Балалыкъ копюри

Язнынъ ортасы. Уйле вакътында кунь амансызджа къыздыра, атта тереклернинъ гурь япракълары арасындан кечкен нурлар биле тенинъни якъалар. Лейлягъа ойле корюнди ки, гуя ельден саллангъан бу гурь тереклер де онынъ къайтып кельгенине севинелер. Балалыкъта чапкъалап юрьген сокъакъларынъда кезинмек, шеэрде къалгъан айры сыныфдашларынънен корюшмек, йылдызлы акъшамларнынъ тазелигини сезмек — бундан даа аджайип шей бармы экен?!

Затен инсангъа ойле бир худжурлыкъ мевджут ки, узакъларгъа кетип не къадар чокъ яшамасын, балалыгъы кечкен ерлерге олгъан мукъаддес севгисини юрегининъ энъ терен кошесинде сакълай. Шу балалыкъ деври кечкенине бир тарафтан чокъ йыллар олды, дигер тарафтан, гуя даа тюневин олгъан киби. Къыскъа антерчикнен ем-ешиль тогъайда ялынаякъ чапкъалап маматеке джыйып юрьген къызчыкъ эди.

Лейля махсус автобустан шеэрге кирмезден эвель тюшти. Каналдан кечкен копюр устюнде токъталып, шеэр янъы манзарасыны сейир этти. О, шимди бу копюрден, озюнинъ балалыкъ копюринден кечеджек. (130 с.)

Г. Зиядинова «Омюр девам эте»

Эвлят севгиси

Мубарек Чобаннынъ къальби омрюнде тек бир севги иле ура эди. О да ана севгиси эди. Онынъ юрегинде, хаялында ялынъыз ана севгиси ер алгъан эди. О, къозуларнынъ меелерек, аналарындан айырылмакъ истемегенлеринде эп ана севгисини коре ве анасындан узакъларда кечирген куньлерде эп о севгининъ къуветини ичинде ис эте. Эйи я да фена куньлеринде дагъларда, къобаларда, энъ телюкели аньларында даима онынъ хаялыны коре, руяларында онынъ татлы ве шефкъатлы сёзлерини эшите ве севине.

Атыны учурымгъа айдап, къурбан эткен сонъра, олюмден къуртулып гизленген Мубарек Айдамакъ ялы бою тарафларына кечерек, къыяфет денъиштирип, чобанлыкъ япмагъа башлай.

Бир гедже тюшюнде анасынынъ озюни чагъыргъаныны коре, эеджаныны тутып оламай. Кезлев тарафларына келе, геджелейин койлерине кире, анасыны олюм тёшегинде була, эляллаша ве озь пармакъларынен онынъ козьлерини къапата…

Мубарек Чобан анасыны озь эллеринен къабирге ерлештирмек, бу сонъки борджуны одемек истей. (130 с.)

Дж. Сейдамет Къырымэр «Нурлу къабирлер»

Халиль деде сабан сюрмекте

Кунешнинъ синиси аскер киби тизилип тургъан сельбилернинъ артындан кок къушагъына бенъзеп, парылдап корюнгенде, Эламан, Халиль деде, Анаркъул кедай ве даа дёрт-беш киши къышлакъ дживарында, бир чети дагъ этегинен, бир чети озен ялысынен тутушкъан къыртыш ерде иш башлагъан эдилер. Халиль деде, къартайгъанына бакъмадан, сабаннынъ къуйругъыны чеберликле тута, сол къабургъасыны азачыкъ таяп бара. Сагъ элинде индже тал чубугъы. Де о огюзни, де бу огюзни акъырындан ура ве: «Ош-э, джанаварлар!» — деп ташлай. Сабан изинден четке чыкъмасын деп, онынъ къуйругъыны де сагъ якъкъа, де сол якъкъа къыйыштыра ве кене догърулта.

Сабаннынъ кескин, кумюш киби йылтырагъан тюрени къыртыш топракъны тилимлеп, бир тарафкъа авдара, огюзлер козьлерини акъайтып, мойсадан къуртулмакъ истер киби, огге ынтылалар. Халиль деде озь ишини усталыкънен беджере: кимерде тюренден четте къалгъан топачларны аягъынен тепип эзгелей. Янашасында бараяткъан йигитнинъ ишини де козете. (131 с.)

К. Къадыров «Беяз фуртуна»