Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:

che-ru

.doc
Скачиваний:
52
Добавлен:
07.02.2015
Размер:
3.25 Mб
Скачать

хьажадала потенц. от хьажа

хьажар масд. 1) смотр; 2) ожидание; 3) обыск; 4) рассмотрение, обследование

хьажархо [хьажархочун, хьажархочунна, хьажархочо, хьажархочуьнга, в, й; мн. хьажархой, б] зритель, зрительница

хьажах1итта наведываться, навещать

хьажах1отта наведаться, навестить

хьажийта [хьожуьйту, хьажийтира, хьажийтина] 1) понуд. от хьажа; 2) показать; цомгушчуьнга лор хьажийта показать больного врачу

хьажо 1 [хьажадо, хьажийра, хьажийна] объект в ед. 1) нацелить; топ хьажо нацелить ружье; 2) направить; балха хьажо направить на работу; арз суьде хьажо направить жалобу в суд; 3) пригнать, приладить что-л. (по размерам)

хьажо 2 [хьажочун, хьажочунна, хьажочо, хьажочуьнга, в; мн. хьажой, б] рел, хаджи (мусульманин, совершивший паломничество в Мекку и Медину)

хьажойбойург сорока

хьажойн прил. рел. паломнический

хьажойниг прил. рел. паломнический

хьажиц1а [хьажиц1ийнан, хьажц1енна, хьажиц1ийно, хьажц1ийне, д] рел. могила пророка Мухаммеда (место паломничества мусульман)

хьаийта [хьоуьйту, хьаийтира, хьаийтина] дать отстояться (жидкости)

хьайба 1 [хьайбанан, хьайбанна, хьайбано, хьайбане, д; мн. хьайбанаш, д] скот, скотина

хьайба 2 [хьайбанан, хьайбанна, хьайбано, хьайбане, й; мн. хьайбанаш, й] айва

хьайбанан 1 прил. скотский

хьайбанан 2 прил. айвовый; хьайбанан дечиг а) древесина айвового дерева; б) амулет из айвового дерева (средство .якобы предохраняющее от болезней или вражеского чародейства)

хьайбанниг см. хьайбанан 1|2

хьайн мест, свой, своя, свое

хьайниг мест, свой, своя, свое

хьайта [хьойту, хьайтира, хьайтина] понуд. от хьан

хьайц возглас, употребляемый при понуканий коров

хьаккъаш мн. от хьакъ

хьакха 1 [хьакхин, хьакхина, хьакхо, хьакхе, й; мн. хьакхарчий, й] свинья; хьакхин к1орни поросенок; см. херси

хьакха 2 [хьокху, хьаькхира, хьаькхна] 1) сжать; скосить; марс хьакха сжать серпом; мангал

хьакха скосить косой; цана хьакха накосить сена; 2) спилить; херх хьакха спилить(пилой); 3) погладить; куьг хьакха погладить рукой; 4) помазать, смазать; басар хьакха покрасить; даьтта хьакха намаслить; 5) вытереть; гата хьакха вытереть полотенцем; б) подуть, повеять; мох хьаькхнера подул ветер; 7) зарезать; урс хьакха зарезать, убить (острым оружием); г1езашна урс хьакха зарезать гусей; 8) рубить

хьакхадайта понуд. от хьакхо

хьакхадала 1) потенц. от хьакха 2; 2) коснуться кого-чего-л., дотронуться до кого-чего-л.; когашца лаьттах хьакха вала коснуться ногами земли; 3) перен. иметь отношение к кому-чему-л., касаться кого-чего-л.; и хьох хьакхалуш дац это тебя не касается

хьакхар 1 масд. 1) жатва; косьба; 2) штленке, пилка; 3) глажение; 4) смазывание; 5) вытирание; б) веяние, дуновение; 7) резание; 8) рубка (напр. леса)

хьакхар 2 мазь; сало

хьакхарчийлелор масд. свиноводство

хьакхарчийлелорхо свиновод

хьакхарчийлелорхойн прил. свиноводческий

хьакхарчийлелорхойниг прил. свиноводческий

хьакхийта [хьокхуьйту, хьакхийтира, хьакхийтина] понуд. от хьакха

хьакхин прил. свиной; хьакхин жижиг свинина; хьакхин чоьш щетина

хьакхиниг прил. свиной; хьакхин жижиг свинина; хьакхин чоьш щетина

хьакхо [хьакхадо, хьакхийра, хьакхийна] 1) замесить; бод хьакхо замесить тесто; 2) простирать (белье); 3) заскрежетать; цергаш хьакхо заскрежетать зубами; 4) повалять кого-что-л

