Sinov savollari

1. Qisqa tutashtirilgan rotorli asinxron motorning tuzilishi va ishlash printsipini tushuntirib bеring.

2. Qisqa tutashtirilgan rotorli asinxron motorlarning qanday yurgizish usullarini bilasiz.

3. Motorning salt ishlash tavsiflari tajribada qanday olinadi va ularning o‘zgarish xaraktеrini tushuntirib bеring.

4. Motorning qisqa tutashuv tavsiflari tajribada qanday olinadi va ularning o‘zgarish xaraktеrini tushuntirib bеring.

А2-laboratoriya ishi

Qisqa tutashtirilgan rotorli asinxron motorning ish tavsiflarini tekshirish

1. Ishni bajarishdan maqsad

1. Qisqa tutashtirilgan rotorli asinxron motorning ish tavsiflarini tajriba yo‘li bilan olish va uni qurishni o‘rganish.

2. Ishning dasturi

1. Motorning ish tavsiflarini ifodalovchi bog‘liqlik P_1, I_1, cos_1, , S, n=f (P₂) larni U₁=U_n=const va f₁=f_n=const bo‘lganda

a) stator chulg‘amlari yulduz

b) stator chulg‘amlari uchburchak ulangan holatlar uchun olish.

3. Ishni bajarish yuzasidan qisqacha nazariy tushunchalar

U₁=const va f₁=const shartlar ta’minlangan holda rotorning aylanish chastotasi n, sirpanishi s, stator toki I₁, foydali momenti M₂, quvvat koeffitsiyenti cos va FIK  larni valdagi YK (foydali quvvat) P₂ ni o‘zgartirib olingan n, s, I₁, M₂ , cos,  = f (P₂) bog‘liqlikka asinxron motorning ish xarakteristikalari deyiladi.

Analitik hisoblash usul asinxron motorning almashtirish sxemasiga asoslangan. Bunda asinxron motorning pasportida ko‘rsatilgan ma’lumotlar (Р_N, U_1N, n_N) hamda salt ishlash va qisqa tutashuv tajribalaridan olingan natijalar hisoblashda dastlabki ma’lumot uchun yetarli bo‘ladi.

Hisob quyidagi tartibda amalga oshiriladi.

Rotor chulg‘amining keltirilgan aktiv qarshiligi , kritik sirpanish s_kr va nominal sirpanish s_N lar quyidagicha aniqlanadi:

=r_qt–r₁, (3)

s_kr  / x_qt (4)

s_N = (n₁ – n_N)/n₁ (5)

Sirpanishga 78 qiymatlar (bunga sirpanishning nominal s_N va kritik s_kr qiymatlari ham kiradi) berib ish xarakteristikalarini qurish uchun zaruriy bo‘lgan kattaliklar aniqlanadi.

Ekvivalent aktiv qarshilik, ()

r_ek=r₁+ /s. (6)

Almashtirish sxemasi ishchi zanjiri (konturi)ning ekvivalent to‘la qarshiligi ()

Z_ek= . (7)

Asinxron motor almashtirish sxemasi ish konturining quvvat koeffitsiyenti

cos₂ = r_ek / Z_ek (8)

Rotor chulg‘amining keltirilgan toki, (A)

=U₁/Z_ek (9)

va uning aktiv va reaktiv tashkil etuvchilari, (A)

= cos₂; (10)

= sin₂ (11)

Stator chulg‘amining aktiv va reaktiv tashkil etuvchilari, (A)

I_1a=I_0a+ ; (12)

I_1r=I_0r+ , (13)

bunda: I_0a = I₀ cos₀ – salt ishlash tokining aktiv tashkil etuvchisi;

I_0r = I₀ sin₀ – salt ishlash tokining reaktiv tashkil etuvchisi.

Stator chulg‘amining toki, (A)

I₁= . (14)

Asinxron motorning quvvat koeffitsiyenti

cos₁=I_1a/I₁. (15)

Motorning iste’mol qiladigan aktiv quvvati, (W)

Р₁=m₁U₁I_1a (16)

Salt ishlash rejimdagi aktiv quvvati, (W)

Р₀=m₁ r₁+ + , (17)

bunda r₁ - stator fazaviy chulg‘amining aktiv qarshiligi (); bu qarshilik mazkur tajribani o‘tkazib bo‘lgandan keyin tezda o‘lchab olinadi.

Stator chulg‘amidagi elektr isroflar, (W)

=m₁ r₁ (18)

Asinxron motorning elektromagnit quvvati, (W)

Р_em=Р₁–( + ). (19)

Rotor chulg‘amidagi elektr isroflar, (W)

=m₂ r₂=m₁ . (20)

Elektromagnit moment, (Nm)

M=Р_em₁ (21)

bunda ₁ = 2n₁ / 60 = 2f₁ / r – maydonning burchak tezligi.

Qo‘shimcha isroflar (nominal rejim uchun), (W)

Р_qo‘sh(N)=0,005P₁ (22)

Motorning nominal bo‘lmagan rejimi uchun qo‘shimcha isroflarini hisoblashda quyidagi ifodadan foydalanish zarur:

Р_qo‘sh=Р_qo‘sh(N) . (23)

bu yerda k_yu = I₁/ I_1N – yuklama koeffitsiyenti.

Asinxron motorda barcha isroflarning yig‘indisi:

P= + + + + . (24)

Asinxron motorning foydali quvvati, (W)

Р₂=Р₁–P yoki Р₂= Р_em–Р_e2 –Р_mex–Р_qo‘sh (25)

bunda P_mex– mexanik isroflar (ular salt ishlash tajribasidan aniqlanadi).

Motorning FIK

=Р₂/Р₁=1–Р/Р₁ (26)

Rotorning aylanish chastotasi (3) formula bo‘yicha hisoblanadi.

Motorning foydali momenti (Nm)

M₂=9,55Р₂/n. (27)

Sirpanishning bir necha me’yoriy qiymatlari uchun hisoblangan natijalar 7.1–jadvalga yig‘iladi va motorning ish xarakteristikalari – n, M₂, I₁,cos₁, =f (P₂) kuchlanish U₁=U_N=const va chastota f₁=const uchun quriladi.