Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Лічэбнік для студэнтаў.pptx
Скачиваний:
16
Добавлен:
04.01.2023
Размер:
182.49 Кб
Скачать

ЛІЧЭБНІК

Тыпы лічэбнікаў

Колькасныя:

Уласнаколькасныя: два, пяць;

Дробавыя: тры пятыя, дзве чацвёртыя;

Зборныя: трое, пяцёра, сямёра.

Парадкавыя: другі, пяты, шосты, сёмы.

Тыпы лічэбнікаў

Простыя адзін корань: два, сем;

Складаныя з двух і болей каранёў: дзвесце, трохсоттысячны;

Састаўныя з двух або больш слоў: сто сорак адзін, семдзесят восем.

Лічэбнікі

У складаных парадкавых лічэбніках першая частка ў большасці выпадкаў ужываецца ў форме роднага склону:

двухсоты, чатырохсоты, сямімільённы, двухтысячны.

Тыпы лічэбнікаў

У складаным слове, якое пачынаецца з састаўнога лічэбніка вышэй за тысячу, назва першага ліку застаецца нязменнай, а ўсе астатнія лічэбнікі маюць форму роднага склону:

дзветысячытрохсотвасьмідзесяцікіламетрова

яадлегласць, восемтысяччатырохсотметровы

рубеж.

Лічэбнікі

Два (дзве), абодва (абедзве), тры, чатыры

+

назоўнік у назоўным склоне множнага ліку:

два сталы, сто дваццаць чатыры кнігі, абодва сыны, абедзве бабулі

Некаторыя назоўнікі пры гэтых лічэбніках ужываюцца ў форме роднага склону адзіночнага ліку (з націскам на канчатку): дзве сястры’, семдзесят тры сасны’.

Дробавя лічэбнікі

Два (дзве), тры, чатыры

+

назоўнік/парадкавы лічэбнік у назоўным склоне множнага ліку:

дзве трэція, чатыры сёмыяПяць, шэсць, сем і г.д.

+

форма роднага склону множнага ліку: пяць сёмых, восем дзявятых

Зборныя лічэбнікі

З назвамі асоб мужчынскага полу: чацвёра студэнтаў;

З назоўнікамі, якія абазначаюць маладых істот: васьмёра ваўчанят;

З назоўнікамі pluralia tantum ці назоўнікамі, якія абазначаюць парныя прадметы: трое саней, чацвёра сутак;

З назоўнікамі, якія абазначаюць асоб мужчынскага і жаночага полу як сукупнасць: абое падлеткаў;

З назоўнікамі людзі, дзеці гусі, коні, свінні: пяцёра людзей, двое коней;

Зборныя лічэбнікі

З асабовымі займеннікамі: вас трое, нас шасцёра;

З субстантываванымі прыметнікамі, якія абазначаюць асоб: двое дзяжурных, пяцёра паляўнічых.

У такіх спалучэннях субстантываваныя прыметнікі маюць форму роднага склону множнага ліку.

Спалучэнне зборных лічэбнікаў з іншымі словамі не з’яўляецца літаратурнай нормай: дзве сяброўкі, а не двое сябровак

Зборны лічэбнік абое

Ужываецца тады, калі гаворка ідзе адначасова пра асобу мужчынскага і жаночага полу:

Мікола ўзяў Алену за руку, і абое накіраваліся ў казачнае падарожжа.