Асықты жіліктік артқы артерия

Асыкты жіліктін арткы артериясы. a. tibialis,posteHor, тізеасты артериясының жалғасы. Ол caflilis.qfufapopHteus-Tiii'GofibiMeH төмен түсе, балтырдың ортаңғы үштен бфі мен төменгі үштен бірініц шекара- сында т. soleus-тің медиалды жиегінен шығып, беткей орналасады. Балтырдың төменгі үштен бірінде a. tibialis posterior, m. flexor digi- torum longus пен m. flexor hallucis longus арасында, ахилл сіңірінен медиалды, тері және шандырмен ғана бүркеніп жатады. Ол медиалды тобықты артқы жағынан айналып өтіп, табанда өзінің екі тармағына: а. plantares medialis et lateralis-ке бөлінеді. A. tibialis posterior-дың соғуы (пульсі) медиалды тобыққа қысу арқылы анықталады.

Асықты жіліктің артқы артериясының ең үлкен тармағы - a. регопеа кіші жілік артериясы, a. tibialis posterior-дан оның жоғарғы үштен бірінен шығып, canalis musculoperoneus inferior-де өтіп, өкше сүйегінде аяқталады.

A. tibialis posterior Mat a. peronea өз жолдарында жақын жатқан сүйек, бүлшықет, буындарға (артқы тобық тармақтары) және теріге тармақтар береді.

Аяқ үніы артериялары

Аяқ үшының сыртында a. dorsalis pedis - аякүіныныц сыртқы артериясы өтеді, ол асықты жіліктің алдыңғы артериясының жалғасы болып саналады да, сүйектер мен байламдарда орналасады, оның медиалды жағында бас бармақ үзын жазғышының сіңірі, латералды жағында саусақтардың қысқа жазғышының медиалды қүрсағы жатады.

Бүл жерде a. dorsalis pedis-ті сүйектерге қысу арқылы пульсті анықтауға болады. Аяқ үшының медиалды жағы мен сыртқы бетінің терісінде тармақталатын 2-3 тері тармақтарынан басқа, аяқ үшының сыртқы жақ артериясы мынадай тармақтар береді:

1. Аа. tarseae mediales - медиалды тілерсек артериялары - аяқ үшының медиалды жиегіне барады.

2. A. tarseae lateralis- латералды тілерсек артериясы латералды жаққа кетеді де, үшымен аяқ үшы артериясының келесі тармағымен, атап айтқанда доғатәрізді артериямен қосылады.

3. A. arcuata - доғатәрізді артерия, медиалды сынатәрізді сүйекке қарсы жердаі шығады, табан сүйектері негіздерінің үстімен латералды жаққа жүріп, латералды тобык артериясымен жалғасады; доғатәрізді артерия алға қарай үш - екінші, үшінші және төртінші a. metatarseae dorsales-ті шығарады, олар сәйкес сүйекаралық кеңістіктерге карай бағытталып, әр қайсысы бақайлардың бір-біріне қараған жақтарына баратын екі аа. digitalis doirsalis-терге бөлінеді; табан артерияларының әрқайсысы табанға тесіп өтетін алдыңғы және артқы артериялар береді. Көбіне a.arcuata нашар дамыған, ол кезде оның орнына a. metatarseae lateralis жақсы дамиды, мүны эндартериит кезінде аяқ үшы артерияла- рында жүректің соғуын (пульсті) тексергенде ескеру керек.

366

4. A. metatarseae dorsalis prima табан сүйектерінің-бірінші сыртқы артериясы, аяқ үшының сыртқы артериясының соңғы екі тармақтарының біреуі болып табылады, I және II бақайлар арасына барып, сол жерде екі бақай тармағына бөлінеді, бөлінерден бүрын үлкен бақайдың медиалды жағына тармақ береді.

5. Ramus plantaris profundus - терең табан тармағы, аяқ үшының сыртқы артериясынан бөлінетін соңғы тармақтардың ірілеу екіншісі, ол бірінші табанаралық кеңістік арқылы табанға барып, сол жерде табан доғасын - arcus plantaris - түзуге қатысады.

Аяқ үшы табанында екі табан артериясы - аа. plantaris medialis et lateralis бар, олар асықты жіліктің артқы артериясының соңғы тармақтары болып саналады.

Олардың жіңішкелеуі - a. plan­taris medialis, sulcus plantaris-те орналасады. Ол 1 табан сүйегінің басында бірінші табан артерия­сымен қосылып немесе arcus plan- taris-ке қүйып аяқталады, өз жолын- да жақын жатқан бүлшықеттерғе, буындарға және теріге тармақшалар береді.

Ірілеу a. plantaris lateralis, sul­cus plantaris lateralis-те V табан сүйектің негізінің медиалды жағына барып, сол жерде күрт бүрылады да, табан сүйектерінің негіздерінде денесі алға қараған доға (arcus plan­taris) түзеді, 1 табан сүйегінің латералды жағында ramus plantaris profundus a. dorsalis pedis-пен жалғасып анастомоз қүрып аяқталады (185-сурет). Сонымен қатар ол a. plantaris medialis-пен қосылатын тармақша береді. Сөйтіп, гүрған және жүрген кезде үнемі қысым түсетін табан артериялары екі

185 - с у р е т. Аяқ үшы сыртының артериялары.

1 - a. tibialis anterior; 2 - a. plantaris pedis; 3 - a. arcuata; 4 - r. plantaris profundus [a. plantaris profundus];

5 - aa. digitales dorsales; 6 - aa. metatarsales dorsales; 7 - a. tarsalis lateralis; 8 - rete malleolare laterale.

367