2.1 Файлдық менеджер. Total Commander файлдық аспабы

Файлдық менеджерлер (файлдар диспечері) - дискідегі файлдар мен каталогтарды (бумаларды) басқаруға арналған программалық жасақтама. Ол операциялық жүйемен жұмысты жеңілдету үшін құрылған. Көптеген файлдар мен каталогтармен (бумалармен) жұмыс жасау Windows операциялық жүйесінде сілтеуіш (проводник) көмегімен жүзеге асады. Файлдық менеджерлер бірнеше файлды бір есте сақтау құрылғысынан екіншісіне көшіруді және т.б. командаларды сілтеуішке қарағанда жылдам жүзеге асырады. Әдетте файлдық менеджер екі тақтадан (тақтадан) тұрады.

Ең алғашқы шыққан файлдық менеджер – 1986 жылы Питер Нортон негізін қалаған Norton Commander программалық қабықшасы. Norton Commander программалық қабықшасы екі вертикаль тақтадан (тақтадан) тұрады, экранның жоғарғы жағында мәзір (меню) қатары, төменгі жағында функциональдық пернелер атқаратын қызметімен сипатталған.

Norton Commander программалық қабықшасында функциональдық пернелердің атқаратын қызметтері:

F1(help) – анықтама;

F2(menu) – тізімде көрсетілген командалар тізімін шығару;

F3(view) – файлды көру;

F4(edit) – файлды редактрлеу;

F5(copy) – файлдың көшірмесін алу;

F6(renmov) – файлдың атын өзгерту;

F7(MkDir) – ішкі каталог құру;

F8(delete) – файлды өшіру;

F9(PullDN) – NC мәзірін шығару;

F10(Quit) – NC программалық қабықшасынан шығу;

Alt+F1 – сол жақ тақтадағы дискіні таңдау;

Alt+F2 – оң жақ тақтадағы дискіні таңдау;

Alt+F3 – мәтіндік файлды көру;

Alt+F4 – файлды редактрлеу;

Alt+F5 – ерекшеленген файлды сығу (архивтеу);

Alt+F6 – файлды архивтен алу;

Alt+F7 – дискіден файлды іздеу;

Alt+F8 – алдыңғы енгізілген командаларды көру және қайталап орындау;

Alt+F9 – экранның өлшемін өзгерту;

Alt+F10 – басқа каталогқа жылдам өту;

Ctrl+F1 – сол жақ тақтаны шығару және алып тастау;

Ctrl+F2 - оң жақ тақтаны шығару және алып тастау;

Ctrl+F3 – ағымдағы тақтаның файлдарын аты бойынша сұрыптау;

Ctrl+F4 - ағымдағы тақтаның файлдарын кеңейтпесі бойынша сұрыптау;

Ctrl+F5 - ағымдағы тақтаның файлдарын уақыт бойынша сұрыптау;

Ctrl+F6 - ағымдағы тақтаның файлдарын өлшемі бойынша сұрыптау;

Ctrl+F7 - ағымдағы тақтаның файлдарын сұрыптамау;

Ctrl+F9 – ерекшеленген файлды немесе файлдар жиынын баспаға шығару.

Қазіргі уақытта жиі қолданылатын файлдық менеджерлер: FAR-менеджер, Total Commander, Frigate.

FAR-менеджер Norton Commander программалық қабықшасына өте ұқсас. Ол плагин деп аталатын қосымша модульдерді сүйемелдейді. FAR-менеджердің ерекшеліктері: программаның көлемі аз, тез жүктеледі; плагиндер көмегімен программаның мүмкіндіктерін арттыруға болады; каталогтардың өлшемін анықтайды; FTP-клиент файлдарын беру, қосалқы құрылғыларды қолдану мүмкіндіктерін береді; бір уақытта барлық файлдарда бірдей символдарды алмастыруға болады; күрделі құрылымдық масканы қолданып, файлдар жиынын өзгертуге болады.

Total Commander- бұл ыңғайлы қолданбалы интерфейспен үшiн қуатты файлдық менеджер. қолданбалы интерфейспен, әдiстiң қолдауымен двухпанельным тышқанның арқасында ие болады, Total Commander төменгi Drag&Drop тiзбелермен қалай сонымен бiрге архивтарымен жұмыс iстеуге икемi болады. Total commander ыстық клавиштарды күйге келтiрсiн, файлдардың iздестiруi, кез келген файлдардағы мәтiнiнiң iздестiруiн қоса жүзеге асыру, соның iшiнде бiрнеше FTP дисктерге және пакеттi тәртiптегi файлдарын атын өзгертсiн және тiзбелердi синхронизациялану. Файлдық менеджерде кiрiстiрiлген клиентте FTP  болады. Бұдан басқа, Total Commamder функционалдықты кеңейтсiн қосылатын (Плагиндер ) модулдар көмегiмен мүмкiн

Total Commander 1993 жылы Windows Commander деген атпен жарыққа шыққан. Total Commander программасының интерфейсі Norton Commander программалық қабықшасына ұқсайды, бірақ мүмкіндігі зор. Мұнда файлдардың атауы, типі, өлшемі, уақыты көрсетілген. Total Commander ерекшеліктері: бірнеше тілдерді сүйемелдейді; жиі қолданылатын каталогтарды есте сақтайды; әртүрлі архивтермен жұмыс жасайды; желіде тиімді жұмыс жасайды; плагиндерді сүйемелдейді; файлдар мен бумаларды әртүрлі қасеиттері бойынша іздеп, салыстыру жүйесі қалыптасқан.

