9. Қараусыз қалған балалармен әлеуметтік-педагогикалық жұмыс ерекшеліктерін көрсетіңіз.

Қараусыз қалған балалар -ата-аналардың немесе олардың орынындағы адамдар тарапынан күтімнен, ықыластан, қамқорлықтан, жағымды ықпалдан айырылған балалар. Қараусыз қалған балалар ата-аналарымен бір баспанада өмір сүреді, отбасыменбайланысыболады, оның отбасы мүшелерінің біреуіне эмоциялық үйірлігінің сақталуы мүмкін, бірақ бұл байланыстар нәзік және көбінесе атрофия мен бұзылу қалпында қалады

Ата-анасының қара­уын­­­сыз жүрген балаларды тіркеуге алу мақ­­сатында, Алматы қалалық ішкі істер департаменті мамандарының сөзіне қа­ра­ғанда, тәртіп сақшылары осындай 50 баланы тізімге алған. Бұл балалардың көбі төменгі жалақымен түрлі сауда орындарында әртүрлі қара жұ­мыс істеп жүрген. Сондай-ақ, мамандардың айтуынша, мұндай жасөспірімдердің дені тұрмысы нашар отбасынан шыққан. Жасөспірім­дердің қараусыз қалуына олардың отба­сын­дағы теріс жағдай себеп болады екен. Ата-анасының үнемі ішімдік қолданып, дөрекі сөйлеуі – балаларының көше кезіп кетуінің негізгі себебі.

Қараусыз қалған балалар: ата-аналардың өлімі ; аналық құқықтардың ата-аналардың айыруы ; ата-аналардың ұзақ ауруы ; ата-аналардың мойындауы сот бойынша марқұм болған ; сотпен ата-аналардың мойындауы қабілеті жоқ көңілді ауру себепті немесе ақылсыздықты ; сотпен ата-аналардың мойындауы хабарсыз болмаған ; (көп алты айға) іс сапарда ата-аналардың ұзақ болуы Әлеуметтік педагог осы дәрежедегі балармен жұмыс жүргізудегі әдістерді жақсы меңгеруі керек және баланың алдыңғы уақытта тәрбиеленуіне қолдау көрсетуі керек.

Қазіргі таңда бала санының  өсуіне байланысты «қараусыз қалған  бала» санының көбейгені

 де дәлелденіп  отыр.  Дегенмен, бейресми деректер  бойынша сарапшылар тұжырымы

2010 жылғы көрсеткіште қылмыс саны  төмендейді деген болжамға саяды.

 Қараусыз қалған  баланы қоғамдық істерге икемдеу

    Әлеуметтік-педагогикалық  сауықтыру кезінде төмендегілер маңызды орын алады:

• әлеуметтік емес тәртіп фактілерін анықтау және алдын алу, алдын алу жұмыстарын ұйымдастыру;

• мұғалімдерге, ата-аналарға кеңес беру, ол үлкендерге балалар мен жасөспірімдердің жас-жыныстық және жеке бастық-психологитялық ерекшеліктерін дұрыс түсінуге көмектеседі;

• педагогтар, оқушылар, ата-аналар арасындағы өзара түсіністік пен өзара әрекеттестіктің нығаюына әсер ету (тренингтер);

• әлеуметтік-педагогикалық проблемалар бойынша ата-аналар, педагогтар үшін кездесулер, «дөңгелек үстелдер», семинардар ұйымдастыру (салауатты өмір салтын насихаттау, құқықбұзушылықтың алдын алу, жасөспірімдер мен оларддың ата-аналарына әлеуметтік-педагогикалық көмек көрсету);

• жасөспірімдер спорт секцияларына, сыныптан тыс және мектептен тыс жұмыстарға тарту.

10. «Тәуекелділік топтағы» балалармен әлеуметтік жұмыс жасау технологиясының кезеңдерін көрсетіңіз.

Олар өз кезегінде келесідей кезеңдерден тұрады:

1. Баланың ерекше мәселелерін нақтылауға мүмкідік береді;

2. Алдындағы кезеңдермен мағынасы жағынан баланысты келедң. Кезеңдер мақсаттарынаң бірі орындалмауы оның қайта іске асырылуын талап етеді;

3. Өзінен өзі бала жағдайын тұрақтандыратын құрал ретінде қарастырылады;

Белгілі бір әлеуметтік-педагогикалық технологияның мазмұны баланың нақты мәселесімен анықталады. Сондай ақ тәуекел тобындағы балаларға тән мәселелер де кездеседі. Осындай мәселенің бірі кәмелетке толмағандардың шарап не есірткі қолдануы.

Жалпы білім беретін орындарда есірткі мәселесі бойынша балалар мен жеке топтың алдын алу жұмыстарының әлеуметтік-педагогикалық технологиясы әлеуметтік педагогтан:

1. Тәуекелдікке икемі бар балалардың мәліметтер қорын қалыптастыру және зерттеу;

2. Білім беру орындарында кәмелетке толмағандар тәуелділіктерінің портретін құру;

3. Білім беру орындарындағы тәуекелдікке икемді кәмелетке толмағандаржайлы ақпарат көздерін зерттеу;

4. Балалармен және ата-аналармен қарым-қатынас сферасын(эмоциялық ұйымшылдық, қызығушылық, қызмет көрсету, сенім) қарастыру;

5. Кеңес беру;

6. Алдын ала жұмыстарының бағдарламаларын құру;

7. Топтық алдын алу жұмыстарының бағдарламалары: ақпараттық насихаттық, рольдік, ойындық, іскерлік сияқты қызметтерді тарап етеді

Әлеуметтік педагогтің «Тәуекел тобы» оқушылармен істелетін негізгі міндетті қызметі

-сақтандыру құралдарының көмегімен тәлімгер ретінде баланың таңдау бостандығы мен әлеуметтік шығармашылығы проблемаларын шешеді.

-қорғаныс – қауіпсіздік қызметі құралдарының көмегімен үйлестіруші ретінде оқушының бейімделу немесе бейімделе алмау проблемаларын шешуге көмектеседі;

-жұмылдыру әрекеті арқылы жұмылдырушы ретінде әлеуметтік бірігушілік немесе ажырау проблемаларын шешеді.

Білім мекемелеріндегі Мемлекеттік Әлеуметтік саясатты жүргізуші ретінде әлеуметтік педагог «Тәуекелдер тобы» балаларымен істелетін әлеуметтік педагогикалық жұмыстардың негізгі бағыттарын белгілейді.:

Олар:

-ата-ана қамқорлығынан тыс қалған балалар;

-мүгедек балалар;

-физиологиялық немесе психологиялық ауытқушылығы бар балалар;

-экологиялық, техногендік апаттардың стихиялық нәубеттердің құрбаны болғандар;

-босқындар мен жер ауғандар отбасының балалары;

-төтенше жағдайға ұшырағандар;

-бостандығынан айырылып, жазасын өтеуге тәрбие колонияларына жіберілген балалар;

-арнайы оқу-тәрбие мекемелеріндегі балалар;

- мінез-құлқының ақауы бар балалар;

-айрықша жағдайға байланысты өмір сүру мүмкіндігі объективті түрде бұзылған, оны өз бетімен немесе отбасы көмегімен жөндей алмайтын балалар.