Коммунальная гигиена

БЛОК 1

1. Санитарлық бақылау түрін көрсетіңіз: сақтық санитарлық бақылау (ССБ) және күнделікті санитарлық бақылау (КСБ).

2.Сумен қамтамасыз ету түрін көрсетіңіз және сипаттаңыз,орталықтандырылған сумен қамтамасыз ету қондырғылары туралы жазыңыз.

3. Жұқпалы және жұқпалы емес түрдегі су арқылы жұғатын ауруларды сипаттаңыз.

4. Сумен қамтамасыз ету түрлерін көрсетіңіз және сипаттаңыз, гигиеналық баға беріңіз.

5. Санитарлық күзету аумағына қойылатын санитарлық талаптарды жазыңыз. Жер асты және жер беті суларымен қамтамасыз етуде санитарлық күзету аумағының шекарасын анықтау әдістемесін жазыңыз.

6. Ауыз суды дайындау әдістеріне гигиеналық баға беріңіз. Ауыз суды тазартудың негізгі және арнайы әдістерін жазыңыз.

7. Ауыз судың эпидемиологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін әдістерге гигиеналық баға беріңіз.

8. Қалалық шайынды суларға сипаттама беріңіз. Шайынды суларды механикалық тазартудың негізгі қондырғыларын жазыңыз.

9. Орталықтандырылмаған сумен қамтамасыз ету қондырғылары туралы жазыңыз.

10. Шайынды суларды биологиялық тазартудың негізгі қондырғыларын жазыңыз.

11. Су нысандарында химиялық заттардың болуын регламенттеу, зияндылық көрсеткіштері, қауіптілік кластары туралы жазыңыз.

12. Елді мекен топырағында химиялық заттардың болуын регламенттеу, зияндылық көрсеткіштері, қауіптілік кластары туралы жазыңыз.

13. Атмосфералық ауада химиялық заттардың болуын регламенттеу, зияндылық көрсеткіштері, қауіптілік кластары туралы жазыңыз.

14. Шудың негізгі екі белгісі бойынша жіктелуін сиапттаңыз. Қалалық шу көздерін атаңыз және сипаттаңыз. Шудың адам органиміне әсерін жазыңыз. Шуға қарсы негізгі шаралар туралы жағыңыз.

15. Қатты тұрмыстық қалдықтарды өңдеудің әдістерін атаңыз және сипаттаңыз. Қатты тұрмыстық қалдықтарды зарарсыздандыру әдістері туралы жазыңыз.

БЛОК 2

1. Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Кодексінің әрекет аумағы туралы сипаттап жазыңыз.

2. ҚР қоғамдық денсаулық сақтау комитеті туралы ереже, оның құрылымы мен қызметі туралы жазыңыз.

3. 30 мамыр 2015 ж. шыққан 414-бұйрықтың әрекет аумағы туралы сипаттап, жазыңыз.

4. Коммуналдық гигиена саласындағы маманның іс әрекеті ретінде қарастырылатын санитарлық заңнамалар туралы жазыңыз. Қоғамдық денсаулық сақтау қызметін қалыптастыру үлгісін көрсетіңіз.

5. ГОСТ «Источники централизованного хозяйственно-питьевого водоснабжения» құжаты негізінде су көзін санитарлық тексеру және таңдау әдістемесін жазыңыз.

6. СанЕмН №209 16 наурыз 2015 ж. «Су көздеріне шаруашылық ауыз су мақсты үшін су жинау орындарына, шаруашылық ауыз сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидалары құжаты бойынша негізгі ережелерін айқындап жазыңыз.

7. Елді мекенде топырақтың санитарлық жағдайын бағалау көрсеткіштерін анықтап, толық жазыңыз.

8. Атмосфералық ауаны санитарлық қорғау бойынша негізгі шараларды жазыңыз.

9. Жарықтануға қойылатын негізгі талаптарды көрсетіңіз, табиғи жарықтандыруды ашып жазыңыз.

10. Желдетуге қойылатын негізгі талаптарды көрсетіңіз, табиғи желдетуге қойылатын гигиеналық талаптарды ашып көрсетіңіз.