хьакхолг [хьакхолган, хьакхолгана, хьакхолго, хьакхолге, й; мн. хьакхолгаш, й] щиколотка

хьакъ [хьокъан, хьокъана, хьокъо, хьокъе д; мн. хьаккъаш, д] 1) соответствие; 2) заслуга, должное; шен хьакъ д1аделира цунна он получил по заслугам; 3) долг, обязанность

хьал [хьолан, хьолана, хьоло, хьоле д; мн. хьелаш, д] 1) положение, состояние, обстоятельство; могашаллин хьал состояние здоровья; х1ун хьал ду хьоьгахь? как ты себя чувствуешь?; цомгушчуьнгахь вон хьал ду больной в тяжелом состоянии; цомгушчуьнгара хьал могушчунна ца хаьа посл. состояние больного не понимает здоровый (соотв. сытый голодного не разумеет); 2) настроение; 3) имущество, состояние, богатство; хьал гулдан нажить состояние; хьал долуш хила разбогатеть, стать богатым

хьала нареч. 1) вверх, наверх; 2) вверх против течения (реки)

хьала глагольная приставка, обозначающая: 1) движение вверх, напр. хьаладаккха поднять вверх; 2) движение против течения реки напр.: хьаладан пойти вверх (против течения)

хьалаайа 1) поднять; ц1аьнкъара бер хьалаайа поднять ребенка с пола; байракх хьалаайа поднять флаг; 2) карт, принять

хьалаг1атта субъект в ед, подняться, встать; меттара хьалаг1атта встать с постели, с места

хьалаг1аттадайта понуд. от хьалаг1атто

хьалаг1аттадала потенц. от хьалаг1атта

хьалаг1аттийта понуд. от хьалаг1атта

хьалаг1атто [хьалаг1аттадо, хьалаг1аттийра, хьалаг1аттийна] объект вед. 1) поднять, поставить на ноги; охьавоьжнарг хьалаг1атто поднять упавшего; 2) разбудить, поднять с постели

хьалаг1аьттинарг прич. поднявшийся, вставший

хьалаг1итта подниматься, вставать

хьалаг1иттадайта понуд. от хьалаг1итто

хьалаг1иттадала потенц. от хьалаг1итта

хьалаг1иттар масд. вставание

хьалаг1иттийта понуд. от хьалаг1итта

хьалаг1итто 1) поднимать, ставить на ноги; 2) будить, поднимать с постели

хьалаг1овтта субъект во мн. подняться, встать; меттара хьалаг1овтта встать с постели, с места

хьалаг1овттадайта понуд. от хьалдг1овтто

хьалаг1овттадала потенц. от хьалаг1овтта

хьалаг1овттийта понуд. от хьалаг1овтта

хьалаг1овтто объект во мн. 1) поднять, поставить на ноги; охьаэгнарш хьалаг1овтто поднять упавших; 2) разбудить, поднять с постели; охьабийшинарш хьалаг1овтто разбудить спящих

хьалаг1оттург прич. поднимающийся, встающий

хьаладада субъект в ед. взбежать, побежать наверх; лами т1ехула хьалавада побежать вверх по лестнице

хьаладададала [хьалададало, хьаладададелира, хьаладададелла] потенц. от хьаладада

хьалададала [хьалададо, хьалададелира, хьалададелла] потенц. от хьаладан

хьалададийта понуд. от хьаладада

хьаладаийта понуд. от хьаладан

хьаладаккха объект в ед. 1) поднять вверх; 2) перен. повысить (по службе); 3) перен. возвеличить, превознести

хьаладаккхар масд. 1) поднятие вверх; 2) перен. повышение; 3) перен. возвеличение

хьаладала подать наверх; <> дов хьаладала передать судебное дело в вышестоящую инстанцию

хьаладала субъект в ед, 1) подняться вверх; шолг1ачу этаже хьалавелира иза он поднялся на второй этаж; самолет хьалаяьлла х1авае самолет поднялся в воздух; 2) подняться (об уровне чего-л.); хи хьаладаьлла вода в реке поднялась; 3) перен, увеличиться, подняться; белхан эвсаралла дикка хьалаяьлла производительность труда значительно поднялась; 4) перен. получить повышение (по должности)

хьаладаладала [хьаладалало, хьаладаладелира, хьаладаладелла] потенц. от хьаладала

хьаладаладала потенц. от хьаладала

хьаладалийта понуд. от хьаладала

хьаладалийта понуд. от хьаладала

хьаладан [хьаладо, хьаладира, хьаладина] засучить (рукава)

