
- •Sillabus
- •K.1 Elektromexanik energiya o‘zgartirish
- •K.3 Elektr mashinalari klassifikatsiyasi
- •1.3. Transformatorning tuzilishi
- •3.1. Uch chulg‘amli transformatorlar
- •3.2. Avtotransformatorlar
- •O‘zgaruvchan tok mashinasi stator chulg‘ami sxemalari
- •Stator chulg‘amini hisoblash
- •G‘altak o‘ramining eyk
- •G‘altaklar guruhining eyk
- •Chulg‘am fazasining eyk
- •Chulg‘am magnit yurituvchi kuchlari
- •Mujassamlangan chulg‘am myk
- •Taqsimlangan chulg‘amning myk
- •Qadami qisqartirilgan chulg‘amning myk
- •Pulslanuvchi, elliptik va aylana shakldagi aylanuvchi magnit maydon. Bir fazali chulg‘amning magnit maydon
- •Uch fazali chulg‘amning aylanuvchi magnit maydoni
- •Ikki fazali chulg‘amning aylanuvchi magnit maydoni
- •Bu toklar hosil qilgan myk tashkil etuvchilari mashina havo oralig‘ida ixtiyoriy X nuqta uchun quyidagi ko‘rinishda yoziladi
- •Elliptik maydon
- •Asinxron mashinaning tuzilishi
- •Ishlash prinsipi
- •Asinxron mashinaning ishlash rejimlari
- •6.6. Almashtirish sxemasi
- •7.1. Asinxron mashina energetik diagrammasi
- •7.2. Elektromagnit moment
- •7.3. Mexanik tavsif
- •Asinxron motorni iShGa tushirish
- •9.1. Faza rotorli asinxron motorni ishga tushirish
- •9.2. Qisqa tutashgan rotorli asinxron motorni ishga tushirish
- •Qisqa tutashgan rotorli asinxron motor aylanish tezligini boshqarish
- •12 Faza rotorli asinxron motor aylanish tezligini boshqarish
- •10.2. Sinxron mashinalar turlari va tuzilishi
- •10.3. Yirik sinxron mashinalarni sovutish
- •12.1 Generatorlarni parallel ishga tushirish
- •12.3. Sinxron generator burchak tavsiflari
- •Sinxron generatorning V-simon tavsiflari
- •13.3. Sinxron motor tavsiflari
- •Sinxron mashinalarning maxsus turlari.
- •14.2. O‘zgarmas tok mashinasining tuzilishi
- •17.2. Mustaqil qo‘zg‘atishli generator
- •17.3. Parallel qo‘zg‘atishli generator
- •17.4. Aralash qo‘zg‘atishli generator
- •Va uning tashqi tavsiflari (b)
- •18.2. Motorni ishga tushirish
- •18.3. Parallel qo‘zg‘atishli motorlar
- •18.4. Parallel qo‘zg‘atishli motor aylanish tezligini boshqarish
- •Transfоrmatоrlarga оid amaliy mashg’ulotlar yеchish namunalari
- •Parametrlarini aniqlash
- •Tutashuv uchburchagini qurish
- •Mехanik хaraktеristikasini qurish
- •Parametrlarni aniqlash
- •Tormozlovchi momentini topish
- •Momentini topish
- •4.2.2. O‘zgarmas tok generatorlari
- •4.2.3. O‘zgarmas tok motorlari
- •Uch fazali ikki chulg‘amli transformatorning salt ishlash, qisqa tutashuv holatlaridagi tavsiflari va parametrlarini tekshirish
- •1. Ishni bajarishdan maqsadi
- •2. Ishni bajarish yuzasidan topshiriqlar
- •3. Ishni bajarishga oid qisqacha nazariy tushunchalar
- •4. Ishni bajarish va hisobot tayyorlash tartibi
- •4. Ishni bajarish va hisobot tayyorlash tartibi
- •Ishni bajarish va hisobot tayyorlash tartibi
- •Sinov savollari
- •1. Ishni bajarishdan maqsad.