Frigate (Фрагет) графиктік файлдық менеджері 2001 жылы шыққан ең жас және өте жылдам дамыған программа. Frigate файлдық менеджерінің ерекшеліктері: файлдарды жылдам қарау мүмкіндігі (оң жақ тақтада файл атаулары бойынша жылжи отырып, сол жақ тақтада оның құрылымын көру); арнайы утилиттер (калькулятор, блокнот) орналастырылған; жиі қолданылатын каталогтарды есте сақтайды; бір уақытта файлдармен бірнеше операцияларды қатар орындайды; өлшем менеджері көлемі үлкен файлдарды анықтайды; файлдарды CD-дискіге жазуға болады.

Сондай – ақ Wіndows интегралданған бағдарламалық ортасын қолданғанда да оның мынадай мүмкіндіктеріне тоқталып кетуге болады. Ыңғайлы графикалық интерфейс шарттары, мұнда нысаналар мен командалар шарты графикалық символдармен (пиктограммалар) бейнеленеді және файлдық жүйені басқаруды жасайды. Wіndows - тің төтенше маңызды қасиеттеріне интеграцияланған мәтіндік және графикалық редакторлар, электрондық кестелер мен деректер басқару жүйесі (ДҚБЖ) арасындағы файл (деректер) алмасу мүмкіндігі болып табылады.

Файлдық менеджер жүйесінде жасалатын әрекеттер:

- файлдық жүйе бойынша іздеу;

- қосымшаларды іске қосу және құжаттарды ашу;

- бумалар мен файлдарды құру, көшіру;

- бумалар мен файлдардың орнын ауыстыру;

- бумалар мен файлдарды өшіру;

- бумалар мен файлдардың атын өзгерту;

- жарлықтар құру.

Оқу процесінде құжаттармен жұмыс жасауға ыңғайлы және де түрлі амалдарды орындай алатын инструментальды құралдар көмегімен файлдық файлдық жүйелер объектісін құру. Ол бағдарламалық қосымша келесі мүмкіндіктерге ие болуы қажет:

- Файл немесе файлдар топтамасын көшіру;

- Файлды немесе файлдар топтамасының орнын ауыстыру;

- Файлды немесе файлдар топтамасын өшіру;

- Файлдардың атын өзгерту;

- Файл сипаттамасын (атрибутын) орнату;

- Файлды іздеу;

- Компьютердің аппараттық конфигурациясы жөнінде шығару;

- Файлдардың жарлықтарын құру;

- Өзіндік кеңейтілімді тіркеу;

- Пайдаланушы құрал - саймандарын орнату;

- Стандартты қосымшаны жіберу және т. б.

Windows Commander немесе Total Commander —– операциялық жүйедегі Windows-тың жұмыс аспабы, файлдық менеджер, яғни программа Windows ортасында файл мен жұмыс жасау үшін арналған. Өз мүмкіншілігіне қарай ол сілтеуіш программасындағы файлдық менеджерден жақсырақ тұрғызылған және оның сыртқы көрінісі мен интерфейсі Norton Commander-дағы MS-DOS программасына ұқсас, осы программаның ең жақсыларын қосып атқарады.

Windows Commander-дің мүмкіншілігі:

- Windows Commander көп командаларын қарапайым пернелерді басу арқылы орындауға болады, Norton Commander-ге ұқсас;

- Drag & Drop қолдауы, сілтемеге ұқсас (бар объектіні тышқан сілтемесі арқылы апару);

- көшірімді кеңейту, ауыстырушылық, атын өзгерту және файл мен ағаш каталогын жою;

- файлдық архивпен жай директория сияқты жұмыс жасау, файлды тез арада архивке көшіруге болады немесе архивті дискке және файлды архивтен жоюға болады (ішіндегі архивті модификациялау);

- Windows Commander меню командасына өз программасын жіберіп қосуға болады;

- программа жіберу үшін командалық жолға MS DOS-тағыдай әр түрлі параметрлер көрсетіледі;

- файл іздеудегі функцияның кеңеюі;

- текстегі файл тұрғызуын қарау (F3 пернесімен шақырылады) және он алтылық форматтағы DOS кодының мүмкіншілігін Windows-тағыдай;

- ZIP форматындағы файлды орамдау;

сыртқы программа жіберу үшін панель аспабын күйге келтіру және Windows Commander-дың орындалуы;

- Windows Commander программасындағы негізгі меню программасын жөнге келтіру;

- ZIP, ARJ, LZH, GZ, TAR, RAR және ACE архиві сыртқы программа үшін қосылуы;

- желілік, локальдық және Интернет ресурстарымен сізді компьютеріндегі диск секілді жұмыс.

Total Commander - файлдық менеджер,ол компьютер пайдаланушылар үшін ең қажетті құрал.

Ол біз жақсы білетін проводниктен гөрі қолайлы екі панельден тұрады.

Негізгі менюден Конфигурация-настройки ашу керек. Сонда әртүрлі астарлардан тұратын терезелер пайда болады.