Жаңа қызметкерлердің жұмыс орнына бейімделуі

Бейімделу (латыншадан аdaptare - лайықтау ) – бұл тұлғаның немесе топтың жаңа сыртқы шарттарға лайықталуы.

2 кезең. Бағдарлық (ориентация) - жаңа қызметкердің одан ұжым талап ететін өз міндеттерімен және талаптармен тәжірибе жүзінде танысуы. Жаңа қызметкердің ЕАҰ жұмыс шарттарына бейімденуіне маңызды назар аудару қажет.

Әдетте бағдарлық бағдарламасы бірқатар көп болмаған лекциялар, экскурсиялар, жаттықтыру сабақтарынан тұрады (бөлек жұмыс орындарындағы немесе айқын жабдықтаумен жұмыстар).

Бағдарлық бағдарламасын өткізу кезінде келесі сұрақтарды қозғау қажет:

1. ЕАҰ туралы жалпы түсінік;

   • мақсаттар, приоритеттер (ерекшеліктер), проблемалар (қиындықтар);

   • дәстүрлер, нормалар, стандарттар;

   • қызмет түрлерінің әр түрлілігі;

   • ұйым, құрылым, байланыстар;

   • бастықтар туралы ақпарат.

2. Ұйымның саясаты:

• кадрлық саясат принциптері;

• қызметшіні іріктеп алу принциптері;

• кәсіпшілік дайындау бағыттары және мамандықты жоғарылату;

• қызметкерлерді құқықтық жауапкершілікке тартқан жағдайда оларға көмектесу;

• мекемелер ішінде телефонмен пайдалану ережелері;

• жұмысшы уақыттарының әртүрлі тәртіптерін қолдану ережелері.

3. Еңбек ақы төлемі:

• Еңбек ақы төлемі түрлері және нормалары және қызметкерлерді ранжирлеуі;

• демалыс кезіндегі жұмысқа ақы төлеу;

• қосымша атқарылған жұмысқа ақы төлеу.

4. Қосымша жеңілдіктер:

• сақтандыру, еңбек өтілін есептеу;

• уақытша жұмысқа жарамсыздығы бойынша жәрдемақылар, демалыс жәрдемақылары, жанұядағы ауруларға жәрдемақы, ауыр жоғалтулар жағдайында, ана болуға байланысты жәрдемақы;

• жұмыстан шығару немесе зейнетақыға кеткен жағдайда қолдау көрсету;

• жұмыстағы оқу мүмкіншіліктері;

• асханалардың, буфеттердің болуы;

• өз қызметкерлері үшін ұйымның басқа қызметтері.

5. Еңбек күзеті және қауіпсіздік техникаларын сақтау:

• бірінші дәрігерлік көмек көрсету орындары;

• сақтық шаралары;

• өндірістегі мүмкін қауіп-қатерлер туралы ескерту;

• өртке қарсы сақтық қауіпсіздік ережелері;

• жазатайым жағдайлар кезінде өзін тұту ережелері және оларды хабарлау реті.

6. Қызметкер және оның кәсіподақпен арақатынасы:

• жалдау мезгілдері және шарттары;

• сынау мезгілі;

• жұмысқа басшылық ету;

• жұмыстағы келеңсіздіктер және және жұмысқа кешігіп келу туралы хабарлау;

• қызметкердің құқықтары және міндеттері;

• тікелей бастықтың құқықтары;

• кәсіподақтардың қаулылары және мекеменің саясаты;

• жұмысты атқаруды басқару және бағалау;

• тәртіп және төлетулер, шағымдарды дайындау;

• коммуникация: коммуникация каналдары, пошталық материалдар, жаңа ойларды тарату.

7. Тұрмыстық қызмет:

• қоректенуді ұйымдастыру;

• қызметкерлер үшін кіру есігінің болуы;

• жеке автомобильдердің машина қоятын жеріне және б. арналған шарттар.

8. Экономикалық факторлар:

• жұмысшы күші құны;

• жабдықтау құны;

• себепсіз кешігулерден, келмей қалудан, жазатайым оқиғалардан келетін зияндар.

Жалпы бағдарлық бағдарламасын өткеннен кейін арнайы бағдарлама өткізілуі мүмкін, ол жаңа қызметші жұмысқа келген сол бөлімшенің қызметкерлерімен арнайы сұхбаттар түрінде жүзеге асырылуы мүмкін, дәл осылай және бастықпен әңгімелесулер түрінде де (тікелей және жоғары тұрған бастықпен). Әдетте арнайы бағдарламада келесі сұрақтар қарастырылып өтеді:

1. Бөлімше функциялары:

• мақсаттары және приоритеттері, ұйым және құрылым;

• қызметтері бағыттары;

• басқа бөлімшелермен өзара қатынастар;

• бөлімше ішінде өзара қатынастар.

