Пән бойынша мағлұмат:

Тарих факультетінің студенттері үшін «Қазақ халқының рухани мәдениетінің тарихы» атты жаңа жалпы курсты дайындау және еңгізу, жалпы тарихи контекстте ұлтық мәдениет мәселелерін терең зерттеу, пәнаралық интеграция, гуманизация бағытындағы тарихты оқытудың университеттік жүйесің жетілдірудің объективті пісіп жетілген қажеттіліктерінен туындады.

«Қазақ халқының рухани мәдениетінің тарихы» курсынын мақсаты-студенттерге қазақ халқының рухани мәдениетінің құндылықты-мәндік мазмұны мен тарихылығын, бай мұралардың мағынасын, өркениеттік теория тұрғысынан халықтардың мәдени дамуындағы зандылықтар мен бағыттарды, мәдени жетілу мен трансформациясының маңызын ашып көрсету.

Осыған байланысты алға қойылатын міндеттер:

- сақ-үйсін және ежелгі түркі дәуіріндегі тайпалардың өнері мен мифологиясының, ежелгі кезеңдегі рухани мәдениеттің, номадизмнің мәдени аспектілерінің негізгі мазмұның анықтау;

- мұсыльмандық фактордың рөлі мен маңыздылығын, исламданудың итеялық-құлықтық және социомәдени аспектілерін айқындау;

- қазақ фольклорының, жырау, ақын, билер, музықанттар шығармаларының, жазба әдебиет ескерткіштерінің мағынасын, халықтың діни өмірінің, ағартудың, дәстүрдің, менталитеттің, адамгершілік және эстетикалық идеалдардың мазмұның ашу;

- отарлау дәуірінің мәдениетін сипаттау; отарлау саясаты мен еуропалық білім беру жүйесінің ықпалындағы дүниетаным трансформациясымен байланысты рухани-мәдени процесстер үрдісі мен қарама-қайшылықтарын, жалпы мұсыльмандық жәдидизмнің ажырамас бөлігі ретіндегі қазақ ағартушылығының мәнін, батыс-шығыс өркениеттік диалог пен синтез проблемаларын анықтау.

Курсты оқу студенттері мынадай білім мен дағдылыққа, біліктіліктерге үйрету тиіс:

- халық ауыз твортчествосында, музыкалық, әдеби, философиялық, тарихи шығармаларда көрініс тапқан халықтың рухани мұрасын білу, қазақ ұлттық мәдениетінің мәдени эволюциясы заңдарын, өзгешілігі мен мәнін түсіну;

- тарихи-мәдени өткенді сараптай білу, тарихылық принципті қолдану, тарихты зерттеудің өркениеттік /мәдениеттанулық/ тәсілінің формациялық т.б. тәсілдерден басты айырмашылықтарын ажырата алу;

- баяндама жасауға және ауызша материалды дұрыс жеткізуге дағдылану, семинарларға дайындық барысында қолда бар ғылыми әдебиеттерге дербес сыни тұрғыдан қарай алу, деректер ретінде фольклор, көркем әдебиет және т.б. шығармаларды пайдалану және өндеу.

Пререквизиттер: «Қазақстаның ежелгі тарихы», «Қазақстанның ортағасырлар тарихы», «Қазақстанның жаңа заман тарихы», «Қазақстанның қазіргі заман тарихы», «Этнология», «Мәдениеттану», «Дінтану».

Постреквизиттер: «Қазақ халқының рухани мәдениетінің тарихы» курсы аяқталғаннан кейiн студенттер осы курсты толықтай меңгерiп, тарихи материалдарды топтастыру, қазақ халқының рухани мәдениетінің тарихы өз бетiнше зерттеу, саралау, салыстыру, зерделеу қабiлетiне ие болады.

Оқыту әдістемесі:

Курс негiзiнен дәрiс түрiнде және практикалық сабақтар арқылы жүргiзiледi. Сонымен қатар студенттердiң оқытушымен бiрге жүргiзетiн өзiндiк жұмыстарыда бар. Дәрiс кезiнде негiзгi өтiлетiн тақырып бойынша мағлұматтар берiледi және конспект жаздырылады. Практикалық сабақ кезiнде алдын-ала берiлген тапсырмалар бойынша жауаптар алынады. Оқытушымен өтетiн студеттердiң өзiндiк жұмысы кезiнде қамтылмай қалған материалдарды тапсырма беру арқылы, сұрақ-жауап әдiстерi арқылы бекiтіледі. Сонымен қатар, оқытудың белсендi формалары мен әдiстерiн қолдана отырып, дәрiс және практикалық сабақтарды немесе оқытушымен жүргiзiлетiн студенттердiң өзiндiк жұмысы (ОЖСӨЖ) жүргiзiледi.

