Літаратура

ВУЧЭБНА-МЕТАДЫЧНАЯ КАРТА

па «Гісторыі Беларусі» для студентаў усіх факультэтаў

Номер раздзела, тэмы, занятка

Назва раздзела, тэмы, занятка; пералік вывучаемых пытанняў

Колькасць аўдыторных гадзін

Матэрыяльнае забеспячэння занятку (наглядныя, метадычныя дапаможнікі і інш.)

Літаратура

Формы кантролю ведаў

лекцыі

практычныя (семінарскія) заняткі

Лабараторныя заняткі

кіроўная самастойная работа студэнта (КСР)

1

Семінар 1. Метадычны семінар. Уводзіны.

1. Прадмет, задачы, функцыі гістарычнай навукі, яе месца ў сістэме гуманітарных ведаў.

2.Гісторыя Беларусі як састаўная частка ўсходнеславянскай і агульнаеўрапейскай гісторыі. Асноўныя падыходы да вывучэння гісторыі. Перыядызацыя айчыннай гісторыі.

3. Галоўныя крыніцы гісторыі Беларусі.

4.Развіццё айчыннай гістарыяграфіі. Сучасны стан навуковай распрацоўкі гісторыі Беларусі.

2

[1-9]

Апытанне, прэзентацыі

2

Лекцыя 1. Уводзіны. Беларусь у старажытны перыяд.

1. Гісторыя як вучэбная дысцыпліна: прадмет, функцыі, метады і задачы

2. Перыядызацыя сусветнай гісторыі. Асноўныя падыходы да вывучэння гісторыі.

3. Класіфікацыя гістарычных крыніц. Вядомыя беларускія гісторыкі і гістарыяграфічныя школы.

4. Старажытнае насельніцтва на тэрыторыі Беларусі. Каменны век.

5. Індаеўрапейскі перыяд у гісторыі Беларусі. Асаблівасці развіцця беларускіх зямель у бронзавым і жалезным вяках.

6. Славянізацыя беларускіх зямель.

7. Матэрыяльная і духоўная культура першабытнага грамадства.

2

Камп’ютэрная прэзентацыя

[1-9, 17, 18, 20, 25]

Апытанне, рэфераты, тэсты

3

Семінар 2. Станаўленне і развіццё феадальных адносін на беларускіх землях (VIII –перш. пал. XIII стст.)

1.Рассяленне славян на тэрыторыі Ўсходняй Еўропы. Фарміраванне раннефеадальных дзяржаўных утварэнняў ва ўсходніх славян. Пачатак Русі. Кіеўская Русь.

2. Першыя дзяржаўныя ўтварэнні на землях Беларусі (Полацкае і Тураўскае княствы). Дзяржаўны лад у землях-княствах.

3. Эканамічныя ўклады, грамадскі лад, гаспадарка на землях Беларусі ва ўмовах станаўлення феадалізму.

4. Прыняцце і распаўсюджванне хрысціянства.

5. Духоўная спадчына Беларусі Х-ХІІІ стст. Культурнае развіццё беларускіх зямель у IX - першай палове XIII стст.

2

Камп’ютэрная прэзентацыя

[1, 6, 7, 17, 18, 20, 25]

Апытанне, рэфераты, тэсты

4

Лекцыя 2. Беларусь у раннім сярэднявеччы. Станаўленне дзяржаўнасці ўсходніх славян. Першыя дзяржаўныя ўтварэнні на тэрыторыі Беларусі (VIII – перш. пал. XIII стст.)

1. Асноўныя рысы і перыядызацыя феадальнага спосаба вытворчасці. Развіццё феадалізму ў Еўропе.

2. Кіеўская Русь. Полацкае и Тураўскае княствы ў IX—першай полове XIII стст.

3. Сацыяльна-эканамічнае развіццё раннефеадальных княстваў на тэрыторыі Беларусі. Асаблівасці станаўлення феадалізму на беларускіх землях.

4. Духоўнае жыццё і культура беларускіх зямель ў IX—першай полове XIII стст.