- •Ishni bajarish yuzasidan topshiriqlar.
- •3. Ishni bajarishga oid qisqacha nazariy tushinchalar
- •Qisqa tutashtirilgan rotorli asinxron motorning salt ishlash va qisqa tutashuv tavsiflarini tekshirish
- •1. Ishni bajarishdan maqsad
- •2. Ishning dasturi
- •3. Ishni bajarish yuzasidan qisqacha nazariy tushunchalar
- •4. Ishni bajarish tartibi va hisobot tayyorlash bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar
- •Sinov savollari
- •Qisqa tutashtirilgan rotorli asinxron motorning ish tavsiflarini tekshirish
- •1. Ishni bajarishdan maqsad
- •2. Ishning dasturi
- •3. Ishni bajarish yuzasidan qisqacha nazariy tushunchalar
- •4. Ishni bajarish tartibi va hisobot tayyorlash bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar
- •Sinov savollari
- •1. Ishni bajarishdan maqsad
- •2. Ishni bajarish yuzasidan topshiriqlar
- •3. Ish bajarish tartibi va hisobot tayyorlash bo‘yicha ko‘rsatmalar
- •4. Ishni bajarish yuzasidan qisqacha nazariy tushunchalar
- •Glossariy
- •Testlar
- •Baholash mezoni
- •Adabiyotlar
- •Asosiy adabiyotlar
- •Qo‘shimcha adabiyotlar
- •Internet saytlar
Momentini topish
СДН 2 seriyali uch fаzаli sinxron motorning qiymаtlаri: foydali quvvаt PN=500 kVt qutblаr soni 2p=12; FIK N=93,7%; ishgа tushirish toki kаrrаligi Ii.t/IN=5,2; ishgа tushirish momentining kаrrаligi Mi.t /MN=1; mаksimаl sinxron momentning kаrrаligi Mmаx /MN=1,9 sirpаnish s=5% bo’lgаndаgi аsinxron moment kаrrаligi M5%/MN =1,3 (sinxronizmgа kirish momenti). Stаtor chulg’аmlаri «yulduz» ulаngаn.
Quyidаgilаrni аniqlаsh kerаk: аylаnish chаstotаsi, stаtor zаnjiridаgi nominal vа ishgа tushirish toklаrini, mаksimаl, nominal, sinxron, ishgа tushirish momentlаrini hаmdа sinxronizmgа kirаyotgаndаgi (s=5%) аsinxron momentni topish kerаk.
Tаrmoq kuchlаnishi Ut=10 kV f=50 Hz;
Quvvаt koeffitsienti cos1=0,8.
Mаsаlаning yechilishi:
Аylаnish chаstotаsi
n1=60f/p=601050/6=500 аyl/min
2. Nominal yuklаmа rejimidа motor iste’mol qilаyotgаn quvvаt
P1N= PN /N =500/0,937=534 kVt.
3. Nominal yuklаmа rejimidа stаtor zаnjiridаgi tok
I1N =P1N /( U1cos1)=534/(1,730,8)=39 A
4. Stаtor zаnjiridаgi ishgа tushirish toki
Ii.t =IN(Ii.t /IN)=395,2=203 А.
