суспензиялар тек қысқартылған түрде жазылады, суспензияның концентрациясы (әртүрлі концентрацияда шығарылған суспензиялардан басқалар) көрсетілмейді.

Рецепт үлгісі

100 мл гризеофульвин (Griseofulvinum) суспензиясына жазыңыз. 1 орта қасықтан күніне 3 рет белгілеңіз. Қолданар алдында шайқаңыз.

Rp.: Suspensionis Griseofulvini 100 ml D.S. 1 орта қасықтан күніне 3 рет.

Қолданар алдында шайқаңыз.

Ішуге арналған эмульсиялар Emulsa ad usum intemum (Эмульсия - Nom. Sing. Emulsum, Gen. Sing. Emulsi)

Эмульсиялар - бір-бірінде ерімейтін сүйықтықтардан түратын (май мен су) сүйық дәрілік түр. Эмульсияның сырт көрінісі сүт тәрізді болады. Эмульсияны дайындау әдісіне байланысты майлы (Emulsa oleosa) және түкымды (Emulsa seminalia) деп ажыратылады. Майлы эмульсиялар сүйық майлардан: майсана (Oleum Ricini), бадам (Oleum Amygdalarum) және балык майынан (Oleum jecoris) және т.б. дайыңдалады. Май мен Судан эмульсия түзілу үшін, май да тамшы пайда болғанша майдан эмульсия тузу кажет. Осы мақсатта майды арнайы зат - эмульгатормен араластырады. Эмульгатор ретінде шайырлар; мысалы, шабдалы шайыры (Gummi Armeniacae), сонымен коса желатоза (Gelatosa) қолданылады. Эмульсия түзу үшін 2 бөлік май, 1 бөлік эмульгатор жене 17 бөлік су алу қажет. Егер рецепте майдың мөлшері көрсетілмесе, онда 10 бөлік майдан 100 бөлік эмульсия қажет болса, 20 мл май, 10,0 желатоза жене 170 мл су алу кажет. Майлы ерітінділер жазылымның қысқартылған жене толық түрінде жазылады.

Жазылымның қыскартылған түрінде рецепте дәрілік түрден Emulsi сөзінен соң майдың аты, мөлшері (сызықша арқылы) және эмульсияның жалпы көлемі көрсетіледі.

Жазылымның толық түрінде майдың, эмульгатор мен судың мөлшерлері бөлек-бөлек жазылады. Одан сон M.f. emulsum (Misce ut fiat emulsum - Эмульсия түзілгенше араластыр.) деп көрсетілөді. D.S. сөзімен латын бөлімі аяқталады.

Рецепт үлгісі

30 мл балык майынан (Oleum jecoris) түратын 200 мл эмульсияға рецепт жазыңыз. Ас касықпен күніне 2 рет ішуге белгілеңіз.

39

Жазылымның қысқартылған түрі

Rp.: Hmulsi olei jecoris 30 m! - 200 ml D.S. Ac қасықпен күніне 2 рет ішуге.

Жазылымның толык түрі

Rp.: Olei jecoris 30 ml Gelatosae 15,0 Aquae destillatae ad 200 ml M.f. emulsum

D.S. Ac қасықпен күніне 2 рет ішуге.

Эмульсияның қүрамында әртүрлі дәрілік заттар болуы мүмкін. Егер эмульсияның ингредиенттері стандартты болса (2:1:17), онда концентрациясын көрсетпей тек қана эмульсияның жаллы көлемі көрсетіледі. Түқымды эмульсиялар тәтті бадам, жер жаңғақ, асқабақ түқымдарынан жене т. б. сумей ысқылау арқылы дайыңдалады. Мүңдай түқымдардың қүрамында жай және эмульгирлеуші қасиеттері бар белок текті шырышты запары бар. Түқымды эмульсиялардың концентрациясы (тұқым мөлшері мен жалпы эмульсия көлемінің қатынасы) 1:10 тең. Тұқымды эмульсиялар сирек қолданылады.

Тұнбалар мен қайнатпалар - Infusa et Decocta (Түнба - Nom. Sing. Infusum, Gen. Sing. Infusi; Қайнатпа - Nom. Sing. Decoctum, Gen. Sing. Decocti)

Түнбалар мен қайнатпалар - дәрілік өсімдік шикізатынан алынатын сулы сығынды болып табылатын сүйық дәрілік түр.

Түнбалар өсімдіктердің жұмсақ жер бетіңдегі бөліктерінен жапырағы, гүлі₅ шөбінен дайындалады. Қайнатпаларды әдетте қатты тығыз өсімдік бөліктерінен: кабықшадан, тамыры мен тамырсабағынан, кейде жапырақтарынан (мысалы, аюжидек жапырағы) дайындайды.

Түнбалар мен қайнатпалар дәріхана жағдайында науқасқа босатар алдыңда дайындалады. Тез бұзылуына байланысты салқын жерде сақталып, 3-4 күн ішуге ғана дайындалады. Түнба мен қайнатпа рецепте тек қысқартылған түрінде жазылады.

Жазылымда дәрілік түрдің атауы ілік септігінің жекеше түрінде infusi (Түнбасынан), Decocti (кайнатпасынан) деп көрсетіп, дәрі дайындалатын есімдік бөлігі (жапырағы, шөбі, тамыры және т.б.), өсімдік атауы (бас әріппен), өсімдік шикізатының мөлшері жене түнба мен қайнатпаның жалпы мөлшеріне қатынасы сызықша арқылы жазылады. Соңынан D.S. (Бер. Белгіле.) көрсетіледі, Сигнатурасында тұнба немесе қайнатпаның бір рет қолданылатын мөлшері, қолдану әдісі және жиілігі көрсетіледі.

40