10. «Қазақтың тұңғыш өкілетті және төтенше елшісі» деген мәтін бойынша эссе жазыңыз.

М.С. Фазылов 1975 ж. Д.А. Қонаевтың ұсынуымен КСРО-ның Малидағы Төтенше және Өкілетті елшісі болып тағайындалды. Тропикалық қиын климатта М.С. Фазылов жеті жылдан астам қызмет істеді. Қазақ ретінде, қазақстандық ретінде өз республикасын да насихаттай білді. КСРО-ның Малидағы елшілігінде өз қолтаңбасын қалдырды, дипломаттар үшін барлық жағдай жасалынған жаңа елшілік қалашығын салуды ұйымдастырды.

Малидегі қызметінен кейін ол бірден Кеңестер Одағының Марокко Корольдігіндегі Төтенше және Өкілетті елшісі болып тағайындалды. Мұнда ол 1983 жылдан 1990 жылға дейін еңбек етті.

Мали Республикасында да, Марокко Корольдігінде де М.С. Фазылов Қазақстанның мәдениет күндерін табыспен өткізді.

1988 жылы Елші Алматы мен Мекнес (Марокконың ескі астанасы) қалаларын бауырлас қала ету жөніндегі хаттамаға қол қойды.

Өзінің өмірінің соңына дейін ол Қазақстан Республикасы Сыртқы істер Министрлігінде кеңесші болып қызмет атқарды. Дипломат, тарих ғылымының кандидаты М.С. Фазылов әр түрлі басылымдарда орыс, қазақ, француз, араб тілдерінде көптеген мақалалар жариялады.

Ол өз еліне, халқына адал қызмет етті.            

11. Талейранның дипломатияға қатысты пікірлерін талдап шығыңыз.

Талейранның пікірінше дипломатия саласында жемісті жұмыс істеуге қажетті «Жан мен рухтың» сапасы екі санатқа бөлінеді. 

​Бірінші санатқа байқампаздық, қанағатшылдық, пайдакүнемдіктен мүлде аулақ болу, сондай-ақ сыртта жүргенде ұлт атынан сөйлеу аса жауапты міндет екендігін сезінуге және ел ішінде оның саяси құқықтарының сақталуын қадағалауға мәжбүр ететін әйгілі сезім асқақтығы жатады. 

​Екінші санатқа саяси қатынастарды оқып-үйренуге жан-дүниесінің бейімділігі, мәселелердің түп-төркінін дұрыс және тез арада аңлай қою қабілеті, ой-өрісінің кеңдігі жатады. 

​Бәрін бірге алғанда және практика жүзінде өрістетіп көргенде аталмыш қасиеттердің барлығы да дипломатиялық мансаптың рухы мен абыройын құрайды, – деді Талейран 1800 жылы наурызда үкіметке ұсынған дипломатиялық мансап туралы өзінің баяндамасында. 

  Қайтыс боларынан бір жарым ай бұрын (1838 ж. наурызда) Талейран Париж академиясында сөйленген сөзінде оның пайымдауынша үлгі болып табылатын дипломат туралы тағы да айтып өтті.

12. «Нота – дипломаттық құжат» деген тақырыптың мазмұнын ашыңыз.

 

Нота – халықаралық шарттар жасасу құжаттарының бiрi. Ол мемлекеттер арасында келiсiмдер жасасу, дипломатиялық қатынастар орнату, дипломатиялық миссияны елшiлiк етiп қайта құру кездерiнде пайдаланылады.

Жеке нота – елшiнiң өз атынан жазатын жеке хаты. Жеке нота оған қол қоюшының атынан бiрiншi жақта түзiледi. Мөр қойылмайды. Нотаның басқы сөйлемдерi жолданушы адамға қаратыла айтылған арнау түрiнде басталады да, соңы қалыптасқан жаттанды фраза түрiнде ризашылық сезiмiн бiлдiрген сөйлемдермен аяқталады.

Жеке нота бірінші жақтан жазылады. 

Жеке нотаға қол қойылады.

Жеке нота сыпайы (сыпайылықтың трафареттік фразаларымен) аяқталады.

Жеке нотадағы қаратпа сөз: (формула обращения) Құрметті Елші мырза, Елші мырза, Министр мырза. Мысалы: 1921 ж., 28 қыркүйекте Персияның РСФСР-дағы елшісіне жіберілген нотадағы қаратпа сөз: “Төтенше Елші мырза”, қорытынды сөз: “Төтенше” (Өкілетті министр, Төтенше өкіл дәрежесі (ранг) – Вена конгресінде 1815 ж. Аахенск конгресінде 1818 ж. бекітілген). Елші мырза!” сізге құрметімді білдіремін” деп аяқталады. 1921 ж. 21 қыркүйекте Финляндияның Сыртқы Істер министріне жіберілген нотадағы қаратпа сөз: “Министр мырза”, қорытынды сөз:  “Министр мырза, менің үлкен құрметімді сеніммен қабыл алыңыз”.

Вербальды нота – ²назар алуға тұратын қағаз² деген мағынаны бiлдiредi. Бұл дипломатиялық хат алысудың ең кең тараған түрi. Вербальды нота үшiншi жақта түзiледi. Нота бланкiсiне басылады және оған қол қойылмайды. Мөр басылып, мекен-жайы көрсетiледi. Жеке нота сияқты құрмет сезiмiн бiлдiре басталып, ризашылық сезiмiн бiлдiре аяқталады.

 Вербальді деген ұғым – “ұқыпты назар аударатын қағаз” дегенді білдіреді.

Вербальді нота үшінші жақтан жазылады.

Вербальді нотаға қол қойылмайды.

Вербальді нота сыпайы (формулами уважения) басталады.

Вербальді нота сыпайы аяқталады.

Вербальді нота – дипломатиялық хат алысуларда кең таралған құжат.