Шешендік өнердің тұлғаны рухани адамгершілікке тәрбиелеудегі ролі

Шешендік өнердің маңызы. Ш.Ахметовтың нақыл сөздер туралы пікірлері. А.Құнанбаевтың шешендіктің тәрбиелік мәні туралы пікірлері.

Оқушыларға ақын, жазушылардың адамгершілік тақырыбындағы шығармаларын оқыту арқылы, олардың бойында ішкі күштерді дамыта отырып, жақсы істі оятуға өзгенің қайғысын өз жүрегімен сезінуге тәрбиеленеді. Оқушылардың бірі-біріне жолдастық, достық сезімдерінің және барша адамдарға, жалпы адамзатқа сүйіспеншілік сезімін дамытуға айрықша көңіл бөлінеді.

Қазақ халқы арнайы бала тәрбиесімен айналысатын қоғамдық орындары көшпелі заманда болмаса да, өз ұрпағын бесікте жатқан кезінен бастап-ақ өлең-жыр, әңгіме, ертегі, тақпақ, санамақ арқылы тәрбиелеп отырған. Кәсіби тіршілігі мал шаруашылығына байланысты болғандықтан бала бес-алты жасынан бастап ат құлағында ойнаған. Нақыл сөздерді кезкелген адам айта алмаған.

Нақыл сөз дегеніміз - өнеге-өсиет ретінде айтылатын аталы сөз. Ерте заманнан келе жатқан нақыл сөздің сыйқырлы күші бар. Нақыл сөзде аурудан айықтыратын, төніп келген бәледен сақтандыратын, қауіп-қатерден құтқаратын қасиет бар. Қазақта батыр көп болғандығы туралы.

Практикалық сабақтардың тақырыптары

1. Сөйлеу шеберлігі және тіл мәдениеті

2. Майқы би мен Аяз бидің тіл шеберлігі

3. Сырым Датұлы (1712-1802)

4. Сырымның әңгімелері

5.Тумақ хақ,, өлмек хақ

6. Билердің сөз шеберлігі

7. Шешендік арнау

8. Шешендік арнаудың түрлері

9. Сәлем сөз

10.Шешендік дау

11. Шешендік сөздердің берер ұлағаты

12. Ақын Абайдың шешендігі

13. Бұқар жырларындағы мәнді сөздер.

14. Ежелгі түркі шешендерінің сөйлеу үлгілері

15 Төле бидің шешендігі

16. Қорқыт әулиенің шешендігі

17 Қорқыт тарихи оқиғаларды жырлаған жырау

18. Қорқыт атақты жыршы, асқан қобызшы, білгір бақсы

19. «Қорқытнама» түрік әлеміне ортақ мұра

20. Махамбет Өтемісұлының өмірі және тіл шеберлігі

Осөж тақырыптары

1. Шешендік сөздің құдыреті

2. Ұлағатты сөзер

3. Қазақтың тұрмыс – салт жырларындағы шешендік

4. Махамбет жырларындағы тілдік нақыштар

5. Батырлар жырының көркемдік, тапқырлық сипаттары

6. Тіл мәдениетіне қойылатын талаптар

7. Көпшілік алдында сөйлеу

8. Айтыстардағы тапқырлық, шешендік сипаттар

9. Бұқар Қалқаманұлының шығармалары

10. Қазтуған жырау

11. Асан қайғы

12. Қазақ поэзиясының асқар биігі –А.Құнанбаев

13. Орта ғасырлардағы шешендік өнердің дамуы

14. Шешендікке қойылатын талаптар

15. Мақал – мәтелдердегі шешендік

16. Айтыстағы шешендік, тапқырлық сөз үлгілері

Сөж тақырыптары

1. Шешендік өнер тарихы

2. Астарлы сөз. Сөзге тоқтау.

3. Шешендік өнердің дамуы

4. Шешендік сөздердің түрлері мен белгілері

5. Аңыз әңгімелердегі шешендік

6. Қазақ шешендері және шешендік өнер

7. Сөйлеу және тіл мәдениеті

8. Қазақ шешендерінің әңгімелері

9. Түркі халықтарының шешендік өнері

10. Қазіргі заманғы шешендік

11.Көркем шығармалардағы тапқырлық сөздер

12. Қысқа әңгімелердегі шешендік

13. Поэзиялық шығармалардағы шешендік

14. Оқу – білім туралы шешендік сөздер

15. Тіл құдыреті туралы тапқыр сөздер

№ 1-2 Дәріс сабағы