11. Жылыту жүйесіне қойылатын негізгі талаптарды көрсетіңіз. Орталықтандырылмаған жылыту жүйесі туралы ашып жазыңыз.

12. Тұрғын үй бөлмелерінің қолайлы климатын гигиеналық нормалаудың негізгі принциптерін жазыңыз.

13. Шудың негізгі параметрлерін атаңыз. Шуды бағалау көрсеткіштерін жазыңыз.

14. СанЕмН №357 31 мамыр 2017 ж. құжаты бойынша «Денсаулық сақтау объектілеріне қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидаларының негізгі ережелерін жазыңыз.

15. Аудандық жоспарлаудың негізгі гигиеналық принциптерін көрсетіңіз.

16. Аймақтар мен бөлмелерде инсоляцияның ұзақтығына қойылатын негізгі талаптарды атаңыз.

17. Орталықтандырылмаған сумен қамтамасыз етудің арнайы қондырғыларына сипаттама беріңіз. Шахталы құдықтарды санитарлық тексеру әдістемесін көрсетіңіз.

18. Елді мекеннің канализация жобасына санитарлық сараптама жүргізудің әдістемесін көрсетіңіз.

19. Қатты тұрмыстық қалдықтар полигонын күнделікті санитарлық бақылауда қадағалануын сипаттап жазыңыз.

20. Атмосфералық қысымды өлшеу әдістемесін сипаттап жазыңыз.

21. Елді мекен орындарында атмосфералық ауаның сапасын бақылау ережесін сипаттап жазыңыз.

22. Атмосфералық ауаның ластануын кешенді бағалау әдістемесін сипаттап жазыңыз.

23. Өндіріс объектілерінде санитарлық қорғаныс аумағының қалыпты мөлшерін бағалау әдістемесін сипаттап жазыңыз.

24. Шекті рұқсат етілген шығырыс (ПДВ) жобасына санитарлық сараптама жүргізу әдістемесін сипаттап жазыңыз.

25. Тұрғын және қоғамдық ғимараттарды жоспарлау және салу кезіндегі санитарлық бақылау жүргізуді көрсетіңіз. Тағайындалуына қарай ғимараттар тобын, ғимарат қабаттарының түрлерін көрсетіңіз.

26. Жасанды жарықтандыруға қойылатын негізгі гигиеналық талаптырды ашып жазыңыз.

27. Механикалық желдету жүйесіне қойылатын гигиеналық талаптарды сипаттап жазыңыз.

28. Орталықтандырылған жылыту жүйесіне қойылатын талаптарды сипаттап жазыңыз. Жылу тасымалдаушы түрлерін, жылытушы аспаптарға қойылатын талаптарды ашып көрсетіңіз.

29. Бұлақ каптаждарына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптарды сипаттап жазыңыз.

30. Шахталық құдықтарға санация жүргізу әдістемесін сипаттап жазыңыз. Шахталық құдықтар суын мөлшерлеуші патрондармен залалсыздандыру әдістемесін ашып жазыңыз.

3-блок

23. Бактериологиялық зертеу мақсатында тарату торабынан су сынамасын алу әдістемесін сипаттап жазыңыз.

24. Топырақтың механикалық құрамын бақылау әдістемесін сипаттап жазыңыз.

25. Атмосфералық ауа сынамасын алу әдістемесін сипаттап жазыңыз.

26. Топырақ сынамасын алу әдістемесін сипаттап жазыңыз.

27. Ауаның қозғалыс жылдамдығын анықтау әдістемесін сипаттап жазыңыз және гигиеналық баға беріңіз.

28. Ауаның ылғалдылығын анықтау әдістемесін сипаттап жазыңыз және гигиеналық баға беріңіз.

29. Ауаның температурасын анықтау әдістемесін сипаттап жазыңыз және гигиеналық баға беріңіз.

30. Оқу бөлмелерінде жасанды жарықтандыру деңгейін өлшеу әдістемесін сипаттап жазыңыз және гигиеналық баға беріңіз.

31. Данилюк әдісі бойынша табиғи жарықтандыру коэффициентін (ТЖК) есептеудің әдістемесін сипаттап жазыңыз.