хьаладан [хьаладог1у, хьаладеара, хьаладеана] субъекте ед. пойти вверх

хьаладаха [хьалодоьду, хьаладахара, хьаладахна] 1) подняться; куьг хьаладахара рука поднялась; 2) идти вверх

хьаладаха 1) поднять вверх объект во мн.; поднимать вверх; 2) перен, повысить по службе объект во мн.; повышать по службе

хьаладахадала потенц. от хьаладаха

хьаладахадала потенц. от хьаладаха

хьаладахийта понуд. от хьаладаха

хьаладахийта понуд. от хьаладаха

хьаладахка [хьаладог1у, хьаладаьхкира, хьаладаьхкина] субъект во мн. пойти вверх

хьаладахьа [хьалахьо, хьаладаьхьира, хьаладаьхьна] потащить вверх кого-что-л

хьаладахьадала потенц. от хьаладахьа

хьаладахьийта понуд. от хьаладахьа

хьаладийла 1) подниматься вверх; 2) перен. получать повышение по службе

хьаладийладала потенц. от хьаладийла

хьаладийлийта понуд. от хьаладийла

хьаладовла субъект во мн. 1) подняться вверх; нах лами т1ехула хьалабевлира люди поднялись по лестнице; 2) перен. подняться, повыситься, увеличиться, возрасти; мехаш хьалабевлла цены поднялись

хьаладовладала потенц. от хьаладовла

хьаладовлийта понуд. от хьаладовла

хьалаида бежать вверх

хьалаидадала потенц. от хьалаида

хьалаидийта понуд. от хьалаида

хьалакхиа вырасти, подрасти; к1ант хьллакхиъна мальчик подрос

хьалакхиадала потенц. от хьалакхиа

хьалакхиийта понуд. от хьалакхиа

хьалаххийда тянуться кверху

хьалакхийдадайта понуд. от хьалакхийдо

хьалакхийдо протягивать, подавать наверх что-л

хьалакхийса подбрасывать; бросать вверх; буьрка хьалакхийса подбрасывать мяч

хьалакхийсадала потенц. от хьалакхийса

хьалакхийсийта понуд. от хьалакхийса

хьалакхио 1) растить, выращивать; зезагаш хьалакхио растить цветы; 2) перен. воспитывать; бераш хьалакхио воспитывать детей; кадраш хьалакхио воспитывать кадры

хьалакховда потянуться кверху

хьалакховдадайта понуд. от хьалакховдо

хьалакховдо протянуть, подать наверх что-л

хьалакхосса субъект в ед. подбросить, кинуть вверх; буьрка лаккха хьалакхосса подбросить высоко мяч

хьалакхоссадала потенц. от хьалакхосса

хьалакхоссийта понуд. от хьалакхосса

хьалакъада показаться на поверхностн; арахь хьалакъедда буц в поле появилась трава

хьалалалла объект в ед. погнать вверх

хьалалалладала потенц. от хьалалалла

хьалалаллийта понуд. от хьалалалла

хьалалахка объект во мн. погнать вверх

хьалалахкадала потенц. от хьалалахка

хьалалахкийта понуд. от хьалалахка

хьалалелла объект в ед. гнать вверх

хьалалелладала потенц. от хьалалалла

хьалалеллийта понуд. от хьалалелла

хьалалелха вскакивать

хьалалелхадайта понуд. от хьалалелхо

хьалалелхадала потенц. от хьалалелха

хьалалелхийта понуд. от хьалалелха

хьалалелхо 1) гнать вверх; 2) согнать

хьалалехка объект во мн. гнать вверх

хьалалехкадала потенц. от хьалалехка

хьалалехкийта понуд. от хьалалехка

хьалаоза поднять, вздернуть что-л.; кирхьа хьалаоза поднять занавес

хьалаозадала потенц. от хьалаоза

хьалаозийта понуд. от хьалаоза

хьаласатта выпрямиться; дег1 ма-дду хьаласатта выпрямиться во весь рост

хьаласаттадайта понуд. от хьаласатто

хьаласаттадала потенц. от хьаласатта

хьаласаттийта понуд. от хьаласатта

хьаласатто выпрямить; букъ хьаласатто выпрямить спину, распрямить спину

хьаласетта выпрямляться

хьаласеттадайта понуд. от хьаласетто

хьаласеттадала потенц. от хьаласетта

хьаласеттийта понуд. от хьаласетта

хьаласетто выпрямлять

хьалата1а приподняться, выпрямившись

хьалата1адайта понуд. от хьалата1о

хьалата1адала потенц. от хьалата1а

хьалата1ийта понуд. от хьалата1а

хьалата1о приподнять; корта хьалата1о приподнять голову

хьалате1а приподниматься, выпрямляясь

хьалате1адайта понуд. от хьалате1о

хьалате1адала потенц. от хьалате1а

хьалате1ийта понуд. от хьалате1а

хьалате1о приподнимать, выпрямляя

хьалахахка поскакать вверх

хьалахахкадала потенц. от халахахка

хьалахахкийта понуд. от хьалахахка

хьалахехка скакать вверх

хьалахехкадала потенц. от хьалахехка

хьалахехкийта понуд. от хьалахехка

хьалахеца запустить; ракета хьалахеца запустить ракету

хьалахила подтянуться кверху

хьалахило подвинуть кверху что-л

хьалаэккха подскочить (о лежащем или сидящем)

хьалаэккхадала потенц. от хьалаэккха

хьалаэккхийта понуд. от хьалаэккха

хьалаэха идти вверх

хьал-дахар благосостояние

хьал-де положение; дуьнена юкъара хьал-де международное положение

хьалдерг прич. богатый, состоятельный; хъалдолу колхоз богатый колхоз

хъалдолу прич. богатый, состоятельный; хъалдолу колхоз богатый колхоз

хьалкха [хьалкханан, хьалкханна, хьалкхано, хьалкхане, й; мн. хьалкханаш, й] род плоских сережек

хьалнехьа нареч. вверх, по направлению вверх

хьалха нареч. раньше, сперва, сначала; хьалха ойла е, т1аккха жоп ло сперва подумай, потом отвечай; хьалха дуьйна с давних пор; пхи шо хьалха пять лет тому назад; хьалха санна по-прежнему, как раньше

хьалха нареч. впереди, спереди, перед, передо; ц1еношна хьалха перед домом; суна хьалха передо мной; хьалха хао посадить кого-л. спереди, впереди кого-чего-л

хьалхадаккха объект в ед. опередить, перегнать, обогнать

хьалхадала субъект в ед. опередить, перегнать, обогнать; дошлочул хьалхавала перегнать всадника; накъост дика хилча, ала ша хьалхайолу посл, если напарник хорош, и мерин коня обгоняет (т. е. если работаешь с хорошим товарищем, то работа спорится); вир хьалхадаллалц ца хоьхку говр посл, лошадь гонят (на скачках) не до тех пор, пока осел ее перегонит (т. е. не доводят до изнеможения)

хьалхадаларех нареч. вперегонки; хьалхаваларех ида бежать вперегонки

хьалхадаха опередить объект во мн.; опережать

хьалхадийла перегонять, опережать

хьалхадилла положить перед кем-л. что-л.; тетрадь хъехархочунна хьалхадилла положить тетрадь перед учителем

хьалхадовла субъект во мн. перегнать, опередить

хьалхадовларех нареч. наперегонки; хьалхадовларех уьду бераш дети бегут наперегонки

хьалхакхийса бросать кого-что-л. перед кем-нем-л

хьалхакхосса бросить кого-что-л. перед кем-чем-л

хьалхалаца держать кого-что-л. впереди кого-чего-л

хьалхалацадала потенц. от хьалхалаца

хьалхалацийта понуд. от хьалхалаца

хьалхалелха забегать вперед, опережая других; заскакивать вперед

хьалхалера прил. прежний, прошлый

хьалхалераниг прил. прежний, прошлый

хьалхара прил. 1) передний; 2) первоначальный

хьалхараала запеть

хьалхараэриг прич. запевала

хьалхарниг см. хьалхара

хьалхататта 1) выдвинуть вперед; 2) перен. выдвинуть, отличить, выделить

хьалхататтар масд. выдвижение

хьалхатитта 1) выдвигать вперед; 2) перен. выдвигать, отличать, выделить

хьалхатиттар масд. выдвижение

хьалхатухург прич. грам. уст. приставка; см. дешхьалхе

хьалха-т1аьхьа нареч. последовательно, одни за другим

хьалха-т1аьхьалла последовательность, очередность

хьалхахаа сесть впереди кого-чега-л

хьалхахаадала потенц. от хьалхахаа

хьалхахаийта понуд. от хьалхахаа

хьалхахула нареч. спереди

хьалхах1итта предстать, предстать перед кем-л.; суьдана хьалхах1иттира тешаш свидетели предстали перед судом

хьалхах1итто 1) ставить кого-л. спереди, впереди кого-чего-л. 2) перен. представлять (в воображении)

хьалхах1отта 1) предстать перед кем-л.; 2) перен. представиться (в воображении)

хьалхах1отто 1) поставить кого-л. спереди, впереди кого-чего-л.; 2) перен. представить, воспроизвести (мысленно)

хьалхах1отторг прич. козлы у арбы

хьалхаэккха забежать вперед,заскочить вперед, опередить

хьалха-яхна хан грам. давнопрошедшее время

хьалхе [хьалхенан, хьалхенна, хьалхено, хьалхене, й; мн. хьалхенаш, й] 1) перед, передняя сторона; 2) начало; 3) авангард; 4) первенство; хьалхе яккха добиться первенства

хьалхелелорг прич. 1) передовой, головной; 2) ведущий, руководящий

хьалхелелорхо передовик; юьртан бахаман хьалхелелорхой передовики сельского хозяйства

хьалхенгара прил. 1) начальный; 2) авангардный; 3) передовой

хьалхенгарниг прил. 1) начальный; 2) авангардный; 3) передовой

хьалхо 1 [хьалхочун, хьалхочунна, хьалхочо, хьалхочуьнга, в, й; мн. хьалхой, б] богач, богачка

хьалхо 2 нареч. пораньше; хьалхо ду рановато

хьалххе нареч. рано; заранее; заблаговременно; б1аьсте хьалххе яьлла кхушара весна в этом году наступила рано

хьама [хьаман, хьамана, хьамо, хьаме, б] сглаз (в суеверных представлениях); хьама баккха болеть от «дурного глаза»

хьамц [хьамцан, хьамцана, хьамцо, хьамце, б; мн. хьаьмцаш, д] мушмула (плод)

хьан см. хьо

хьан [хьов, хьайра, хьайна] раздражаться (напр, о коже)

хьанал 1 прил. 1) честный, добросовестный, безукоризненный; 2) рел. безгрешный, чистый

хьанал 2 мест. сравнит, п. от мила

хьаналла 1) честность, добросовестность; 2) рел. безгрешность, чистота

хьаналниг си. хьанал 1

хьандайта понуд. от хьандан

хьандала засалиться, пропитаться жиром

хьандан 1) сделать жирным; приправить жирами; чорпа т1айца хьанъян приправить суп сметаной; 2) засалить; 3) удобрить; латта кхеллица хьандан удобрить почву навозом

хьандар масд. от хьандан 1) засаливание; 2) удобрение

хьаннаш мн. от хьун

хьар масд. от хьан

хьара [хьарин, хьарина, хьаро, хьаре, д] 1) сыпь; 2) крапивная лихорадка

хьарам прил. (противоп. хьанал 1) 1) нечестный, недобросовестный; 2) мошеннический; 3) рел. грешный, нечистый

хьарамледала потенц. от хьарамлен

хьарамлейта понуд. от хьарамлен

хьарамлен [хьарамлоь, хьарамлийра, хьарамлийна] поступить нечестно, обманывать, мошенничать, жульничать

хьарамлер масд. обман, мошенничество, плутовство, жульничество

хьарамло [хьарамлонан, хьарамлонна, хьарамлоно, хьарамлоне, й; мн. хьарамлонаш, й] недобросовестность, нечестность, обман, мошенничество, жульничество

хьарамниг см. хьарам

хьарг1а [хьарг1анан, хьарг1анна, хьарг1ано, хьарг1ане, й; мн. хьарг1анаш, й] галка

хьарг1ин прил. галочий

хьарг1иниг прил. галочий

хьард [хьаьрдан, хьаьрдана, хьаьрдо, хьаьрде, й; мн. хьаьрдаш, й] кормовой отход, сенная труха

хьарин прил. сыпной

хьариниг прил. сыпной

хьарса [хьорсу, хьаьрсира, хьаьрсина] посыпать чем-л

хьарсадала потенц. от хьарса

хьарсар масд. посыпание

хьарсийта [хьорсуьйту, хьарсийтира, хьарсийтина] понуд. от хьарса

хьархо [хьархочун, хьархочунна, хьархочо, хьархочуьнга, в, й; мн. хьархой, в] мельник

хьарча [хьаьрча, хьаьрчира, хьаьрчина] 1) обвиться, обмотаться вокруг чего-л. коча хьарча обвиться вокруг шеи; 2) задолжать; <> сох г1уда хьаьрчина я оштрафован

хьарчадайта понуд. от хьарчо

хьарчадала потенц. от хьарча

хьарчийнарг прич. прош. вр. от хьарчо

хьарчийта [хьорчуьйту, хьарчийтира, хьарчийтина] понуд. от хьарча

хьарчо [хьарчадо, хьарчийра, хьарчийна] 1) завернуть, обмотать, обвить, окутать; обернуть вокруг чего-л.; бер кортали юккъе хьарчо закутать ребенка в шаль; логах шарф хьарчо обмотать шею шарфом; 2) задолжать; декхар хьарчо залезть в долги; г1уда хьарчо оштрафовать

хьарчор масд. завертывание, обмотка

хьаса [хьесан, хьесана, хьесо, хьесе, б; мн. хьесий, д] 1) метелка (соцветие у кукурузы); 2) золотистые нитки; волокно

хьаст [хьостан, хьостана, хьосто, хьосте, д; мн. хьасташ, д] источник, ключ, родник; нефтяной хьаст нефтяной источник

хьаста [хьосту, хьаьстира, хьаьстина] приласкать; бер хьаста приласкать ребенка

хьастаг1а нареч. давно; хьастаг1ехь уже давно

хьастадала 1) потенц. от хьаста; 2) приласкаться

хьастийта [хьостуьйту, хьастийтира, хьастийтина] понуд. от хьаста

хьаткъа [хьоткъан, хьоткъана, хьоткъо, хьоткье, д] моча

хьаха 1 [хьаьха, хьаьхира, хьаьхна] 1) истомить; беха некъ хьаьхна тхуна долгий путь истомил нас; 2) угореть; пеш хьаьхна цунна он угорел от дыма; 3) укачать, довести до тошноты; кема хьаьхна цунна его укачало на пароходе; 4) обречь; яла хьаьхна борз гулакха яьлла посл, волк, обреченный на смерть, поднялся на холм (т. е. зазнайство ведет к гибели)

хьаха 2 [хьоху, хьаьхира, хьаьхна] мазать, штукатурить

хьахадайта понуд. от хьахо

хьахадала потенц. от хьаха 2

хьахар 1 масд. 1) утомление; 2) угар; 3) укачивание; 4) обречение; <> кема хьахар морская болезнь; лам хьахар горная болезнь

хьахар 2 масд. штукатурка

хьахийта [хьохуьйту, хьахийтира, хьахийтина] понуд. от хьаха 1|2

хьахо [хьахадо, хьахийра, хьахийна] 1) упомянуть; 2) перен, посватать (невесту)

хьацар [хьацаран, хьацарна, хьацаро, хьацаре, д; мн. хьацарш, д] пот; хьацар даккха вызвать пот; хьацар дала пропотеть

хьацардалар масд. потение

хьацардаьлларг прич. вспотевший, пропитанный потом

хьацаре прил. потный

хьацарениг прил. потный

хьач 1) [хьечан, хьечана, хьечо, хьече, б; мн. хьечаш, д] слива (плод); 2) [хьочан, хьочана, хьочо, хьоче, б; мн. хьечаш, д] слива (дерево)

хьаша [хьошу, хьаьшира, хьаьшна] задавить, затоптать, растоптать; говро хьаьшира к1еза лошадь задавила щенка; зезаг хьаша растоптать цветок

хьаша [хьешан, хьешана, хьешо, хьеше, в, й; мн. хьеший, б] 1) гость, гостья; хьешан ц1а гостиная, кунацкая, комната для гостей; хьаша хила гостить; хьошалг1а в гости; 2) приятель, приятельница; 3) знакомый, знакомая

хьашадала потенц. от хьаша

хьашийта [хьошуьйту, хьашийтира, хьошийтина] понуд. от хьаша

хьашлаг1а [хьашлаг1ан, хьашлаг1на, хьашлаг1о, хьашлаг1е, й; мн. хьашлаг1аш, й] пари;

хьашлаг1а йилла держать пари

хьашт [хьаштан, хьаштана, хьашто, хьаште, д; мн. хьашташ, д] потребность, нужда в чем-л.; интерес к чему-л., хьашт ду нужно, необходимо; йог1учу набарна г1ойла хьашт яц, бахначу безаина хазалла хьашт яц посл, захочешь спать - не нужно изголовья, полюбишь—нет нужды в красоте; <> хьаштин х1уманаш предметы потребления

хьаштаг1а [хьаштаг1анан, хьаштаг1анна, хьаштаг1ано, хьаштаг1ане, й; мн. хьаштаг1анаш, й] уборная

хьаштдерг прич. нужный, необходимый

хьаштдолу прич. нужный, необходимый

хьаьаш [только мн., й] кукуруза; хьаьаш йоху чарх кукурузная дробилка; хьаьаш тило белхи работа в помощь кому-л. по очистке кукурузы; хьаьаш хьакха убрать кукурузу

хьаьашлелор масд. кукурузоводство

хьаьашлелорхо кукурузовод

хьаьвда [хьаьвдин, хьаьвдина, хьаьвдано, хьаьвдане, д; мн. хьаьвданаш, д] стойло, ясли

