6.Ластаушы кәсіпорындар үшін зиянды заттардың шекті рауалы шығарындысының мөлшерін белгілеу

Зиянды заттар үшін ШРШ мөлшері деп әрбір ластану ошағы үшін асып кетуі,адамның денсаулығына және қоршаған ортаға зиянды әсер ететін, одан және сол мекендегі басқа да ошақтардың әсерін есептегенде, сол заттың ШРК құрауы мүмкін нормативін айтады.

Бұл норматив жобалар бойынша есептелініп,тиісті тәртіппен бекітілгеннен кейін, ауаны қорғайтын барлық құжаттардың негізгісі болып табылады.Кәсіпорын үшін ШРШ оның территория ауданындағы барлық цехтарының рауалы шығарындылар жиынтығы есебінде қаралды.Егер кәсіпорын құрамында жобаланып және салынып жатқан бөлімдері бұлар үшін норматив қабылданған кезде есептелінеді.Жобадан тыс шығарындылар шығаратын кәсіпорындар жұмысқа жіберілмеуі керек.

Жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар үшін нормативтер мына тәртіппен белгіленеді. Алдымен ШРШ жобасы жасалынады, оның ішінде нормативтер есебі болуы керек,сонымен қатар шекті мөлшерге жету үшін кәсіпорындар қабылдауы тиіс шаралар көрсетілуі керек.Нормативтер ауаны ластайтын әрбір ошақ үшін жасалып, сол мекендегі әрбір көздің әсері ескерілуі керек. Кейбір себептермен ШРШ нормативін орындау мүмкін болмаған жағдайда нормативке сатылап жету жоспарланады,бұл көрсеткіш уақытша келісілген норматив деп аталады.

7.Атмосфера туралы ғылымдар

Метрология (грек. metron – өлшем және logos – сөз, ілім) – өлшеу туралы, өлшеудің бірлігі мен қажетті дәлдікке жету тәсілдері туралы ғылым.Метрология алғашқыда өлшеудің әр түрлі тегін (сызықтық, сыйымдылық, салмақ, уақыт) жазумен, сонымен қатар бірнеше мемлекеттерде қолданылған ақша және олардың ара қатынасын табумен айналысты. Қазіргі заманғы метрология 3 түрден тұрады: заңнамалы, фундаменталды (ғылыми) және практикалық метрология.

Метрологияның негізгі мәселелеріне:

- өлшеудің жалпы теориясы;

- физикалық шамалардың және оның жүйелерінің бірліктерін ұйымдастыру;

- өлшеудің әдістері мен құралдары;

- өлшеудің дәлдігін анықтау әдістері (өлшеудің қателіктер теориясы);

- өлшеу бірлігін және өлшеу құралдарының метрологиялық жарамдылығын қамтамасыз ету (заңды метрология);

- эталондар мен өлшеу құралдарының үлгілерін жасау;

- эталондарды бірлік өлшемдерін тарату әдістері жатады.

Климатология (климат және logos – ілім) – климат және оның типтері, қалыптасуы, жер бетінде таралуы және уақыт бойынша өзгеруі туралы ғылым.

Климаттың түпкі тегі мен физикалық жаратылысын физикалық климатология зерттейді.

Физикалық климатологияның ерекше тарауы – динамикалық климатология. Динамикалық климатология климаттың Жер шарында таралуын атмосфераның жалпы айналымы процестеріне байланысты қарастырады.

Климатология өзге пәндермен шекаралас бірқатар қолданбалы климатологиялық пәндердің қалыптасуына себепші болды. Бұл пәндерге биоклиматология (климаттың тірі табиғат пен адамға әсері туралы ғылым), агроклиматология (климаттың егіншілікке әсерін зерттейді), курорттық және медициналық климатология, техникалық климатология (онда авиациялық климатология, көліктік климатология және құрылыстық Климатология пәндері бөлек қарастырылады) жатады.