3. Шрифтерді басқаратын жүйелік құралдар.

1. Компьютердің бейнежүйесінде экран терминалына шығаратын текстік не графикалық бейнелерді алуға мүмкіндік беретін аппараттық не программалық құралдар бар.

Аппараттық құралдарға бейнетерминал (монитор) жатады. Сонымен қатар, бейнеконтроллер, не бейнеадаптер. Адаптер екі программамен қосылатын текстік және графикалық режимдермен қамтамасыз етеді.

Графикалық режимде 16-түрлі түсті 640х350 нүктелер мүмкіндігімен экранға бейне шығады.

Тексттік режимде бейне негізінен бір жолда 80 символдар тұратын 25 жолдардан тұрады.

2. DOS экранға текстік ақпаратты шығару үшін келесі мүмкіндіктерді береді:

• 40һ функциясымен DOS Int 21h үзілімі арқылы файлға сияқты экранға қатынау;

• l...Ch шегінде DOS функциясын қолдану (Int 21h үзілімі).

Экранға текстік ақпаратты шығару үшін Int 21h үзілімінің үш функциясы қолданылады:

02h – символды шығару;

06h – тура енгізу-шығару;

09h – жолды шығару.

3. Int 10h үзілімі арқылы BIOS драйверімен іске асырылатын құралдарды қарастырайық. Драйвердің функциялары:

02h – курсор позициясын орнату;

03h – курсор позициясын алу;

05h – бейнепарақты орнату;

06h – терезені жоғарыға көтеру;

07h – терезені төмеңғе түсіру;

08h – курсор позициясында символ мен атрибутты оқу;

09h – курсор позициясында символ мен атрибутты шығару;

0A - курсор позициясында символды шығару;

0Eh - телетайп режимінде символды шығару;

13h - телетайп режимінде жолды шығару.

Әдебиеті:

1 В. Юров, С. Хорошенко "Ассемблер". - С-П: "ПитерКом", 1999.

2 К. Г. Финогенов "Самоучитель по системным функциям MS-DOS".- М.:

"Радио и связь", 1995.

Бақылау сұрақтары:

1 Компьютердің бейнежүйесінде экран терминалына шығаратын қандай

программалық құралдар бар?

2 BIOS драйвердің функцияларын атаңыз.

3 DOS экранға текстік ақпаратты шығару үшін қандай мүмкіндіктерді береді?

Тақырыбы 14 Терминал экранына графиктік информацияны енгізу.

Мақсаты: Ассемблер тілінде терминал экранына графиктік

информацияны енгізу жұмысымен таныстыру.

Дәріс сұрақтары:

1. Bios бейнедрайверінің графиктік мүмкіндіктері.

2. Жадыны үлестіретін жүйелік құралдар. Туынды процесстерді

ұйымдастыру.

1. MS-DOS жүйе орындалмылы екі программа файлы типін қабылдайды: COM және EXE. COM программалық типі бірсегментті болады. EXE программалық типі қатты шегі жоқ. LINK компоновщигі, объекті модуль программасын өндейді, трансляциядан шығу текстін қортындысынан алады, EXE немесе COM кеңейту файлын ұйымдастырады.

Қандайда программа арнайы типті жүйелік таблица құрайды – префикс программа сегменті (PSP), 256 байттық өлшемі бар. .COM типтес программа орынын PSP программист резервілейді, ORG 100h; директивасынан бастап программалауды PSP қосады, ондай жағдайда, жалғыз программа сегментінің құрамы. Exec функциясының программасын жүктеу жады PSP аймағына толтырылады. .EXE типтес программа орынын PSP программист резервілемейді, ол оның программалау процессінде жүктеуін тұрғызады.

DOS программаны орындау процессінде PSP мазмұны қолданылады, оған қолданбалы программаны жасауға қолданады.

Программа, жады жүктеуінде, үш маңызды компонент үшін программалау қосылады: қоршаған, префикс программалық сегменті және программаны, бірнеше сегменттен тұруы мүмкін және бірнеше байланыссыз бөлім жады орын алады.

Динамикалық басқарма жады үшін келесі DOS функциясы қолданылады:

48h – жады блогын қою;

49h – жады блогын босату;

4Аh – жады блогын тағайындау өлшемін ауыстыру.

Орындалған көлем әрбір буфері есептелу кезінде жұмыс істеу барысын және динамикалық белгілеу жадын сұрап, оны жасау .COM типтес программасын қарастырайық. Программа келесі блогын қолдау қажет:

• параграф жадының өлшемін анықтау;

• жаңа орынға стек көшірмесін көрсету;

• артық жадыны босату;

• жалғыз немесе көп сегменттік түрде жадыны керекті өлшемін белгілеу;

• ол программаға қажет болғандықтан белгіленген сегменттерді қолдану;

• белгілеу жадыны босату;

• программаны аяқтау.

2. Программа жүктелу жадында DOS Exec(int 21h – 4h) функция көмекмен үшін жасалып, жүйені жүктеу ролін атқарады. Егер қолданушы программаны қосады, командалық жолды батырма арқылы енгізеді, сонда Exec функциясы Command.com шақырады ал басқа жағдайда Exec функциясы DOC қабықшасы немесе интерфейстің басқа программаларын шақырады, не болмаса жүктелген және істелетін программа, солардың ішінде қолданбалы.

Командалық процессордың айналасы, процессордың бастамалы жүктемесінде ұйымдастырылған, көбінесе Comshec, prompt, path, қолданылады, олар autoexec.bat. файлынан ауданға өткізіледі. Мысал:

Comshec=c: \ dos\command.com

Prompt= $p$g

Path=c: \dos; c: \tools

Көмекші программаға аймақтық мекен-жайын жіберу үшін, аналық пограмма екі облыстық жадты қолдана алады, барлық программаларға сәйкес келетін:

• векторлык бос үзінді;

• тапсырма аралық аймақтық байланыс.

Әдебиеті:

1 В. Юров, С. Хорошенко "Ассемблер". - С-П: "ПитерКом", 1999.

2 К. Г. Финогенов "Самоучитель по системным функциям MS-DOS".- М.:

"Радио и связь", 1995.

Бақылау сұрақтары:

1 Динамикалық басқарма жады үшін қандай DOS функциясы қолданылады?

2 DOS драйвердің функцияларын атаңыз.

3 Программа, жады жүктеуінде неше маңызды компонент үшін

программалау қосылады?

Тақырыбы 15 Резидентті программалар. Инсталляционды программа.

Мақсаты: Ассемблер тілінде резидентті программаларымен жұмысты

таныстыру.

Дәріс сұрақтары: