- •Ислам әхлагы
- •I бүлек кереш
- •Чыганаклар
- •Характеристикалар:бөтенесен колачлау
- •Максатлар
- •Игелеклелек һәм йомшаклык
- •Башкаларны хөрмәт итү
- •Иҗтимагый үзара мөнәсәбәтләрдә ислам әдәбенең роле
- •Ислам әдәбенең дини аспекты
- •Ислам әдәбенең психологик аспекты
- •Ислам әдәбенең медицина һәм гигиена аспектлары
- •Ислам әдәбенең милли икътисадка булышуы
- •Өйләнү, гаилә һәм ислам әдәбе
- •Исламда җырлау гомумән тыелса да, туйда җырлау рөхсәт.
- •Исламда җенси мөнәсәбәт кагыйдәләре
- •Ислам әдәбе һәм хатын-кызның хәле
- •Ислам әдәбе һәм тәртип
- •Кешенең иминлеге турында
- •Ислам әдәбе һәм мөселманнарның бердәмлеген һәм мәдәни тиңләштерелүен саклау
- •Исламның мөселман булмаганнарның гадәтләренә һәм традицияләренә мөнәсәбәте
- •Исламча үз-үзеңне тотышның принципиаль кагыйдәләре
- •Йокларга әзерләнү
- •Йокларга ятканда
- •Уяну вакыты.
- •Төш һәм саташулар
- •Чисталык һәм пөхтәлек
- •Коену (юыну)
- •Коену урыны
- •Юыну кайчан мәҗбүри
- •Юыну ысуллары
- •Тәннең аерым өлешләренең чисталыгының мөһимлеге
- •Өстәл янында
- •Ашау алдыннан
- •Өстәл янында дөрес гадәтләр
- •Кием-салым
- •Гаиләдә үз-үзеңне тоту
- •Мөселман хатынның үз-үзен дөрес тотышы
- •Коръәнне өйрәнү һәм яттан уку
- •Мәчет диварларының тышына да, эченә дә берни дә, хәтта аятьләр һәм Аллаһының исемен дә язарга ярамый. Пәйгамбәрнең (с. Г. С.) һәм дүрт хак хәлифнең дә исемен язарга кирәкми.
- •Җомга көн тәртипләре
- •Мөселман бәйрәмнәре
- •Гадәттә бәйрәм вакытында күмәк намаз мәчеттә укылмый көн әйбәт булса, аны ачык мәйданда эшләргә кирәк.
- •Хатын-кызның ир сайлагандагы хокуклары һәм бурычлары
- •Никах турында килешү
- •Ир белән хатын багланышлары
- •Хатыннарга киңәшләр
- •Туй мәҗлесе
- •Полигамия (күп хатын белән тору).
- •13 Бүлек бала туу
- •Исем кушу һәм кешеләргә мөрәҗәгать итү.
- •14.1. Исемне ничек кушарга
- •14.2. Башка кешеләргә мөрәҗәгать итү
- •Иҗтимагый тормыш
- •Яхшы иҗтимагый элемтәләр
- •Башкалар белән мөнәсәбәттәге бурычлар
- •15.3 Шәхеснең мөһим сыйфатлары
- •15.4. Шәхеснең начар сыйфатлары
- •15.6. Сөйләшкәндә өстенлек бирелә торган тел
- •Ничек тыңларга
- •15.9. Нәзер әйтү (вәгъдәләр белән теләкләрнең үтәлүе бәйләнеше)
- •Шаярулар.
- •Очрашканда үз-үзеңне тоту
- •15.15. Чит кеше йортына керергә сорау.
- •15.17. Кунакларны каршы алу.
- •15.18. Чакырып сыйлау.
- •Ашка чакырылган очракта
- •Авырулар янында булу.
- •15.21. Күмәк очрашулар.
- •Ничек утырырга.
- •Хатын-кызның өйдән читтә үз-үзен тотышы.
- •Күршеләр белән мөнәсәбәт.
- •Төрле хәлләрдә үз-үзеңне тоту
- •Зиратта.
- •Урамда.
- •Мәетне озатуда, күмүдә катнашу.
- •Кайгы уртаклашу.
- •Мөселманның үлеме белән бәйле яңа кертелгән йолаларны (бидгатьләрне) үтәмәскә кирәк, мәсәлән, моңа җидесен, кырыгын үткәрү һ. Б. Керә.
- •17.6. Кайгырып елау.
- •Зиратларның төзелеше
- •Кабернең эчке төзелеше.
- •20 Бүлек спорт
- •Хайваннарга мөнәсәбәт
Ничек тыңларга
Мөселман түбәндәгеләрне эшләргә тиеш:
Мөмкин булганча әдәп саклап тыңларга.
Сөйләгән кешене бүлдермәскә.