32. Табиғи жарықтандыруды бағалаудың геометриялық әдісіне сипаттама беріңіз.

33. Кір жуатын орындарды санитарлық тексерудің бағдарламасын сипаттап жазыңыз.

34. Ғимарат жобасында инсоляцияның ұзақтығын анықтаудың әдістемесін жазыңыз.

35. Жатақханаларды санитарлық тексерудің бағдарламасын сипаттап жазыңыз.

36. Транспорттық шу деңгейін асапаптық әдіспен анықтауды сипаттап жазыңыз.

37. Моншаларды санитарлық тексеру бағдарламасын сипаттап жазыңыз.

38. Медициналық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, жоюға қойылатын санитарлық талаптарды сипаттап жазыңыз.

39. Шаштараздарды санитарлық тексерудің бағдарламасын сипаттап жазыңыз.

40. Жүзу бассейндерін тексерудің бағдарламасын сипаттап жазыңыз.

41. Елді мекенді шаруашылық ауыз сумен қамтамасыз етуді гигиеналық бақылауды сипаттап жазыңыз.

42. Су объектілерін санитарлық қорғау бойынша гигиеналық бақылауды сипаттап жазыңыз.

43. Атмосфералық ауаны санитарлық қорғау бойынша гигиеналық бақылауды сипаттап жазыңыз.

44. Органолептикалық зертеу мақсатында тарату торабынан су сынамасын алу әдістемесін сипаттап жазыңыз.

45. Елді мекенді санитарлық тазартуды гигиеналық бақылауды сипаттап жазыңыз.

БЛОК 1

1. Санитарлық бақылау түрін көрсетіңіз: сақтық санитарлық бақылау (ссб) және күнделікті санитарлық бақылау (ксб).

Санитарлық-өнеркәсіптік бақылау сақтық және күнделікті бақылаудан тұрады. 1. Сақтық бақылауға

• өнеркәсіп орындарының құрылысына алаң бөліп беру,

• құрылыстың жобалануы мен салынуын бақылау,

• жаңадан салынған немесе қайта конструкцияланған өнеркәсіп орындарын пайдалануғы рұқсат ету,

• өнеркәсіп объектілеріндегі өнеркәсіп профилі мен технологиялық процесстерді өзгерту,

• бұйымның технологиялық шарттарын бақылау жатады.

Заңда өнеркәсіп құрылысының барлық үлгідегі жобасының Санитарлық-өнеркәсіптік бақылаумен міндетті түрде шар жасауы қарастырылған. 2. Күнделікті санитарлық бақылауға

• санитарлық-эпидемиологиялық стансалар тарапынан кәсіпорын әкімшілігінің санитарлық нормалар мен ережелер талаптарын орындап отыруын бақылау,

• сауықтыру шараларының жоспарын жасауға қатысу,

• бұл шаралардың мерзімінде орындалуын бақылау,

• өндірісте зиянды еңбек жағдайында жұмыс істейтін жұмысшыларлдың алдын ала және мерзімді медициналық байқаудан өткізіліп отыруын бақылау,

• кәсіби аурулар мен улану себептерін зерттеу

• оларға қарсы әкімшілік үшін міндетті болып саналатын профилактикалық шаралар жасау жатады.

2.Сумен қамтамасыз ету түрін көрсетіңіз және сипаттаңыз,орталықтандырылған сумен қамтамасыз ету қондырғылары туралы жазыңыз.

Су мен қамтамасыз ету-сумен қамтамасыз ету жөніндегі шаралар мен техникалық қондырғылар жиынтығы.

Су тұтыну-тұрғындардың ауыл шаруашылық өндірістік,транспорттыұ қажеттілігін қанағаттандыру үшін су объектілерін пайдалану

1)Жергілікті (орталықтандырылмаған)-суды тарату құбырларының жүйесінсіз тікелей су көздерінен:құдықтан,суаттардан алынады.

2)Орталықтандырылмаған- су көздерінен суды механикалық жолмен алып,құбыр тораптары арқылы тұтыну орындарына су құбырына жеткізеді.

