Әмбебап маятнигінің көмегімен тербеліс заңдылықтарын анықтау

Жұмыстың мақсаты: Математикалық және физикалық маятниктерінің тербеліс периодтарын анықтау. Еркін түсу үдеулерін анықтау, тербеліс заңдылықтарын зерттеу.

Жұмыстың барысы:

Әмбебап маятнигі екі маятниктен тұрады: математикалық және физикалық. Блокка фотодатчикті қостым. 5-6 градус деп алып, математикалық маятникті жібердім. Секундомер уақытын , тербеліс санын анықтайды, соны жазып алдым. Физикалық маятникке келетін болсам, призматикалық тіреуді орнаттым, тербеліс санын және уақытын анықтап алдым. Осы тәжірибелерді бірнеше рет қайталадым.

Тербеліс периодтарын мына формулалар арқылы анықтаймын:

T₁=t₁/n₁

T₂=t₂/n₂

Мұндағы n- тербеліс саны

Математикалық маятниктің еркін түсу үдеуін мына формуламен анықтаймын:

g_Э=4 (l₁-l₂)/(T₁²-T₂²)

Физикалық маятниктің еркін түсу үдеуін мына формуламен анықтаймын:

g_Э=4 l_pr/T²

Арақашықтық:

l= (4 L ²-gLT₂²)/

Салыстырмалы қателік мына формула бойынша есептелінеді:

=[( g_Э- g_T)/ g_T]*100%

Есептеулер:

l₁= 30 см, n₁=63, t₁=35.91 c

l₁=28 см, n₂=63, t₂=30.45 c

T₁=t₁/n₁=0,57 c

T₂=t₂/n₂=0.48 c

Математикалық маятниктің еркін түсу үдеуі:

g_Э=4 (l₁-l₂)/(T₁²-T₂²)=8.35 м/с²

=[( g_Э- g_T)/ g_T]*100%=14%

Физикалық маятник:

L=13 см , n₁=23, t₁=15,87 c

n₂=23, t₂=16,33 c

T₁=t₁/n₁=0,69 c

T₂=t₂/n₂=0.71 c

<T>= 0.7 c

Физикалық маятниктің еркін түсу үдеуі:

g_Э=4 l_pr/T²=10.5 м/с²

l= (4 L ²-gLT₂²)/ =10.23 м

=[( g_Э- g_T)/ g_T]*100%=6,8%

6-зертханалық жұмыс

Гироскоп

Жұмыстың мақсаты: Гироскоптық эффектпен танысу.

Құрылғының құрылымы: Гироскоп дегеніміз – бағытын өзгерте алатын өте тез айналатын симметриялық қатты дене. Үш айналу өсі болады.

Жұмыстың барысы:

Прецессия жылдамдығын табайық.

Ең алдымен:

l₁=0.1м l₁=l –l₁= 0.3м

l=0.4м

l₂=0.2м l₂=l- l₂=0.2м

l₁= 0.3м үшін гироскоптың 90 градусқа айналу уақытын анықтайық:

t₁= 3.7 c

l₂= 0.2м үшін гироскоптың 90 градусқа айналу уақытын анықтайық:

T₂= 8.3 c

Прецессия жылдамдығын мына формуламен есептейміз:

=

t₁ үшін:

= = =0.39

t₂ үшін:

= = =0.25

Тәуелділік кестесін құрайық:

l1	t1= 4 c	40 Гц
l2	t2= 6.6 c	40 Гц
l3	t3= 80 c	40 Гц
l4	t4= c	40 Гц

7-зертханалық жұмыс

Дененің инерция моментін және снарядтың ұшу жылдамдығын анықтау. (Унифилярлы ілгіш)

Жұмыстың мақсаты: Баллистикалық маятник көмегімен снаряд ұшу жылдамдығын анықтау. Айналдырушы моменттер арқылы қатты денелердің инерция моменттерін табу.

Құрылғының құрылымы: Негізі 1 , вертикальды тұрғы 2, кронштейндер жоғарғы 3, төменгі 4, ортаңғы 5 , снарядтар және пружиналар жинағы.