Балалыкъ чагъымдан бир левха

Балалыкъ чагъымда хасталанып, сыджагъым котерильгенде шойле ола эди. Табанларым атеш киби яна. Мен оларны ёргъан астында де анда, де мында тыкъам, салкъын ер къыдырам, амма таптым дедикче, о ер де атеш киби къызып кете. Авучларымда исе эки дане будюрли-кутюрли шар, олар эп кенълешмеге, осьмеге тырышалар. Мен шарларны бар кучюмле сыкъам, осювлерини токътатаджакъ олам, амма беджерип оламайым. Козьлеримни ачам. Анамнынъ юзюни корем. О, янымда отура. Юзюнде янъы бурюшиклер асыл олгъан, козьлерини манъа тиккен. Апансыздан козьлеринден эки ири шеффаф тамчы тыгъырып чыкъа, ве о, анамнынъ янакълары узьре ашагъы акъа, сонъ узюлип ерге эне. Мен оларнынъ учувыны козетеджек олам, амма тамчылар гъает тез гъайып олалар. Оларнынъ ерине дигерлери, энди балабан ве чешит ренкте ава шарлары, догъалар. Бильмем не вакъытлары, кичкене экенде бойле бир топ шарларым олгъан эди. О кунь эбедий хатириме синъип къалгъан. (135 с.)

Э. Умеров «Умют»

Отьмекке урьмет

Бир заманларда, къой бакъып юрьген бир чобан суваткъа къойларны дагъдаки къадимий чокъракъ башына айдап келе. Сюрю сув ичип тойгъан сонъ, чобан оларны талдагъа айдай да, уйлелик ашамагъа ниетлене. Чантасындан отьмек, пенир, сарымсакъ, татлы согъан ве туз чыкъара. Отьмекни сарымсакълап, чокъракъ сувунда джибитип ашагъанда, отьмек уфачыгъы ерге тюше. Чобан оны ярым кунь къыдыра, лякин тапып оламай. Къаранлыкъланып башлай. Чобан: «Энди ярын къыдырырым, джемаат малыны эвге алып къайтмакъ керек», — дей ве элиндеки ыргъакълы таягъыны отьмек уфагъы тюшкен ерге саплай, къойларны айдап, эвге къайта. Экинджи куню кене шу отьмек уфачыгъыны тапмакъ ниетинен къойларны махсус шу чокъракъ тарафкъа айдай. Келип бакъса, таягъы сап-сары алтынгъа чевирильген. Чобан барып таягъыны ала ве къувангъанындан ойнамагъа башлай. Акъшам кене къойларыны эвге айдай. Онынъ элиндеки таягъыны корьген кой джемааты шаша.

Арадан бир къач кунь кечкен сонъ, чобаннынъ озь эви, азбары пейда ола. (135 с.)

Ривает

Эмек одасында

Балаларнынъ джаныны сыкъкъан узун гедже кечкен эди. Олар саба саат докъузгъа беклемей мектепке кельдилер. Эр кес озь ишандыргъан шейни алып кельген. Чокъ къуваныша, сабырсызджа оджанынъ кельмесини, онъа озь шейлерини косьтермеге ашыкъалар.

Балаларгъа чокъ беклемек керек олмады. Оджа кельди. Олар бирликте мектепнинъ биринджи къатындаки эмек ишлери ичюн айырылгъан одада шейлерни топладылар. О куню дерстен сонъ къалып, оларны ерлештирдилер де эртеси куню, сабыр этмей чалышмагъа башладылар.

О куньден бир афта кечмеген эди. Артыкъ ишни даа керилетмек мумкюн олмагъаныны дуйгъан мектеп идареси де ишке киришти. Эмек одасы ичюн эки тезья алды. Ода ичюн етишмеген, мытлакъ керек алетлерни текмилледи.

Одада баш оларакъ Энвер ве Сервер сайландылар.

Иште, артыкъ эмек одасында планлы суретте чалышув кете. Учюнджи сыныфнынъ иши бутюн сыныфларны меракъландырды. Олар да эмек одасына къатнамагъа башладылар. Иште, бойледже учюнджи сыныф ве онынъле дигер сыныфлар да аскъычлы олдылар. (135 с.)

И. Бахшыш «Эмек одасында»