2. Жұмысшының міндеттері және жауаптылығы:

• ағымдағы жұмысты және күтілетін нәтижелерді толық суреттеу;

• тап осы жұмыстың маңыздылығын түсіндіру, оның басқа бөлімшелерде және бүтіндей кәсіпорында арақатынасы;

• жұмысты орындаудың сапасы нормативтері және атқаруды бағалау негіздері;

• жұмысшы күннің ұзақтығы және кесте;

• қосымша күтулер (мысалы, келмей қалған қызметкерді ауыстыру).

3. Талап етілетін есептілік;

• көрсетілуі мүмкін болған көмек түрлері, ол жайлы қашан және қалай сұрау керек;

• жергілікті және жалпы мемлекеттік тексеру органдарымен арақатынастар.

4. Процедуралар, ережелер, алдын ала ескертулер:

• тек осы жұмыс түріне немесе осы бөлімшеге ғана мінездемелі болған ережелер;

• апат болған жағдайда өзін тұту ережесі, қауіпсіздік техникалары ережелері;

• жазатайымдарды оқиғаларды және қауіп-қатер туралы хабарлау реті;

• гигиеналық стандарттар;

• күзет және ұрлықпен байланысты болған проблемалар;

• тап осы бөлімшеге тиісті болмаған қызметкерлермен арақатынастар;

• жұмыс орнындағы мінез-құлық ережелері;

• бөлімшеден заттарды шығару;

• тәртіп бұзыларды бақылау;

• үзілістер (темекі тарту, түскі тамақ);

• жұмыс уақытында жеке мінездегі телефондық келіссөздер;

• жабдықтауды қолдану;

• атқаруды бақылау және бағалау.

5. Бөлімше қызметкерлерін таныстыру.

3 кезең. Әсерлі бейімделу. Бұл кезең жас қызметкердің өзінің статусына үйренуінен тұрады және маңызды дәрежеде оның өз әріптестерімен тұлғааралық қатынастарға қосылуымен ескерілген. Жаңа келген қызметкерге әртүрлі сфераларда белсенді жұмыс істеуге, ұйым туралы алынған білімдерін мақұлдап, өзінде тексеріп көруіне қажетті мүмкіндік туғызу керек. Тап осы кезеңде жаңа қызметкерге барынша көп қолдау көрсету маңызды, онымен бірге жүйелі түрде әріптестермен әрекеттестік ерекшеліктерін және қызметі нәтижелілігін бағалау өткізу қажет.

4 кезең. Жұмыс жасау. Бұл кезеңде бейімделу процесі аяқталынады. Ол өндірістік және жеке тұлғалар аралық проблемаларды бірте-бірте жеңуімен және тұрақты жұмысқа ауысуымен сипатталады. Ережедегідей, бейімделу процесі спонтандық дамыған жағдайда бұл кезең 1-1,5 жыл жұмыс істегеннен кейін келеді. Егер бейімделу процесі жөнге салынса, онда нәтижелі жұмыс жасау кезеңі бірнеше айдан кейін-ақ басталып кетеді. Бейімделу дәуірінің сондай қысқаруы салмақты қаражаттық пайда әкелуге қабілетті, әсіресе егер ұжымда көп адамдар жұмыс істесе.

Әдебиет:

1. Сестринское дело. Административно-управленческие дисциплины: Учебное пособие / Под ред. Г.П. Котельникова. – ростов н/Д: Феникс, 2006. – 666с.

2. Евплов В. «Справочник старшей (главной) медицинской сестры», «Феникс» - 2001 г.

3. Лидерство в сестринском деле: Учебное пособие/ А.А.Модестов и др. – Ростов н/Д.: Феникс; Красноярск: Издательские проекты, 2006.-208с.

4. Мыльникова И.С. «Документационное обеспечение деятельности главной и старшей медицинской сестры», Москва, «Грань», 2002 г.

5. Робкая М.П. «Участковая медицинская сестра», Москва, 1999г.

Бақылау сұрақтары:

1. Бейімделу үрдіс туралы түсінік.

2. Бейімделудің кезеңдері.

3. Бейімделу үрдісіне әсер ететін факторлар.

№5 дәріс.

Тақырыбы: «Орта және кіші қызметкерлердің еңбегін ұйымдастырудің заң – нормативтік қамту».

Мақсаты: Орта және кіші қызметкерлердің еңбегін ұйымдастырудың заң – нормативтік қамтумен таныстыру.

Нормативті актілерге , нәтижелі қамтамасыз етушімен деп ­ қарындастың буын бастық ятельносты, мекемемен ішкі бұйрықтар апарып беруге сонымен қатар болады, жайдың және инмен лауазымдылар.

Дұрыс ұйым еңбекті - нала жақсы ­ іс жүргізу жұмысы женногосы, құжатнама жұмысына арналған қажетті және жеткілікті барының.