

  • Тђртип саны ђйбернећ тђртип буенча санын белдерђ.

  • Тђртип саны саналмышсыз килгђндђ исемлђшђ.

Тšркемчсе

Соравы

Кушымчасы

Кайсы кискне ачыклый

šìëä

Òђртип

ñàíû

íè÷í÷å?

-ûí÷û, -åí÷å

-í÷û, -í÷å

исемне

фигыльне

аергыч

õë

õáð

Икенче малай Вкилне узып та китте. (Б.Камал)

Пулемет беренче лентаны бик тиз йотты да туктады. (Г.€псђлђмов)

Вкил финиш сызыгына икенче килде. (Б.Камал)

Óë унтугызынчы елда Вли Хснов белн фронтта очрашкан иде.

(Ã.Èбраџимов)

Йšгерœчелрнеž барысы да килеп бетте. Марат љченче.

Какканда, авызын ђле бер якка, ђле икенче якка кыйшайта. (Ђ.Еники)

Бњген дњртенче тђњлек инде бер локма икмђк капканнары юк. (Ђ.Еники)

Бу вакыйганы мића мећ тугыз йљз кырык алтынчы елныћ язында госпитальдђ ишетергђ туры килде. (Ђ.Еники)

Янђшђ торган алты баракны — беренче, ќиденче, унљченче, унтугызынчы, егерме бишенче џђм утызынчы номерлы баракларны кабат чђнечкеле тимер чыбык киртђсе белђн урап алып, шунда ябалар.

(Ш.Маннур)

Назимов гомеренећ утыз љченче яше белђн бара иде. (Г.Ђпсђлђмов)

Петропавел каланчасын шул утызынчы апрель тљнендђ яшен суккан иде.

(Ќ.Рђхимов)

Áњлем саны

  • Бњлем саны тљрдђш ђйберлђрнећ, затларныћ тигез љлешлђргђ бњленешен белдерђ.

Тšркемчсе

Соравы

Кушымчасы

Кайсы кискне ачыклый

šìëä

Áœëåì

ñàíû

íè÷øð? êœïì帐ð?

-àð, -ð,

-øàð, -øð

исемне

фигыльне

аергыч

õë

1. Безнеž ишегалдына тугыз катлы ике, бишђр катлы šч šйнеž трзлре карап тора. (Л.Ихсанова)

2. Алтынчы классларда егерме идешр áàëà óêûé.

3. Éšãåðœ÷åëð алтышар-алтышар булып тезелеп бастылар.

4. — Сез бер юл кайтканчы, амали малайлары икешђр урыйлар.

(Ã.Èбраџимов)

5. Атнага бишђр, àéãà егермешђр кšн эшлибез.

6 Пакетларга икешђр àëìà, љчђр êûÿð, бишђр кишер салынган иде.

7. Сљтле чђйгђ дђ риза булып, унар, унбишђр кљн утыручылар да булгалый.

(Г.Бђширов)

8. Џђр бњлектђ ќидешђр ќен егете булып, алар барымтачыларны дњрт яктан урап алырга тиеш иде. (Р.Батулла)

9. Эттерсберг тавыныћ кљньяк-кљнчыгыш ягын йљзђр еллык бњк џђм нарат агачлары каплаган. (Г. Ђпсђлђмов)

10. Йљз метр саен љчђр катлы вышкалар. (Г. Ђпсђлђмов)

11. Соћга таба монда икешђр џђм берђр катлы итеп алтмышлап барак салына. (Г. Ђпсђлђмов)