Сөйләгән кешенең йөзенә карарга һәм, гәрчә бу кызык булмаса да, сөйләшү темасына кызыксыну күрсәтергә. Үзеңне контрольдә тотарга тырышырга. Фәкать тикшерелә торган нәрсәләр Исламга, аның принципларына каршы килгән очракларда гына әңгәмәгә чик куярга яки китәргә тырышырга кирәк.
Сезнең фикер белән килешергә теләмәгән кеше белән файдасыз бәхәскә кермәскә тырышырга кирәк.
Антлар
Мөмкин' кадәр ант бирүдән качарга тырышырга кирәк.
Мөселман фәкать Аллаһы һәм аның атрибутлары яки исемнәренең берсе белән генә ант итәргә тиеш. Тагын да нәрсә белән булса, мәсәлән, Пәйгамбәр (с. г с ), Кәгъбә, Коръән һ. б. ант итәргә ярамын.
Ышанмый торып, Алла исеме белән ант итү зур гөнаһ
санала Сөйләшкәндә «Аллаһы белән ант итәм» дип әйтмәскә тырышырга кирәк.
Әгәр мөселман нәрсәдер эшләргә яки эшләмәскә ант иткән, әмма соңыннан бу антны үтәмәү яхшырак дип саный икән, ул чакта аңа вәгъдәсен үтәмәскә, аны дөрескә алыштырырга киңәш ителә.
Антларны үтәү мөселманның бурычы будып тора. Шуңа күрә ул ант биргәнчегә кадәр үз вәгъдәсең үтәү өчен ысуллар һәм чараларның бармы-юкмы икәнлегенә ышанырга тиеш.
«Әгәр син шуны-шуны эшләмәсәң, мин хатыным белән аерылышачакмын» дигән кебегрәк куркытулар куллану начар һәм мөселманга хас та түгел. Никах мондый беркатлы һәм балаларча манераларда искә алынырга тиеш түгел.
Кайбер очракларда, мәсәлән, эшлекле һәм финанс операцияләрендә ант бирмәскә тырышырга кирәк.
Антның бозылуына юл куймаска тырышырга кирәк. Әгәр мөселман үз вәгъдәсендә тормый икән, ул, ун ярлының тамагын туйдырып яки ун кешенең һәрберсенә берәр кием биреп, гөнаһысын юарга тиеш. Әгәр финанс кыенлыклары аркасында боларны эшли алмый икән инде, ул чакта өч көн рәттән ураза тотарга тиеш.
Әгәр мөселман Ислам тыйган нәрсәнедер эшләргә ант иткән икән, әйтик, үзенеке булмаган нәрсәне алырга, мондый антны бозарга кирәк.
Мөселман Ислам рөхсәт итмәгән бер нәрсә эшләргә вәгъдә итсә, аңа бу антын үтәмәскә һәм гөнаһысын юарга тәкъдим ителә.
15.9. Нәзер әйтү (вәгъдәләр белән теләкләрнең үтәлүе бәйләнеше)
Аллаһының үзеңә карата шәфкатьле булуына ант итү, Аллаһы хакына ниндидер аерым бер эшләргә вәгъдә бирү тыелмый, әмма киңәш тә ителми.
Үзенә ниндидер бер эш-гамәл кылырга ант итү фәкать Аллаһы хакына гына бирелергә тиеш.
Мөселман Аллаһы хакына биргән вәгъдәләрен үтәргә тиеш, әгәр ул кемдер хакына бирелә икән, аны үтәүдән баш тартырга мөмкин.
Кем дә булса Аллаһы хакына терлек суярга ант итә икән, әгәр баштагы ниятендә аннан азрак ит ашарга дигән шарты булмаса, беркемгә аннан ни дә булса ашарга ярамый.
Көлү
Көлү өчен сәбәпләр күп. Мәсәлән, без нинди дә булса күңелгә ошаган нәрсә караганда, яхшы хәбәр яки фаяру ишеткәндә көләбез.
Башкалар көлгән өчен генә көләргә ярамый. Көлү өчен сәбәп булырга, тиеш.
Көлүче артык нык тавыш чыгарып, ямьсез төстә көлмәскә тиеш.
Киң итеп елмаю, гәрчә урт тешләре күренерлек булса да, көлүгә караганда яхшырак.
Үз көлүеңнең тавышын һәрвакыт контрольдә тотарга, ар тык тавыш чыгармаска тырышырга кирәк.
Мөселман кешеләрне көлдерү өчен генә көлдермәскә тиеш, бу бигрәк тә алдау белән бәйле булганда.
Беркем дә араларында кемне дә булса көлкегә калдырырга тырышучы кеше булганнар арасында булырга тиеш түгел.
Башка кешеләрдән мыскыллап көләргә һич кенә дә ярамый.
Елау.
Әгәр кеше елый икән, моны стихияле төстә (махсус түгел), сәбәбе булганга эшләргә тиеш.
Кычкыру куркаклык билгесе түгел, чөнки хисләрне тыярга кирәкми. Әмма моны тотнаклы төстә, артык көчле тавышлар чыгармый эшләргә кирәк.
