8. Басқарудың ұйымдастыру құрылымы мен басқару нормасы: Еркін экономикалық аймақтарды атап мысалмен жазыңыз

11. Еэа дамыту жолдары мен мемлекеттік реттеу әдістерін түсіндіріңіз

Мемлекеттің аймақтандыру саясаты бұл осы территориясының әлеуметтік-экономикалық және құқықтық сипаттағы шаралар кешені еркін аймақтарды құру және олардың тиімді қызмет етуін қамтамасыз ету болып табылады.

ЕЭА-ң әлемдік тәжірибеде келесі негізгі типтері кездеседі:

- Еркін сауда аймақтары

- Өнеркәсіптік-өндірістік және кәсіпкерлік аймақтар

- Сауда өнеркәсіптік аймақтар

- Техникалық-мамандандырылған аймақтар

- Функциондық аймақтар (банктік, сақтандыру, туристік, тарихи-мәдени орталықтар)

- Территорияны кешенді дамыту аймақтары

- Басқа елдердің ЕЭА бірлескен аймақтар

Еркін экономикалық аймақты мемлекеттік реттеу – ол тұтастай елдің ұлттық экономикалық тиімді жұмыс істеуінің мүддесінде аймақтық саясаттың іске асыруда шешілетін, мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізуге бағытталған, мемлекеттің үйлестіру әрекетінің жүйесі. Еркін экономикалық аймақты мемлекеттік реттеу процесін бірнеше деңгейде қарастыруымызға болады: мемлекетаралық және мемлекеттік, аймақ ішінде (нақты еркін экономикалық аймақтың нақты типінің шеңберінде)

Осы деңгейлердің әрбірінде аймақтандыру тәжірибесін реттеудің өзіндік ерекшеліктері бар.

Мемлекетаралық деңгейде – бұл әрбір мемлекет өзінің территориясында белгілейтін «экономикалық ойынның» нақты ережесі.

Бұл ережелер еркін экономикалық аймақтың барлық қатысушылары үшін міндетті, сондықтан нақты тәртіпті белгілеусіз еңбек бөлінісі мен өндірістік күштердің бірігуіне қол жеткізген дәрежеде өзара қатынастарды тәртіпке салусыз мүмкін емес.

Соңғы жылдары жалпы сол ережелер үшін әрекет ететін және мемлекеттің территория топтарын қамтитын, әлем шаруашылық тәжірибесінде еркін экономикалық аймақты таратулар алады.

Федералдық деңгейде – бұл еркін сәйкес заңдардың заңды билік мемлекеттік органдармен өндірімі және еркін экномикалық аймақтың тиімді жұмыс істеуімен қалыптасуы үшін нормативтік-құқықтық базаларды құру сонымен қатар елде әлеуметтік жағдайлармен құқықтық, экономикалық тұрақтандыру бойынша тұтастай кешендік шараларды қамтамасыз ету. Басқа сөздермен айтқанда макроэкономикалық ортада еркін экономикалық аймақты құру, нарықтық экономикаға тән, шаруашылық әдістері мен барлық формаларын дамыту үшін қолайлы.

Еркін экономикалық аймақтағы басқарудың экономикалық механизмін қалыптастырудың негізгі мәселелері болып:

- заңдылық (салық, валюталық саясат) жолындағы кейбір элементтердің мазмұнының қатаң шектелгендігі;

- түрлі еркін экономикалық аймақ инвестициялық саясатымен салықтық бағытының талдауына сәйкестендірілген жағы;

- негізінен шетел инвестицияларын тартуға аймақтардың бағдарлануы;

- аймақта кедендік жеңілдіктерді белгілеу үшін кедендік заңдылықтар мүмкіндіктерінің жеткіліксіз қолданылуы;

- еркін экономикалық аймақпен қаржы жүйесінің өзара қатынасының дамуының әлсіздігі;

- еркін экономикалық аймақты құру принциптері;

- еркін экономикалық аймақ статусы және олардың типтері;

- негізгі стандарттар (елдің барлық аймағы үшін сәйкестендірілген) мақсаттары мен міндеттерін құру және еркін экономикалық аймағының нақты типінің жұмыс істеуі

- өлкелік, жергілікті және басқа да билік және тұтастай еркін экономикалық аймақ территориясына қатынасы бойынша жерінде шаруашылықты басқару органдарының міндеттері мен құқықтары, сонымен қатар еркін экономикалық аймақ әкімшілігі мен жергілікті билікті басқару, орталық биліктің жоғары органдары мен табыстайтын міндеттері мен құқықтары

- басқару мен мемлекеттік биліктің жоғарғы органның алдындағы олардың экономикалық жұмыс істеу процесінде аймақты қамтамасыз етуге икемді, типтік экономикалық және басқа да міндеттемелердің тізбегі;

- аймақтық салық ставкалары;

- преференция түрлерін жүргізу;

- сыртқы экономикалық операцияларды жүргізу шарттары;

- валюталық режим;

- визалық режим және т.б.;