2

Камп’ютэрная прэзентацыя

[1, 4–9, 16, 17, 35, 42]

Апытанне, рэфераты, кантрольныя работы

5

Семінар 3. Беларускія землі ў складзе Вялікага княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага: палітычнае, сацыяльна-эканамічнае і культурнае развіццё (сяр. XIII – перш.пал. XVI стст.)

1. Утварэнне Вялікага княства Літоўскага: асноўныя падыходы і канцэпцыі. Роля беларускіх зямель ў станаўленні беларуска-літоўская дзяржавы.

2.Дзяржаўны і грамадскі лад Вялікага княства Літоўскага. Статуты ВКЛ.

3.Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель у складзе Вялікага княства Літоўскага ў другой палове XIII – першай палове XVI стст. Аграрная рэформа Жыгімонта II Аўгуста (валочная памера).

4.Грамадска-палітычнае развіццё Вялікага княства Літоўскага ў XIV – першай палове XVI стст. Крэўская унія і яе вынікі.

5.Асноўныя напрамкі знешняй палітыкі Вялікага княства Літоўскага ў другой палове XIII – першай палове XVI стст.

6.Культура беларускіх зямель у складзе ВКЛ.

2

Камп’ютэрная прэзентацыя з электроннымі версіямі картаў, ілюстраваны матэрыял, схемы, табліцы

[1–9, 11, 13–18, 26, 21]

Кантроль­ныя работы, апытанне, рэфераты, тэсты

6

Лекцыя 3. Беларускія землі ў складзе Вялікага княства Літоўскага, Рускага і Жамойцкага (сяр. XIII – перш.пал. XVI стст.)

1. Перадумовы стварэння Вялікага княства Літоўскага.

2. Знешняя палітыка ВКЛ у XIII–XVI стст.

3. Дзяржаўны лад ВКЛ.

4. Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель у складзе ВКЛ.

5. Культура беларускіх зямель у XIII–XVI стст.

6. Адраджэнне на беларускіх землях. Францыск Скарина. Светапогляд і гуманістычная дзейнасць М.Гусоўскага, С.Буднага, В.Цяпінскага.

7. Этнічныя працэсы на беларускіх землях. Этнагенез беларусаў і асноўныя канцэпцыі паходжання тэрміна «Белая Русь».

2

7

Семінар 4.. Беларускія землі ад Люблінскай уніі (1569 г.) да падзелаў Рэчы Паспалітай (канец XVIII ст.)

1.Люблінская унія і ўтварэнне Рэчы Паспалітай. Умовы аб’яднання ВКЛ і Польшчы.

2.Дзяржаўны лад Рэчы Паспалітай. Становішча Вялікага княства Літоўскага ў палітычнай сістэме Рэчы Паспалітай.

3.Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель у складзе Рэчы Паспалітай.

4.Знешняя палітыка Рэчы Паспалітай. Войны другой паловы ХVІ  ХVІІІ стст.

5.Палітычны крызіс Рэчы Паспалітай, спробы рэформ у другой палове XVIII ст. Падзелы Рэчы Паспалітай і далучэнне беларускіх зямель да Расійскай імперыі.

6.Культура беларускіх зямель у складзе Рэчы Паспалітай.

2

Камп’ютэрная прэзентацыя з электроннымі версіямі картаў, ілюстраваны матэрыял, схемы, табліцы

[1–9, 11, 13–18, 26, 21]

Апытанне, рэфераты, тэсты

8

Лекцыя 4. Пачатак Новага часу ў айчыннай гісторыі. Беларускія землі ў сладзе Рэчы Паспалітай (др.пал.XVI – XVIII стст.)

1. Новыя тэндэнцыі ў развіцці Еўропы. Зараджэнне капіталістычных адносін.

2. Люблінская унія (1569 г.) і ўтварэнне Рэчы Паспалітай.

3. Сацыяльна-эканамічнае становішча беларускіх зямель у складзе Рэчы Паспалітай. Этапы запрыгоньваня сялян. Аграрная рэформа 1557 г.

4. Асаблівасці канфесійных адносін. Рэфармацыя и Контррэфармацыя. Берасцейская царкоўная ўнія 1596 г.

