Бөгет салудағы әр түрлі топырақтардың сүзілу коэффициенттерінің шамалас мәндері

Топырақтар	Кф
Қиыршық тастар, түйіршіктерінің өлшемі4-7 мм	3.5
Сондай,... 2 мм	3.0
Таза құм	1.0-0.01
Саз араласқан құмды топырақ	0.01-0.05
Құмды-сазды топырақтар	5*103-...10-4
Тығыз саз (нығыздалған)	10-4...10-7

Бөгет беткейлерін әртүрлі факторлардың әсерінен қорғау үшін бекітулер мен жабындар жасалады.

Судың әсері (Н) мен жүзбе денелердің әсерінде болатын жоғарғы беткейлерде ең көп бекітулер қарастырылады. Бекітулердің типі мен конструкциялары құрылыс материалдарына, механикалық құралдарға сәйкес белгіленеді. Бекіту материалдары тасты, темірбетонды (монолитті, құрастырмалы), бетонды, асфальтбетонды, биологиялық және тағы сол сияқты болуы мүмкін. Курстық тапсырмаларда бекіту типтері берілген.Тапсырма бойынша бекіту типі – темірбетон.

Жоғарғы беткейдің бекіту қалыңдығын биіктікке айналмалы қылып жасайды. Бекітудің максимальді қалыңдығын толқын әсер ететін аймақта және белгілірден төмен жасайды. Онан әрі жалына дейін жеңіл бекітулер қойылады. Негізгі бекітудің төменгі шекарасы ӨКД-ден төмен осы деңгей жағдайына сәйкес. Толқынның екі есе биіктігіне тең тереңдікке белгіленеді.

1.3.Бөгет жалын құрастыру, оның өлшемдері және топырақ бөгетінің белгісі

Топырақ материалдарынан бөгет жобалаудағы негізгі сұрақтардың бірі - орнықты, әрі экономикалық тиімді қимасын анықтау. Көлденең қиманың өлшемі бөгеттің типіне, оның биіктігіне негіз денесінің топырағының сипатына, сондай-ақ құрылыс және пайдалану жағдайына байланысты.

Бөгеттің жалын салу жұмыстарын жүргізуді оны пайдалану жағдайына байланысты құрастырады. Жалдың енін жолдың категориясына байланысты, бірақ 4.5 м-ден аз қылмай қабылдайды

(СНиП 2.06.05-84, 15,106, 107 бет).

1.3-Кесте

Автомобиль жолдарының көлденең қималарының негізгі параметрлері

Жолдар категориясы	Ені, м
	Жүретін бөлігі (А)	Жол жағалауы (Б)	Төселген топырақ
II	7.5	3.75	15
III	7.0	2.5	12.0
IV	6.0	2.0	10.0
V	4.5	1.75	8.0

1.4.Бөгет биіктігін анықтау

Бөгет биіктігін су қоймасының есептік су деңгейінен жоғары - жалдан асып, судың тастауы болмайтындай болып белгілейді:

d₀=Δh+h_н+a=0,000000+0,36+0,5=0,86 м

мұнда, Δh - желдің суды қуу биіктігі;

h_н - бөгет биіктігіне жел толқындарының серпілу биіктігі;

а - конструктивтік артық алу (0,5 м).

Есептеу екі жағдай үшін жүргізіледі; су деңгейі ӘІД-де және ТІД-де болғанда, судың желмен көтерілген биіктігін анықтаймыз:

м

мұнда, - жел жылдамдығына байланысты коэффициент(2.1∙10^-6);

W₁₀ - су деңгейінің 10 м жоғары биіктіктегі желдің жылдамдығы, м/с. W₂=3,2

W₁₀=W∙1.25=3,2*1,25=4 м/с

1.4-Кесте

W, м/с	20	30	40	50
Кв

- жел толқынының серпілу ұзындығы, м;

- еркін құлау үдемелілігі, м/с²;

- су қоймасындағы шартты есептік су тереңдігі:

=Z_әід-Z_д.т.=228-222=6 м.

- Н шамасымен салыстырғанда өте аз болғандықтан 0-ге тең деп аламыз.

Беткейге соғатын жел толқынының серпілу биіктігі:

м.

мұнда, - жоғарғы беткейдің жамылғы типіне байланысты коэффициент (жылтыр бет үшін =1, кедір-бүдірлі үшін =0.55);

- жоғарғы беткейдің салыну коэффициенті;

- толқын биіктігі: м; толқын ұзындығы: м.Есептік деңгейден жалдың биіктік жоғарылығын және бөгет биіктігін анықтаймыз:

Z_жал=Z_ӘІД+d₀=228+0,86=228,86м

Z_бөг=Z_жал-Z_д.т.=228,86-222=6,86м есептік биіктік.