41. Бұрандаларды біріктірулердің кескінделуі

Тетіктерді бұранданың көмегімен біріктіру ажырамайтын біріктірулерге жатады.

Тетіктің өзегіндегі немесе тесінгіндегі винттік кертік бұранда деп аталады.

бұранданың екі түрі бар, олар бекіту бұрандасы және жүріс бұрандасы. Бекіту бұрандасы тетіктерді біріктіру қызметін атқарады, ал жүріс бұрандасы қозғалыс берілісі қызметін атқарады.

Метрлік бұранда бекіту бұрандасына жатады, оның төбесіндегі бұрышы 60⁰ болатын үшбұрышты профилі бар .(182 сурет)

Бұранданың осьтік қимасының контуры бұранданың профилі деп аталады. Профилінің пішініне қарай бұрандалар үшбұрышты, тік бұрышты, трапециялы, тіреуіш, дөңгелек бұрандалар болып бөлінеді. (181 сурет)

Сы байлас екі өркеш арасындағы, бұранданаың осі бойымен өлшенетін арақашықтық бұранда қадамы (Р) деп аталады.

Бұранданың сыртқы диаметрі (d) -бұранданың профилінің өзектілігі шығыңқы ұштары бойынша немесе тесіктегі ойыстар бойынша өлшенетін диаметр.

Бұранданың ішкі диаметрі (d₁) -бұранда профилінің өзектегі ойыстар бойынша немесе тесіктегі шығыңқы ұшатры бойынша өлшенетін диаметр. Сызбалары орындау кезінде бұранданың ішкі диаметрін шартты түрде 0,85d деп қабылдайды.

Сы збада өзектегі бұранданы кескіндегенде бұранданың сыртқы диаметрін тұтас жіңішке сызықпен көрсетеміз. ( 183 сурет)

Сол жақ көріністе фасканы (жүзін) кескіндемейді, бұл бұранданың ішкі диаметрін шеңбер диаметрінің төрттен бір бөлігінде үзілген тұттас жіңішке сызықпен түсіру үшін жасалады. Осы шеңберді түсіру кезінде доғаның бір ұшын центрлік сызыққа шамамен 2 мм-ге жеткізбейді, ал оның екінші ұшы екінші центрлік сызықты осы шамада қиып өтеді. Тілінген бөліктің ұшы тұтас негізгі сызықпен көрсетіледі. (183 сурет)

Те сіктегі бұранданың алдыңғы көріністе кескінделуіне бұранданың ішкі және сыртқы диаметрлерін штрих сызықтармен көрсетеміз. (184 сурет)

Ал дыңғы көріністе де фасканы көрсетпейді, ал бұранданың сыртқы диаметрін шеңбердің төрттен бір бөлігінде үзілген тұтас жіңішке сызықпен жүргіземіз. Мұнда доғаның бір ұшын жеткізбейді, ал оның екінші ұшы центрлік сызықты бірдей шамада қиып өтеді. Бұранданың ішкі диаметрін тұтас негізгі сызықпен жүргізеді. Бұранданың шекарасын штрих сызықпен көрсетеді. (184 сурет)

Тесіктегі бұранданы көбінесе тілікте көрсетеді (185 сурет), оны сыртқы диаметр бойынша тұтас жіңішке сызықпен және ішкі диаметр бойынша тұтас жіңішке сызықты қия отырып, тұтас жуан сызыққа дейін жеткізеді.

Көрінетін бұранданың шекарасын оның сыртқы диаметрінің сызығына дейін тұтас жуан негізгі сызықпен жүргізіледі.

Сызбада метрлік бұранда М әрпімен белгіленеді, оның қасына бұранданың сыртқы диаметрінің шаасы жа зылады да, одан кейін бұранданың ұсақ қадамы көрсетілуі мүмкін (мысалы, М20х1,5) (185 сурет)

Егер сыртқы диаметрдің шамасынан кейін бұранда қадамының шамасы көрсетілмесе, онда бұл бұранда қадамының ірі (әдетте, 5 мм-ден артық) екендігін білдіреді.

Бұрандалары оң және сол жақ бұрандалар деп бөледі. Сол жақ бұранда жағдайында оның белгіленуінен кейін LH жазуын қосып жазамыз (мысалы, М24х2LH).

42. Графикалық және мәтіндік құжаттарға арналған негізгі жазулар

43. Призма тәрізді кілтектер

Шпоночное соединение призматической шпонкой

Призматикалық кілтектер стационарлық және жылжымалы буындар үшін қолданылады. Хабтың білікке қарай жылжуы жағдайында бағыттаушы рельстер немесе жылжымалы призмалық кілтектер орнатылады.

Вагондардағы кілтектердің ойықтары дискіге (жақсырақ, тезірек және дәлірек болғандықтан) немесе түтікшелердегі, шұңқырларда тартылатын немесе кесіліп жасалған фрезермен жүргізіледі.

Призматикалық кілттердің ұштары дөңгеленген немесе жалпақ болуы мүмкін (суретте).

Призматические шпонки

Призматические шпонки вставляют в паз вала с натягом (рабочие грани - боковые), а в паз ступицы по посадке с зазором.

44. Сына тәрізді кілтектер

Техникада ең жиі тараған кілтектер – призмалық және сегменттік. Сына тәрізді кілтектердің қолдану аясы соңғы кезде қысқарды. Призмалық кілтектер былай бөлінеді: биіктігі қалыпты, биік және білікке бекітілетін бағыттаушы.

МЕСТ 23360-78 бойынша шығарылатын биіктігі қалыпты кілтектердің үш түрі болады.

Биік кілтектер МЕСТ 10748-79 бойынша, бағыттаушы кілтектер МЕСТ 8790-79 бойынша үш түрде шығарылады. Кілтектің белгілеуінде оның үш өлшемі көбейту белгісі арқылы жазылады, мысалы: Кілтек 22 14 110 МЕСТ 23360-78.

45. Сегмент тәрізді кілтек

Сегменттік кілтек түрлі призмалық кілтек деп санауға болады. Кілтектің терең орналасуы оны призмалық кілтектен гөрі тұрақтылықпен қамтамасыз етеді, бірақ терең канавка білікті айтарлықтай әлсіретеді, сондықтан сегменттік кілтектер негізінен біліктің төмен жүктелген бөліктеріндегі бөліктерді қамтамасыз ету үшін пайдаланылады.

46. Тісті біріктірулердің кескінделуі

Общие указания при выполнении чертежей цилиндрических колес зубчатых реек и конических зубчатых колес. Табли­цы параметров должны состоять из трех частей, которые разделяются сплошными основными линиями: первая часть — ос­новные данные, вторая — данные для кон­троля, третья — справочные данные. Неиспользуемые строки таблиц параметров следует исключать или прочеркивать. Размеры фасок или радиусы кривизны линий притупления на кромках зубьев допускается указывать в технических требо­ваниях чертежа вместо указания на изобра­жении зубчатой детали. В третьей части таблицы параметров для колес указывают обозначение сопрягаемого колеса, для реек — при необходимости.