5. Знешняя палітыка Рэчы Паспалітай.

6. Падзелы Рэчы і іх гісторыка-прававая адзнака.

7. Культурнае развіццё Беларусі ў XVII–XVIII стст. Эпоха Асветніцтва.

2

Камп’ютэрная прэзентацыя з электроннымі версіямі картаў, ілюстраваны матэрыял, схемы, табліцы

[1–9, 11, 13–18, 26, 21]

Апытанне, рэфераты, тэсты

9

Семінар 5. Палітычнае, сацыяльна-эканамічнае і культурнае развіццё беларускіх зямель у складзе Расійскай імперыі (канец XVIII – пач. XX стст.)

1.Этапы і змест палітыкі расійскага ўрада на тэрыторыі Беларусі ў канцы XVIII – пачатку XX стст.

2.Грамадска-палітычны рух на тэрыторыі Беларусі ў канцы XVIII – пачатку XX стст. (філаматы, філарэты, дзекабрысты, Дэмакратычнае таварыства, народнікі, група “Гоман”, марксізм, рабочы рух, сацыял-дэмакраты)

3.Спробы гаспадарчых рэформаў XIX ст. – пачатку XX стст. і асаблівасці іх правядзення на беларускіх землях (рэформы ў дзяржаўнай і памешчыцкай вёсцы П.Дз. Кісялёва, адмена прыгоннага права 1861 г., Сталыпінская аграрная рэформа).

4.Буржуазныя рэформы 1860-1870-х гг.у Расійскай імперыі. Асаблівасці іх правядзення ў беларускіх губернях.

5.Культурнае развіццё беларускіх губерняў у складзе Расійскай імперыі.

2

Камп’ютэрная прэзентацыя з электроннымі версіямі картаў, ілюстраваны матэрыял, схемы, табліцы

[1–9, 16, 21, 24, 26, 30]

Апытанне, рэфераты, тэсты

10

Лекцыя 5. Беларускія землі ў час станаўлення індустрыяльнай цывілізацыі у складзе Расійскай імперыі ў канцы XVIII – перш.пал. XIX стст.

1. Прамысловая рэвалюцыя ў краінах Заходняй Еўропы і ЗША. Яе палітычныя і сацыяльна-эканамічныя вынікі.

2. Этапы ўрадавай палітыкі на тэрыторыі Беларусі.

3. Беларускія землі ў вайне 1812 г.

4. Грамадска-палітычны рух. Шляхецкае паўстанне 1830-1831 гг.

5. Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель ва ўмовах крызіса феадалізму. Эканамічныя рэформы 30-50-х гг. XIX ст.

2

Камп’ютэрная прэзентацыя з электроннымі версіямі картаў, ілюстраваны матэрыял, схемы, табліцы

[1, 4–9, 11–18, 20, 21, 22–25]

Апытанне, рэфераты, тэсты

11

Семінар 6. Дзяржаўнасць Беларусі ў паслякастрычніцкі перыяд (1917-1921 гг.)

1.Абвастрэнне сацыяльна-эканамічнага і палітычнага крызісу ў Расіі восенню 1917 г. Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 г. і ўсталяванне савецкай улады ў Беларусі

2.Праблема беларускай дзяржаўнасці ў грамадска-палітычным руху Беларусі. Першы Усебеларускі з’езд (снежань 1917 г.) і яго рашэнні.

3.Абвяшчэнне і дзейнасць Беларускай Народнай Рэспублікі ва ўмовах нямецкай акупацыі (сакавік-снежань 1918 г.).

4.Утварэнне ССРБ і Літоўска-Беларускай ССР.

5.Вайна Польшчы і Савецкай Расіі. Другое абвяшчэнне БССР. Рыжскі мір.

2

Камп’ютэрная прэзентацыя з электроннымі версіямі картаў, ілюстраваны матэрыял, схемы, табліцы. Вучэбны фільм «Советская Белоруссия». Фільм 1-2.