хьаьвдин прил. к хьаьвда

хьаьвдиниг прил. к хьаьвда

хьаьвхе [хьаьвхенан, хьаьвхенна, хьаьвхено, хьаьвхене, й; мн. хьаьвхенаш, й] теневой склон горы (противоп, басе)

хьаьг1наш мн. от хьаг1

хьаьжан прил. к хьаж лобный; хьаьжан даь1ахк анат. лобная кость

хьаьжаниг прил. к хьаж лобный; хьаьжан даь1ахк анат. лобная кость

хьаьжаш мн. от хьаж

хьаьжк1а [хьаьжк1ан, хьаьжк1ана, хьаьжк1о, хьаьжк1е, й; мн. хьаьжк1аш, й] кукуруза

хьаьжк1ельхьара нареч. исподлобья

хьаьжк1ин прил. кукурузный; хьаьжк1ин белхи работа в помощь кому-л. по очистке кукурузы; хьаьжк1ийн до сапетка (для хранения кукурузы в початках); хьаьжк1ин ботт кукурузная рубашка

хьаьжк1иниг прил. кукурузный; хьаьжк1ин белхи работа в помощь кому-л. по очистке кукурузы; хьаьжк1ийн до сапетка (для хранения кукурузы в початках); хьаьжк1ин ботт кукурузная рубашка

хьаьийн прил. к хьаьаш кукурузный

хьаьийниг прил. к хьаьаш кукурузный

хьаькам [хьаькаман, хьаькамна, хьаькамо, хьаькаме, в, й; мн. хьаькамаш, б] начальник, начальница; руководитель, руководительница

хьаькамалла руководство

хьаькаман прил. руководящий

хьаькамниг прил. руководящий

хьаькназ [хьаькназан, хьаькназна, хьаькназо, хьаькназе, й; мн. хьаькназаш, й] совок (железный)

хьаьмцаш мн. от хьамц

хьаьрдаш мн. от хьард

хьаьрк [хьаьркан, хьаьркана, хьаьрко, хьаьрке, д; мн. хьаьркаш, д] 1) диакритический знак в арабском письме; 2) грам. знак; сацаран хьаьркаш знаки припинания

хьаьрмак [хьаьрмакан, хьаьрмакна, хьаьрмако, хьаьрмаке, б; мн. хьаьрмакаш, д] корнеплод

хьаьрмакан прил. корнеплодный

хьаьрмакниг прил. корнеплодный

хьаьрса прил. рыжий; <> хьаьрса хьач алыча (плод и дерево)

хьаьрсаниг прил. рыжий; <> хьаьрса хьач алыча (плод и дерево)

хьаьрсо прил. рыжеватый

хьаьрсониг прил. рыжеватый

хьаьтт [хьаьттаран, хьаьттарна, хьаьттаро, хьаьттаре, й; мн. хьаьттарш, й] 1) с.-х. ток, гумно; 2) лишай; экзема; 3) лавина

хьаьхьамч [хьаьхьамчан, хьаьхьамчана, хьаьхьамчо, хьаьхьамче, д; мн. хьаьхьамчаш, д] клей

хьаьхьамчан прил. клеевой; <> хьаьхьамчан мача галоша

хьахьамчаниг прил. клеевой; <> хьаьхьамчан мача галоша

хьаьшнарг прич. к хьаша 1. задавивший, растоптавший; 2. задавленный, растоптанный

хьаьъна прич. от хьаа

хьаьънарг прич. от хьаа

хье [хьен, хьена, хьено, хьега, б; мн. хьеш, д] 1) головной мозг; 2) темя

хьебоцу прич. безмозглый

хьебоцург прич. безмозглый

хьега [хьоьгу, хьийшра, хьегна] 1) завидовать; дан дезарг кханенга дехкинарг дезачух хьоьгуш ваьхна посл, кто откладывал обязанности на завтра, жил завидуя желанному (т. е. жил в нужде; соотв. не откладывай на завтра то, что можно сделать сегодня); 2) чувствовать, испытывать; дика хьега испытывать удовольствие; вон хьега испытывать трудности; бала хьега горевать (букв, испытывать горе)

хьегадайта понуд. от хьего

хьегадала потенц. от хьега

хьегар масд. зависть

хьегийта [хьоьгуьйту, хьегийтира, хьегийтина] понуд. от хьега

хьего [хьегадо, хьегийра, хьегийна] прельщать, соблазнять, заинтересовывать чем-л