5. Nominal yuklаmа rejimidа motor vаlidаgi moment
MN=9,55PN /n1=9,55500103/500=9550 Nm
6. Mаksimаl (sinxron) moment
Mmax=MN(Mmax /MN)=95501,9=18145 Nm
7. Ishgа tushirish momenti
3.6-jadval
№ |
Sinxron motorning tipi |
РN [kVt] |
2р |
ηN % |
Мmax/ МN |
М5%/ МN |
Мyu/ Мi.t |
Ii.t /IN
|
1 |
СДН216-36-12 |
500 |
12 |
93,7 |
1,9 |
1,3 |
1,0 |
5,2 |
2 |
СДН216-31-6 |
800 |
6 |
95,3 |
2 |
1,5 |
0,85 |
6 |
3 |
СДН216-49-6 |
1250 |
6 |
95,9 |
1,9 |
1,8 |
1,1 |
6,6 |
4 |
СДН216-74-6 |
2000 |
6 |
96,6 |
1,8 |
1,7 |
1,2 |
7 |
5 |
СДН217-71-6 |
3200 |
6 |
96,9 |
1,7 |
1,4 |
1,3 |
6,6 |
6 |
СДН216-31-8 |
630 |
8 |
94,3 |
1,8 |
1,2 |
0,9 |
5,5 |
7 |
СДН216-46-8 |
1000 |
8 |
95,4 |
1,8 |
1,5 |
1 |
5,8 |
8 |
СДН217-71-8 |
2500 |
8 |
96,5 |
1,9 |
1,5 |
1,3 |
6,6 |
9 |
СДН216-44-10 |
800 |
10 |
94,9 |
1,8 |
1,4 |
0,75 |
5 |
10 |
СДН216-56-10 |
1000 |
10 |
95,1 |
1,9 |
1,4 |
0,8 |
5,4 |
11 |
СДН217-51-10 |
1600 |
10 |
95,9 |
1,8 |
1,2 |
1 |
5,2 |
12 |
СДН2 17-19-16 |
315 |
16 |
91,1 |
2,1 |
1,1 |
0,9 |
4,6 |
13 |
СДН2 17-21-16 |
400 |
16 |
91,4 |
2,1 |
1,1 |
0,85 |
4,4 |
14 |
СДН2 16-44-12 |
630 |
12 |
94,2 |
1,9 |
1,3 |
1,0 |
5,1 |
15 |
СДН2 17-31-12 |
800 |
12 |
94,3 |
1,9 |
1,1 |
1,0 |
4,7 |
16 |
СДН2 17-39-12 |
1000 |
12 |
94,9 |
1,8 |
1,0 |
1,0 |
4,5 |
17 |
СДН216-49-12 |
1250 |
12 |
95,3 |
1,9 |
1,2 |
1,1 |
5,2 |
18 |
СДНЗ–2 18-64-12 |
2500 |
12 |
96,2 |
1,8 |
1,4 |
1,2 |
6,5 |
19 |
СДНЗ–2 16-36-10 |
630 |
10 |
94,4 |
1,8 |
1,4 |
0,75 |
5,0 |
20 |
СДНЗ–2 17-44-10 |
1250 |
10 |
95,5 |
1,9 |
1,2 |
1,1 |
5,4 |
21 |
СДНЗ–2 17-26-20 |
315 |
20 |
91 |
2,6 |
1,0 |
0,9 |
4,5 |
22 |
СДНЗ–2 17-31-20 |
400 |
20 |
91,7 |
2,7 |
1,0 |
0,75 |
4,5 |
23 |
СДНЗ–2 17-41-20 |
500 |
20 |
92,8 |
2,5 |
1,1 |
0,75 |
5,7 |
24 |
СДНЗ–2 20-49-20 |
3150 |
20 |
96 |
1,8 |
0,9 |
0,8 |
4,5 |
Mi.t=Mn(Mi./MN)=95501,0=9550 Nm
8. Sinxronizmgа kirishdаgi moment (s=5% dаgi аsinxron moment)
M5%=MN (M5% /MN)=95501,3=12415 Nm.
4.3
– masala.