Су құбыры деп су тұтынушыларды белгілі сападағы сумен қамтамасыз ету үшін су алу орнвн, су құбыры насос станцияларын су тазарту және су дайындайтын станциясын, су тасымалдау торабы мен резервуарларды қамтитын құрылымдар кешенін айтады.

1-cкважина, 2-бірінші көтеретін насос станциясы, 3-резервуар, 4-екінші көтеретін станциясы, 5-су тегеурін мұнарасы, 6- су тарату желісі

3. Жұқпалы және жұқпалы емес түрдегі су арқылы жұғатын ауруларды

сипаттаңыз.

Су арқылы жұғатын жұқпалы аурулардың бүкіл әлемде таралуы мүмкің.Олардың барлығын бірнеше негізгі топқа бөлуге болады.  Алдымен бұл бактериалдық жаратылысының ішек инфекциялары, оларға жатады А және В паратифтер, дизентерия, түрлі энтериттер және энтероколиттер, жұқпалы гепатит А, тырысқақ.Ұйымдастырылмаған су тұтынуы,   жеткіліксіз су, қоршаған ортадағы объектілерде жұқпалы аурудын  таралу мен өмір сүруіне тиісті жаратылыс жағдай, су іркуіш, су  тазартқыш құрылыстарында және су  құбырында техникалық бұзушылықтар, қарапайым жеке гигиена  ережелерін сақтамауы осы аурулардың пайда болуына қолайлы. Осындай жұқпалы аурулар  күтпеген жерден басталады, бір мезгілде бір зарарлы көзден су алған барлық адамдар ауруға шалады.Зарарлы көзден су алуға жол бермеуіне эпидемияға қарсы шараларың өткізген соң, дезинфекциялау, су қорғау шараларын, ауру адамдарды емдеу, олардын байланысыңа кедергі жасағаннаң кейін жағдайларының саны тез азаяды.Жұқпалы аурудын таралуына  алдын алу маңызды рөлін жалпы мемлекеттік санитарлы-гигиеналық шаралары атқарады.Зертханалық зерттеулерімен тұрақты бақылауы, сумен жабдықтау объектілерінің  дезинфекциялауы жүргізіледі.Сумен жабдықтау объектілерінде ауыз судың өндірістік  сапасын бақылауы жүргізіледі.Ішек жұқпалы ауруың алдын алу үшін ауылдық жерлерде құдықтан  жиырма метірден жақын радиуста кір жууға, машина және әртүрлі заттарды жууға, жануарларды суаруға жол берілмейді.  Құдыққа  бес метр аралығында жақын маңдағы аумақ қоршаланады. Құдықтан  су алу үшін шелектер, сорғылар пайдаланылады.   Жерасты су көздерінің суымен жабдықтаудың СҚА бірінші белдеу аумағы көгалдандырылып және қоршаланады.Сумен жабдықтау көздерінің санитарлық қорғау аймағында  зираттарды, мал өлексесін көметін орындарды, ассенизациялау өрісі, сүзілу өрісі, көң қоймалар, сүрлеме орлар, мал шаруашылығы және құс өсіретін шаруашылық субъектілері және жер асты суларының микробтық, химиялық ластану қаупіне себепші болатын басқа да объектілерді орналастыруға, тыңайтқыш және улы химикаттарды қолдануға және т.б. объектілерді орналастыруға жол берiлмейдi.Жұқпалы ауруды жұқтырып аламау үшін, жеке гигиенаны сақтау қажет.

Жұқпалы емес аурулар біреуден біреуге жұқпайды. Олардың басқаша себептері болады. Сондықтан қандай ауру жұқпалы, қайсысы жұқпалы емес екенін білу өте маңызды.

Жұқпалы емес аурулардың пайда болуының әр түрлі себептері болады. Олар ешқашанда денені жайлап алатын микробтардан, бактериялардан немесе басқа да тірі организмдерден пайда болмайды. Олар бір адамнан екінші адамға берілмейді. Микробтармен

күресетін антибиотиктер немесе дәрілер жұқпалы емес ауруларды емдегенде көмектеспейтінін түсінген жөн.

Есіңізде болсын: Жұқпалы емес ауруларды емдеуге антибиотиктер пайдаланылмайды.