[1-9, 18, 19, 28, 29]

Віктарына, апытанне, рэфераты, тэсты

12

Лекцыя 6. Беларускія землі ў перыяд станаўлення і развіцця буржуазнага грамадства ў скадзе Расійскай імпперыі (др.пал. XIX – пач. XX стст.)

1. Адмена прыгоннага права і буржуазныя рэформы 60-70-х гг. XIX ст.; асаблівасці іх правядзення ў Беларусі.

2. Паўстанне 1863-1864 гг. у Польшчы, Літве і Беларусі і яго ўплыў на ўрадавую палітыку ў беларускіз губернях.

3. Асаблівасці развіцця капіталізму ў сельскай гаспадарцы і прамысловасці. Транспарт, фінансы, гандаль.

4. Сацыяльна-палітычнае развіццё. Народніцкі і сацыял-дэмакратычны рух у беларускіх губернях. Утварэнне Беларускай Сацыялістычнай Грамады (БСГ).

5. Станаўленне беларускай нацыі: заканамернасці і асаблівасці.

2

Камп’ютэрная прэзентацыя з электроннымі версіямі картаў, ілюстраваны матэрыял, схемы, табліцы

[1–9, 11, 13–18, 26, 21]

Кантроль­ныя работы, апытанне, рэфераты, тэсты

13

Семінар 7. Савецкая мадэль мадэрнізацыі БССР на этапе станаўлення індустрыяльнага грамадства (1920-1930-я гг.)

1.Удзел БССР у стварэнні СССР. Павелічэнне тэрыторыі рэспублікі.

2.Новая эканамічная палітыка, яе сутнасць і значэнне. Асаблівасці правядзення НЭПа на Беларусі.

3.Беларусізацыя як аснова нацыянальна-дзяржаўнай палітыкі ССРБ ў 1920-я гг. Яе галоўныя напрамкі, метады ажыццяўлення і вынікі. Культурнае развіццё БССР у 1920-1930-я гг.

4.Адметнасці індустрыялізацыі і калектывізацыі ў БССР.

5.Савецкае грамадства ў канцы 20–х – 30-я гг. Усталяванне рэжыму “дзяржаўнага сацыялізму” у БССР.

2

Камп’ютэрная прэзентацыя; вучэбны фільм «Советская Белоруссия». Фильм 1-2.

[1-9, 18, 19, 28, 29]

Апытанне, рэфераты, тэсты, кантрольныя работы

14

Лекцыя 7. Беларускія землі ў перыяд сацыяльных узрушэнняў у пачатку XX ст.

1. Сацыяльна-эканамічнае жыццё беларускіх губерняў у 1900-1914 гг. Сталыпінскія рэформы.

2.Рэвалюцыя 1905-1907 гг. у Беларусі.

3.Геапалітычнае становішча і сацыяльна-эканамічная сітуацыя на Беларусі ва ўмовах Першай сусветнай вайны. Лютаўская рэвалюцыя 1917 г. у Беларусі.

4.Абвастрэнне сацыяльна-эканамічнага і палітычнага крызісу ў Расіі. Кастрычніцкая рэвалюцыя 1917 г.

5.Фарміраванне беларускай дзяржаўнасці на нацыянальна-дэмакратычнай і рэвалюлюцыйна-класавай асновах (БНР, Літбел, ССРБ).

6.Беларусь у гады савецка-польскай вайны (1919 – 1920 гг.). Рыжскі мірны дагавор як частка Версальска-Вашынгтонскай сістэмы пасляваеннай пабудовы свету.

2

Камп’ютэрная прэзентацыя з электроннымі версіямі картаў, ілюстраваны матэрыял, схемы, табліцы. Вучэбны фільм «Советская Белоруссия». Фільм 1-2.

[1-9, 18, 19, 28, 29]

Віктарына, апытанне, рэфераты, тэсты

15

Семінар 8. Асноўныя тэндэнцыі развіцця БССР у др.пал.1940-х – 1980-я гг.

Шлях да суверэнітэту і дзяржаўнай незалежнасці Беларусі. Сучасная Рэспубліка Беларусь ва ўмовах глабалізацыі сусветных працэсаў

1.БССР у першае пасляваеннае дзесяцігоддзе. Асаблівасці працэсу аднаўлення народнай гаспадаркі.