Сабақ мазмұны мен кестесі

1 апта

1 Кредит сағат

№1 дәріс

Тақырып: Сақ-үйсін дәуірінің мәдениеті

Мазмұны: 1. Архаикалық мәдениет ерекшелектері

2. Сақ-үйсін дәуірінің мифологиясы, дін мен өнері

Әдебиеттер: Қазақстан тарихы (көне дәуірден бүгінге дейін) І том. Алматы, Атамұра, 1996. Аманжолов К. Қазақстан тарихы /дәрiстер курсы-I/. Алматы,2004. Кляшторный С.Г., Султанов Т.И. Казахстан летопись трех тысячелетий. Алматы, Рауан, 1992.

ОЖСӨЖ мазмұны: Ежелгі ирандық нанымдардың, зороастризмнің, буддизмнің таралуы. Тілдер.

Әдебиеттер: Қазақстан тарихы (көне дәуірден бүгінге дейін) І том. Алматы, Атамұра, 1996. Аманжолов К. Қазақстан тарихы /дәрiстер курсы-I/. Алматы,2004. Кляшторный С.Г., Султанов Т.И. Казахстан летопись трех тысячелетий. Алматы, Рауан, 1992.

СӨЖ мазмұны: «Авеста» ежелгі Қазақстан тайпалары туралы

Әдебиеттер: Қазақстан тарихы (көне дәуірден бүгінге дейін) І том. Алматы, Атамұра, 1996. Аманжолов К. Қазақстан тарихы /дәрiстер курсы-I/. Алматы,2004. Кляшторный С.Г., Султанов Т.И. Казахстан летопись трех тысячелетий. Алматы, Рауан, 1992..

2 Кредит сағат

№1 практикалық сабақ

Тақырып: Ежелгі тайпалық одақтар мәдениеті.

Мазмұны: 1. Сақ мәдениеті. Аңдық стиль.

2. Савромат-сармат мәдениеті.

3. Үйсін және қаңлы тайпаларының тұрмысы.

4. Ғұндардың бейнелеу өнері. Әскери өнер түрлері.

Әдебиеттер: Қазақстан тарихы /көне заманнан бүгінге дейін/ і том. -Алматы, Атамұра, 1996

Қазақстан тарихы /очерктер/. Алматы, 1994.

Маданов Х. Қазақ мәдениетінің тарихы. Алматы, «Қаржы-қаражат», 1998. -336 б. М.Ш.Өмірбекова Сақ(скиф) тарихы мен мәдениеті.-А:2004. 70-91 бб.

ОЖСӨЖ мазмұны: Қола және ерте темір дәуірлеріндегі петроглифтер

Әдебиеттер: Қазақстан тарихы (көне дәуірден бүгінге дейін) І том. Алматы, Атамұра, 1996. Мифологические представления в произведениях палеолитической живописи. //Вестник КазНУ Серия историческая, 2006, № 4

Аманжолов К. Қазақстан тарихы /дәрiстер курсы-I/. Алматы,2004. 86-91бб.

Кляшторный С.Г., Султанов Т.И. Казахстан летопись трех тысячелетий. Алматы, Рауан, 1992.

СӨЖ мазмұны: «Авеста» ежелгі Қазақстан тайпалары туралы

Әдебиеттер: Қазақстан тарихы (көне дәуірден бүгінге дейін) І том. Алматы, Атамұра, 1996. Аманжолов К. Қазақстан тарихы /дәрiстер курсы-I/. Алматы,2004. Кляшторный С.Г., Султанов Т.И. Казахстан летопись трех тысячелетий. Алматы, Рауан, 1992.

2 апта

3 Кредит сағат

№2 дәріс

Тақырып: Ежелгі қазақ жеріндегі Ү-Х ғасырлардағы түркі қағандықтары мен алғашқы феодалдық мемлекеттердің мәдениеті.

Мазмұны: 1. Дәуірдің этнолингвистикалық сипаттамасы

2. Көшпелілер мен отырықшы өркениеттер арақатынасының мәдени-тарихи алғышарттары және мәдени трансформация мәселесі

Әдебиеттер: Қазақстан тарихы /көне заманнан бүгінге дейін/ І том. -Алматы, Атамұра, 1996. Қазақстан тарихы /очерктер/. Алматы, 1994. Маданов Х. Қазақ мәдениетінің тарихы. Алматы, «Қаржы-қаражат», 1998. –

ОЖСӨЖ мазмұны: Түркі тілдес тайпа халықтарының наным –сенімдері.

Әдебиеттер: Қазақстан тарихы /көне заманнан бүгінге дейін/ І том. -Алматы, Атамұра, 1996. Қазақстан тарихы /очерктер/. Алматы, 1994.

Маданов Х. Қазақ мәдениетінің тарихы. Алматы, «Қаржы-қаражат», 1998. СӨЖ мазмұны: Ежелгі түркілік генеалогиялық аңыздар

Әдебиеттер: Қазақстан тарихы /көне заманнан бүгінге дейін/ І том. -Алматы, Атамұра, 1996. Қазақстан тарихы /очерктер/. Алматы, 1994.

Маданов Х. Қазақ мәдениетінің тарихы. Алматы, «Қаржы-қаражат», 1998.