хьег1а [хьег1а, хьийг1ира, хьег1на] недомогать

хьег1адала потенц. от хьег1а

хьег1ийта [хьоьг1уьйту, хьег1ийтира, хьег1ийтина] понуд. от хьег1а

хьедайта понуд. от хьедан 1|2

хьедала 1 1) потенц. от хьедан 1|2; 2) задержаться; новкъахь хьевелира иза он задержался в дороге; 3) погрузиться (в воду с головой)

хьедала 2 потенц. от хьен 1

хьедан 1 [хьедо, хьедира, хьедина] 1) тревожить; цомгушниг хьеван ца лаьа суна я не хочу тревожить больного; 2) вспоминать; д1адаьлларг ма хьеде не вспоминай пришлое; 3) делать предложение, просить руки; 1) шевелить; ворошить; п1елгаш хьедан шевелить пальцами; белый хьеян пожимать плечами; йол хьеян шевелить сено, ворошить сено

хьедан 2 [хьедо, хьедира, хьедина] задержать, задерживать (на какой-л. срок); г1уллакхаша хьевира иза его задержали дела

хьежа [хьоьжу, хьийжира, хьежна] субъект в ед. 1) смотреть, глядеть; 2) ждать; 3) обыскивать; 4) осматривать, обследовать

хьежадайта понуд. от хьежо

хьежадала потенц. от хьежа

хьежар масд. 1) смотр; 2) ожидание; 3) обыск; 4) обследование

хьежийта [хьоьжуьйту, хьежийтира, хьежийтина] понуд. от хьежа

хьежо [хьежадо, хьежийра, хьежийна] объект в ед. 1) целить, метить; къийгана хье жийра, аттана кхийтира погов. целил в ворону, и попал в корову; 2) направлять; балха хьежо направлять на работу; аьрзнаш суьде хьежо направлять жалобы в суд; 3) пригонять, прилаживать что-л. (по размерам)

хьейта [хьоьйту, хьейтира, хьейтина] понуд. от хьен 1

хьекха [хьоькху, хьийкхира, хьекхна] 1) жать; косить; к1аш хьекха жать пшеницу; йол хьекха косить сено; 2) пилить; херх хьекха пилить (пилой); 3) гладить; куьг хьекха гладить рукой; 4) мазать; поппар хьекха мазать глиной; даьтта хьекха маслить; 5) красить; бас ар хьекха красить краской; б) вытирать; гата хьекха вытирать полотенцем; 7) дуть, веять; мох хьокху дует ветер; 8) резать; урс хьекха резать ножом; 9) рубить; хьун хьекха рубить лес

хьекхадайта понуд. от хьекхо

хьекхадала потенц. от хьекха

хьекхар масд. 1) жатва; косьба; 2) пиление, пилка; 3) глаженье; 4) смазывание; 5) крашение; б) вытирание; 7) дуновение, веяние; 8) резание, резка; 9) рубка

хьекхийта [хьоькхуьйту, хьекхийтира, хьекхийтина] понуд. от хьекха

хьекхо [хьекхадо, хьекхийра, хьекхийна] 1) стремиться причинить вред кому-л., точить зубы на кого-л.; несана хьекхийна церг во1ах яхна посл, зуб, скрежетавший на сноху, укусил сына; 2) полоскать (белье)

хьекхорг [хьекхорган, хьекхоргана, хьекхорго, хьекхорге, й; мн. хьекхоргаш, й] лист ползучего растения

хьекъа [хьекъа, хьийкъира, хьекъна] созреть, уродиться, вырасти в изобилии (о плодах, злаках), ялта дика хьийкъина колхозан аренашках хлеб хорошо уродился на колхозных полях; хьоькъийла! пусть вырастет в изобилии! (пожелание при пахоте, прополке)

хьекъадайта понуд. от хьекъо

хьекъадала потенц. от хьекъа

хьекъал [хьекъалан, хьекъална, хьекъало, хьекъале, д; мн. хьекъалш, д] ум, рассудок; хьекъалах тила потерять рассудок, сойти с ума, обезуметь; хьекъалехь вуй хьо? в уме ли ты?

хьекъалалла мудрость

хьекъалан прил. к хьекъал

хьекъалдерг прич. умный, рассудительный

хьекъалдолу прич. умный, рассудительный

хьекъалдоцу прич. безумный, безрассудный

хьекъалдоцург прич. безумный, безрассудный

хьекъалдоцуш деепр. безумно, безрассудно

хьекъалниг см. хьекъалан

хьекъийта [хьоькъуьйту, хьекъийтира, хьекъийтина] понуд. от хьекъа

хьекъо [хьекъадо, хьекъийра, хьекъийна] уродить, принести плоды; ялта дика хьекъийна латто земли дала хороший урожай

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]