Добавил:
Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
УМК электр машиналари ЭТ 2022 (3).doc
Скачиваний:
5300
Добавлен:
02.11.2022
Размер:
19.19 Mб
Скачать

Taqsimlangan chulg‘amning myk

Magnit maydonning taqsimlanish egri chizig‘ini sinusoidaga yaqinlashtirish maqsadida, har bir faza g‘altak-lari bir nechta pazlarga joylashtiriladi. Bunda chulg‘amning sovitilishi ham yaxshilanadi.

6 ta pazga (q  3) joylashtirilgan ikki qutbli mashina chulg‘ami ko‘rsatilgan. Bunday chulg‘am MYK ning taqsimlanish shakli pog‘onasimon bo‘ladi. Taqsimlangan chulg‘amning MYK o‘ramlar soni w = w/ 3 bo‘lgan va fazoda    burchakka (bunda – qo‘shni pazlar o‘qlari orasidagi masofa) siljigan uchta mujassamlangan chulg‘am MYKlarining geometrik yig‘in-disidan iborat bo‘ladi.

Taqsim­langan chulg‘am MYK 1-garmonikasi quyidagicha ifoda­lanadi:

Ft.1 = 0,9Iw kt.1, (5.5)

bunda kt.1 = sin(q/2) / [q sin(/2)] (5.6)

birinchi garmonika uchun chulg‘amning taqsimlanish koeffitsienti (q=3).

Umumiy holda -garmonika uchun chulg‘amning taqsimlanish koeffitsienti quyidagicha topiladi:

kt. = sin(q/2) / [q sin(/2)], (5.7)

bunda  – alohida g‘altaklar MYKlarining -garmonika tashkil etuvchilari orasidagi siljish burchagi.

CHulg‘am g‘altaklarini pazlar bo‘yicha taqsimlab joylashtirish, uning natijaviy MYK egri chizig‘idagi yuqori garmonikalar amplitudalarini ancha kamaytiradi va mashina havo oralig‘idagi magnit oqim shaklini sinusoidaga yaqinlashtiradi.

Qadami qisqartirilgan chulg‘amning myk

Taqsimlangan chulg‘amda MYK 5 va 7-garmonikalarining ta’siri ancha kamayadi, lekin ayrim garmonikalar juda oz miqdorda kamayadi. Shuning uchun taqsimlangan chulg‘amda chulg‘am qadami qisqartiriladi (y<). Bu holda chulg‘am ikki qatlamli qilib o‘raladi, har bir seksiyaning bir tomoni pazning pastki qismida, ikkinchi tomoni esa boshqa pazning ustki qismida yotadi.

Ikki qutbli mashina stator pazlarida q = 3 bo‘lganda joylashtirilgan ikki qatlamli qadami qisqartirilgan chulg‘am berilgan bo‘lsin. Har bir faza chulg‘ami oltita g‘altakdan iborat. Birinchi, ikkinchi va uchinchi g‘altak tomonlari 1, 2, 3 pazlarning pastki qatlamlarida va 2, 3, 4 pazlarning ustki qatlamlarida, to‘rtinchi, beshinchi va oltinchi g‘altak tomonlari esa – 2, 3, 4 pazlarning ustki qatlamlarida va 1, 2, 3 pazlarning pastki qatlamlarida yotadi.

Qadami qisqartirilgan taqsimlangan chulg‘amning MYKni hisoblashda o‘ramlar soni w=w/2, diametral qadamli, taqsim­langan, bir-biriga nisbatan (1–) burchakka (bunda = u/ – nisbiy qadam) siljigan 2 ta chulg‘am MYK (Fx va Fx) larining geometrik yig‘indisi orqali aniqlanadi. Bu chulg‘amlardan bittasi 1–1, 2–2, 3–3 pazlarning pastki qatlamlarida joylashgan uchta g‘altakdan, ikkinchi chulg‘ami esa 2–2, 3–3 va 4–4 pazlarning ustki qatlamlarida joylashgan uchta g‘altakdan iborat. Natijaviy MYK 1-garmonikasining amplitudasi ko‘rsatilgan chulg‘amlarning F1 va F1 MYK lari birinchi garmonika amplituda­larini vektor qo‘shish yo‘li bilan aniqlanadi. Faza tokining qiymati maksimal bo‘lganda bu MYKlar F1=F1= 0,45 I w kt.1 bo‘ladi.

Demak, pazlarda taqsimlangan qadami qisqartirilgan chul­g‘am MYK 1-garmonikasining qiymati quyidagicha aniqlanadi

F1 = 2 F1 cos(2) = 0,9Iwkt1kqis1 , (5.8)

bunda kqis.1 cos(2) (5.9)

– birinchi garmonika uchun chulg‘amning qisqartirish koeffitsienti deyiladi.

YUqori () garmonika uchun chulg‘amning qisqartirish koeffit­sienti quyidagi ifoda yordamida aniqlanadi:

kqis. = cos( / 2). (5.10)

Shunday qilib, chulg‘am qadami qisqartirilganda MYK va induksiyaning taqsimlanishi sinusoidal shaklga yaqinlashar ekan.