2.Грамадска-палітычнае жыццё БССР ва ўмовах хрушчоўскай “адлігі”. Спробы рэфармавання эканомікі ў 1950-1960-х гг.

3.Сацыяльна-эканамічнае развіццё БССР ў 1970-1980-х гг. Асаблівасці духоўнага і грамадскага жыцця рэспублікі ў гады “застоя”.

4.Распад СССР і прававое афармленне дзяржаўнага суверэнітэту Рэспублікі Беларусь.

5.Асноўныя тэндэнцыі грамадска-палітычнага развіцця Рэспублікі Беларусь у 1990-х гг. - Пачатку ХХІ ст. Геапалітычнае становішча Рэспублікі Беларусь на сучасным этапе.

6.Пошук, станаўленне і рэалізацыя беларускай мадэлі сацыяльна-арыентаванай рынкавай эканомікі (1990-е - 2008 г.). Дзяржаўныя праграмы развіцця Рэспублікі Беларусь.

2

Камп’ютэрная прэзентацыя; вучэбны фільм «Советская Белоруссия»

[1-9, 18, 19, 28, 29]

Апытанне, рэфераты, тэсты, кантрольныя работы

16

Лекцыя 8. БССР у міжваенны перыяд (1921 – 1939 гг.)

1. Пачатак будаўніцтва сацыялістычнай эканомікі. Палітыка “ваеннага камунізму”.

2. Новая эканамічная палітыка, яе сутнасць і значэнне для развіцця гаспадаркі БССР.

3. Спроба нацыянальна-культурнага адраджэння. Палітыка беларусізацыі: мэты, асноўныя накірункі, ажыццяўленне і вынікі.

4. Устанаўленне савецкай грамадска-палітычнай сістэмы ў БССР і яе асноўныя рысы.

5. Западная Беларусь у складзе Польшчы.

2

Камп’ютэрная прэзентацыя; вучэбны фільм «Советская Белоруссия». Фильм 1-2.

[1-9, 18, 19, 28, 29]

Апытанне, рэфераты, тэсты, кантрольныя работы

17

Лекцыя 9. СССР і БССР у другой палове XX ст. Станаўленне і развіццё суверэннай Рэспублікі Беларусь (1990 – 2012 гг.)

1. Геапалітычнае становішча ў свеце пасля Другой сусветнай вайны. Складванне біпалярнага свету. “Халодная вайна”.

2. Аднаўленне народнай гаспадаркі БССР пасля вайны. Удзел БССР у стварэнні ААН.

3. Спробы дэмакратызацыі грамадска-палітычнага жыцця ў другой палове 1950-х – першай палове 1960-х гг. Характэрныя рысы і асаблівасці развіцця гаспадаркі БССР у 1950-1960-е гг.

4. Развіццё сельскай гаспадаркі і прамысловасці БССР у другой палове 1960-х − першай палове 1980-х гг. Дасягненні і супярэчнасці савецкай сацыяльна-эканамічнай сістэмы. Нарастанне застойных з’яў (1970-ыя – першая палова 1980-х гг.)

5. Спробы эканамічнай і палітычнай мадэрнізацыі СССР, у ты ліку і БССР, у гады “перабудовы”. Пераход да рынку.

7. Распад СССР і стварэнне Рэспублікі Беларусь. Грамадска-палітычнае развіццё Рэспублікі Беларусь у 1990-я - 2012 гг.

8. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Рэспублікі Беларусь у 1990-я - 2011 гг. Пошук, станаўленне і рэалізацыя беларускай мадэлі сацыяльна арыентаванай рыначнай эканомікі.

9. Рэспубліка Беларусь у сусветным супольніцтве ва ўмовах глабалізацыі.

2

Камп’ютэрная прэзентацыя; вучэбны фільм «Советская Белоруссия»

[1-9, 11, 14, 18, 19, 28, 29]

Апытанне, рэфераты, тэсты, кантрольныя работы

Усяго

18

16