Parallel qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok motoring nominal quvvati
kuchlanishli tarmoqqa ulangan; motorning FIK
qutblar soni
bo‘lgan yakor chulg‘ami oddiy to‘lqinsimon
qo‘zg‘atish chulg‘amidagi tok
bir tomonlama havo bo‘shlig‘ining kattaligi
bo‘shliqdagi magnit induksiya
yakor tishlaridagi magnit induksiya
havo bo‘shlig‘i koeffitsiyenti
motor magnit o‘tkazgichining magnit to‘yinish koeffitsiyenti
Qayd etilgan parametrlarning qiymatlari 4.4 – jadvalda keltirilgan. Ko‘ndalang o‘q bo‘yicha yakor reaksiyasining MYuK ni va motorning nominal yuklamasida ko‘ndalang o‘q bo‘yicha yakor reaksiyasini kompensatsiya qilish uchun zarur bo‘lgan qo‘zg‘atishning qutb g‘altagidagi o‘ramlar sonini aniqlash talab etiladi.
4.4-jadval
Parametr |
Variantlar |
|||||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
||
|
100 |
120 |
85 |
30 |
45 |
90 |
75 |
|
|
440 |
440 |
220 |
220 |
440 |
440 |
220 |
|
|
89 |
90 |
87 |
85 |
85 |
87 |
86 |
|
|
280 |
300 |
150 |
120 |
260 |
240 |
120 |
|
|
2,0 |
2,0 |
1,8 |
1,8 |
1,6 |
1,8 |
1,6 |
|
|
2,2 |
2,3 |
1,8 |
1,9 |
1,7 |
1,9 |
2,0 |
|
|
0,82 |
0,85 |
0,80 |
0,83 |
0,80 |
0,83 |
0,82 |
Yechish variant 1.
Nominal rejimda motor iste’mol qiladigan tok
Qo‘zg‘atish chulg‘amdagi tok
Nominal yuklamada yakor zanjiridagi tok
Havo bo‘shlig‘ining MYuK
Salt ishlash rejimida ikki juft qutblardagi qo‘zg‘atish chulg‘amining MYuK
Nominal yuklama rejimida juft qutblardagi yakor MYuK
da ko‘ndalang o‘q bo‘yicha yakor reaksiyasi koeffitsiyenti (5.1-rasmga qarang); (grafikning yuqori chegarasi) va
koeffitsiyent
.
Ko‘ndalang o‘q bo‘yicha yakor reaksiyasi ta’sirini kompensatsiyalovchi qo‘zg‘atish MYuK ning o‘sishi
Motorning nominal yuklamasida yakor reaksiyasi ta’sirini kompensatsiya qilish uchun yetarli bo‘lgan juft qutblardagi qo‘zg‘atishning MYuK
Qo‘zg‘atish chulg‘amining qutb g‘altagidagi o‘ramlar soni
4.4
–
masala.
Nominal kuchlanish
va nominal aylanish chastotasi
bo‘lgan mustaqil qo‘zg‘atishli o‘zgarmas tok generatorining
yakori 𝑁
o‘tkazgichlardan tashkil topgan oddiy to‘lqinsimon chulg‘amga
ega. Generatorning qutblar soni
ishchi temperaturada yakor zanjiri chulg‘amining qarshiligi Σ𝑟,
cho‘tkalar ko‘mir-grafitli
,
asosiy magnit oqimi
Qayd etilgan paremetrlarning qiymatlari 5.5-jadvalda keltirilgan.
Generatorning nominal ish rejimi uchun aniqlanishi talab etiladi:
Yakor EYuK
yuklama toki
(yakor reaksiyasining magnitsizlantiruvchi ta’siri hisobga
olinmasin), foydali quvvat
elektromagnit quvvat
elektromagnit moment
Yechish varinat 1.
Nominal aylanish chastotasida generator yakorining EYuK
bu
yerda
oddiy to‘lqinsimon chulg‘amda juft parallel shoxobchalar soni
Generator uchun kuchlanishlar tenglamasidan foydalanib, nominal rejimdagi yakor tokini aniqlash mumkin
bundan nominal rejimdagi yakor toki
Generatorning foydali (nominal) quvvati
ёки
Generatorning elektromagnit quvvati
ёки
Nominal rejimdagi elektromagnit moment